E. Kiram

Bunun Kitâb, sünnet, icmâ’ ve k›yâs üzerindeki temel bilgileri ise,
hep fieyhaynden gelmekdedir. Sonra, her mezheb imâm›, kendi
mezhebi için üsûl koydu. Bu üsûllerin, Eshâb-› kirâm›n sözleri ile
hiç ilgileri yokdur.
Kelâm âlimlerinin temel bilgileri, Ehl-i sünnet ve cemâ’at i’tikâd›d›r.
Bu bilgiler de fieyhaynden “rad›yallahü teâlâ anhümâ”
gelmekdedir. Zemânla eklenen bilgilerin ise, Eshâb-› kirâm›n sözleri
ile bir ilgisi yokdur.
Tefsîr ilmini kuran Ömerdir “rad›yallahü teâlâ anh”.
Tesavvuf ilmine gelince, kalbin sohbetle temizlenmesi, fieyhaynden
gelmekdedir. Hasen-i Basrînin hazret-i Alîden feyz almas›
ve h›rka giymesi do¤ru de¤ildir diyenler de vard›r.
Hazret-i Alînin “rad›yallahü teâlâ anh”, kendi üstünlüklerini
söylemesi câizdir. Büyük bir zât›n, iyi niyyetle, baflkalar›n›n kendinden
feyz alabilmeleri için, üstünlüklerini bildirmesi câizdir.
Hazret-i Alî, hutbede, (Kur’ân-› kerîmden diledi¤inizi bana sorunuz!
Vallahi her bir âyetin, gece mi gündüz mü geldi¤ini ve ovada
m›, da¤da m› indi¤ini bilirim) buyurdu. fieyhayn›n “rad›yallahü teâlâ
anhümâ” tevâzu’u pekçokdu. Meselâ, Ebû Bekr-i S›ddîk “rad›-
yallahü anh”, dalda bir kufl görünce, (Ne mutlu sana ey kufl! Diledi¤in
dala konars›n. Diledi¤in meyveleri yirsin. K›yâmet günü hesâba
çekilmez, azâb görmezsin. Keflki, senin gibi bir kufl olsayd›m)
dedi¤i meflhûrdur. Hazret-i Ömerin de, bir avuç toprak olmak için
söyledikleri, kitâblarda yaz›l›d›r. Allahü teâlâya yak›n Evliyân›n
hâlleri birbirine uymaz. Kimi övünmüfl, kimi yok olmak istemifldir.
Îsâ aleyhisselâm inbisât hâlinde, nefl’eli idi. Yahyâ aleyhisselâm
ise, çok zemân korku içinde, üzüntülü idi. Hazret-i Ebû Bekre “rad›yallahü
teâlâ anh” (Ey Allah›n halîfesi!) dediler. (Ben Resûlullah›n
halîfesiyim ve buna râz›y›m) dedi.
Süâl 3: (Ve-enfüsenâ) âyet-i kerîmesi, hazret-i Alînin “rad›yallahü
teâlâ anh” üstünlü¤ünü göstermiyor mu
Cevâb 3: Tefsîrlerde bildirildi¤i üzere, bu âyet-i kerîmeye (mubâhele
âyeti) denir. Mubâhele yapmak ve mubâhele yaparken, çocuklar›
ve akrabây› da yan›nda bulundurmak, Arabistânda âdet
idi. Resûlullah da “sallallahü aleyhi ve sellem” mubâhele yaparken,
bu âdete uyarak, çocuklar›n› ve akrabâs›n› toplad›. Bu âyet-i
kerîme, hazret-i Alînin “rad›yallahü teâlâ anh” akrabâ olmak flerefini
göstermekdedir. Bu flerefin büyüklü¤üne hepimiz inan›yoruz.
Fekat bu fleref, (Fadl-i küllî) ya’nî her bak›mdan üstün olma-
¤› göstermez. Bunun gibi, (Sen bendensin. Ben de sendenim) gibi
hadîs-i flerîfler, akrabâl›k flerefini göstermekdedir. Çünki, hazret-i
Abbâs için ve Ebû Lehebin k›z› Dürre için de böyle buyurulmufl-
– 186 –