E. Kiram

ESHÂB-I K‹RÂMIN ÜSTÜNLÜKLER‹
Niflânc›zâde denmekle an›lan Muhammed bin Ahmed efendinin
“rahime-hullahü teâlâ” birçok kitâblardan topl›yarak hâz›rlad›¤›
(Mir’ât-› kâinât) ad›ndaki türkçe târîh kitâb›, Eshâb-› kirâm›n
büyüklü¤ünü, k›ymetlerini k›sa ve aç›k anlatmakdad›r. Biz de, bu
kitâbdan, oldu¤u gibi afla¤›ya al›yoruz. Niflânc›zâde, hicretin 962
y›l›nda tevellüd, 1031 [m. 1622] y›l›nda vefât etmifldir. Kitâb›n› ondördüncü
Osmânl› pâdiflâh› olan birinci sultân Ahmed hân zemân›nda
temâmlam›fld›r.
Sahâbî kime denir: Âlimlerin ço¤una göre, kad›n veyâ erkek,
çocuk veyâ büyük bir müslimân, Resûlullah “sallallahü aleyhi ve
sellem” efendimizi çok az da olsa, bir kerre görürse, kör olan, bir
kerre konuflursa ve îmân ile vefât ederse, buna sahâbî denir. Kâfir
iken görüp de, Resûlullah›n vefât›ndan sonra îmâna gelen veyâ
müslimân iken görüp, sonra mürted olan, sahâbî de¤ildir. Sahâbî
oldukdan sonra mürted olup, Resûlullah›n vefât›ndan sonra, tekrâr
îmâna gelen, sahâbî olur. Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem”
Cin s›n›f›na da Peygamber oldu¤u için, Cin de, sahâbî olur.
Birkaç sahâbîye (Eshâb-› kirâm) veyâ (Sahâbe) denir.
Eshâb-› kirâm›n üstünlü¤ü: (Mevâhib-i ledünniyye) kitâb›nda
deniliyor ki, Peygamberlerden ve meleklerin üstünlerinden sonra,
bütün yarat›lm›fllar›n en üstünü, Eshâb-› kirâmd›r “aleyhimürr›dvân”.
Eshâb-› kirâm›n her biri, bu ümmetin hepsinden dahâ üstündürler.
Muhammed aleyhisselâm›n Peygamber oldu¤una inanan
herkese, ya’nî her müslimâna, hangi ›rkdan, hangi memleketden
olursa olsun, Muhammed aleyhisselâm›n ümmeti denir. Biz
müslimânlar, Muhammed aleyhisselâm›n ümmetiyiz. Her nekadar,
bir hadîs-i flerîfde, (Ümmetim ya¤mur gibi hayrl›d›r. Önce gelenler
mi, sonra gelenler mi dahâ hayrl›d›r bilinemez) buyuruldu
ise de, sevâb›n çok olmas›, dahâ üstün olma¤› göstermez. Çünki,
Resûlullah› “sallallahü aleyhi ve sellem” görmek gibi üstünlük
olamaz. Eshâb-› kirâm “rad›yallahü teâlâ anhüm ecma’în”, fiâm›
feth etdikleri zemân, h›ristiyanlar bunlar› görünce, güzel hâllerine
flafld›lar ve bunlar Îsâ aleyhisselâm›n eshâb› olan Havârîlerden dahâ
üstündürler dediler ve bunu söylerken yemîn etdiler. Düflman›n
da flâhid oldu¤u bir üstünlü¤e kim ne diyebilir
Âl-i ‹mrân sûresinin yüzonuncu âyet-i kerîmesinde meâlen,
(Siz ümmetlerin hayrl›s›s›n›z) ve Tevbe sûresinin yüzüncü âyet-i
– 247 –