E. Kiram

Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem”, herkesin hakk›n› gözetmekde,
herkesden ileride idi. Bunun için, hazret-i Abbâs› (Amca,
baba gibidir) diyerek övdü. Hazret-i Fât›ma için (Onu üzen, beni
üzmüfl olur) buyurdu. Hazret-i Ebû Bekr için, (Niçin arkadafl›-
m› inciterek, benim hât›r›m› saym›yorsunuz) buyurdu. Hazret-i
Alî için, (O bendendir. Ben de ondan›m) ve (Ben kimin mevlâs›
isem, Alî de onun mevlâs›d›r) buyurdu. Akl› ve insâf› olan kimse,
akrabâl›k bak›m›ndan olan övmek ile, dinde üstünlük ve hilâfete
liyâkat bak›m›ndan olan övme¤i birbirine kar›fld›rmaz. (Ben ondan›m.
O da bendendir) sözü akrabâl›k bak›m›ndand›r. Akrabâl›k
hakk›n› yerine getirmekdir. (Fadl-i küllî)yi, ya’nî her bak›mdan üstün
olma¤› bildirmez. Çünki, bu sözler, hazret-i Alî ve hazret-i Fât›ma
için söylenildi¤i gibi, hazret-i Abbâs için de söylendi. Hattâ,
Ebû Lehebin k›z› olan Dürre için de söylendi. ‹mâm-› Ahmed bin
Hanbelin kitâb›nda Dürre diyor ki, (Âiflenin odas›nda idim. Resûlullah
“sallallahü aleyhi ve sellem” geldi. (Abdest alaca¤›m su getirin!)
buyurdu. Âifle ile le¤en ve ibrik getirdik. Abdest ald›. Bana
dönüp, (Sen bendensin. Ben de sendenim!) buyurdu). Bu sözün,
akrabâl›k hakk› için oldu¤u, üstünlü¤ü göstermek için olmad›¤›,
buradan pekiyi anlafl›lmakdad›r.
Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem”, çok kimse için (seviyorum)
buyurdu. Hâle, vakte ve o kimseye göre, bu söze baflka baflka
ma’nâlar verilmifldir. Zâten sevmek çeflid çeflid olur. Zevceyi,
evlâd›, arkadafl›, üstâd› sevmek birbirine benzemez. ‹nsan birini sever.
Baflka bak›mdan, di¤er birini dahâ çok sevebilir. Bunun içindir
ki, Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem”, (Âifleyi çok seviyorum)
buyurdu. Baflka bir yerde (Üsâmeyi çok seviyorum) dedi.
Üçüncü bir yerde (Ebû Bekri çok seviyorum) dedi. Dördüncü bir
yerde de (Alîyi çok seviyorum) buyurdu. Bu sevgilerin baflka bak›mlardan
olduklar› meydândad›r.
Bir kimsenin baflkas›ndan dahâ üstün olmas›, ayn› üstünlü¤ün
onda dahâ çok bulunmas› demekdir. Bu çokluk, bir üstün s›fat›n
bütününde olaca¤› gibi, parçalar›nda da olabilir. Birinde bir parças›,
ötekinde baflka parças› bulunabilir. Meselâ cesâretin bir k›sm›,
pehlivân›n, [sporcunun] cesâretidir. Bir k›sm› da, hükûmet reîsinin
cesâretidir. Melikin cesâreti, pehlivân›n cesâretinden elbet dahâ
k›ymetlidir. ‹lm s›fat›n›n kollar› çokdur. Süâli iyi anlamak, bunu
baflka mes’ele ile kar›fld›rmamak bunlardan bir parçad›r. Zühd de
iki k›smd›r: Evliyân›n zühdü, harâmlardan sak›nmakd›r. Peygamberlerin
“salevâtullahi teâlâ aleyhim ecma’în” zühdü ise, islâmiyyeti
yaymakdan baflka birfley düflünmemekdir.
– 178 –