E. Kiram

inden ziyâde Sahâbe hayâtda idi.
Eshâb-› kirâm›n “rad›yallahü teâlâ anhüm ecma’în” fazîletlerini,
k›ymetlerini do¤ru anlatan kitâblar ve târîhler çokdur. fieyh ‹zzeddîn
Alînin “rahime-hullahü teâlâ” iki cild (Üsüd-ül-gâbe) kitâb›
yedibinbeflyüz Sahâbînin hâl tercemelerini bildirmekdedir ve
Avrupa dillerine de çevrilmifldir. ‹slâm târîhleri aras›nda do¤ru
olan Vâk›dînin ve ‹bn-i Haldunun ve ibni Hillikân›n “rahime-hümullahü
teâlâ” târîhleridir. Bunlarda, Sahâbe-i kirâm hakk›nda dîne
ve edebe muhâlif bir fley yaz›l› de¤ildir. Almanca “Meyers Lexikon”
teknik lügât kitâb›n›n birinci cildi 478. sahîfesinde islâm
medeniyyetinin ehemiyyetini hayranl›kla anlat›rken diyor ki:
(Gazveleri yazan Vâk›dînin târîhi 1882 de Welhausan taraf›ndan
Almancaya terceme edilmifldir. Vâk›dînin talebesinden ‹bni Sa’d,
Peygamberimizin “sallallahü teâlâ aleyhi ve sellem” ve Eshâb›n›n
“rad›yallahü teâlâ anhüm ecma’în” hayât›n› yazm›fld›r. Kitâb› dokuz
cild olup, Sachau taraf›ndan 1921 de terceme edilmifldir. ‹bni
Haldun târîhi yedi cild olup, 1858 de Qutemere taraf›ndan terceme
edilmifldir). Meyers Lexikon, 1936 bask›s›nda, 478. ci sahîfesinden
bafll›yarak ve ayr›ca ‹slâm kelimesinde yazd›klar›n›n tercemesi,
seyyid Abdülhakîm Efendiye “kuddise sirruh” okunup, takdîr
etmifllerdir.
Sahâbe-i kirâm “rad›yallahü teâlâ anhüm ecma’în” aras›ndaki
muhârebeleri anlatan türkçe târîhlerin ço¤u Abbâsîler zemân›nda,
onlar›n arzûlar›na göre yaz›lan târîhlerden terceme edilmifldir.
Bunlar›n, hazret-i Âifle, Mu’âviye, Talha, Zübeyr ve sâir Sahâbe-i
kirâm› “r›dvânullahi aleyhim” kusûrlu göstermeleri, bundan ileri
geliyor. Emevîlerden ve Abbâsîlerden sonra gelen islâm hükûmetlerinin
hiçbiri ve bilhâssa Türkler, Ehl-i sünnet i’tikâd›n› bozma¤a,
de¤ifldirme¤e çal›flmam›fllard›r. Bu sâyede, bu i’tikâd, flimdiye kadar
sâlim kalm›fld›r.
‹bni Hacer-i Mekkî “rahime-hullahü teâlâ”, kitâb›n›n bafl›nda
diyor ki: Ey kalbi Allahü teâlân›n sevgisi ile ve Resûlullah›n “sallallahü
aleyhi ve sellem” sevgisi ile dolu olan müslimân! Birinci vazîfen
Peygamberimizin “aleyhissalâtü vesselâm” Eshâb-› kirâm›-
n›n sevgisini, Ehl-i beyt-i nebevînin sevgisi ile kalbinde cem’etmekdir.
Ehl-i beyti, Resûlullah›n evlâd› olduklar› için sevdi¤imiz
gibi, di¤erlerini de, Onun Eshâb› olduklar› için sevmeliyiz! Çünki,
Eshâb-› kirâm›n nâil olduklar› fleref pek yüksekdir. O flerefe baflkalar›
kavuflamaz. O flerefden birisi, Resûlullah›n “sallallahü aleyhi
ve sellem” mubârek nazarlar› onlara ifllemifl ve hepsine ma’nevî
imdâd ile yard›m etmifldir. Bu hâssa, bunlardan baflkas›nda bulunmuyor.
Bunlar›n kemâlât›na, genifl ilmlerine, Peygamber efendi-
– 20 –