E. Kiram

Dinleri, îmânlar› za’îf olan birçok kimse, M›srdan Medîneye
geldi. Bunlar Eshâbdan ve Tâbi’înden de¤ildi. Eshâb-› kirâma
karfl› kin besliyorlard›. Üç fleyden birini kabûl etmesi için hazret-i
Osmân› s›k›fld›rd›lar. Hilâfetden çekil veyâ âmirlerin, vâlîlerin
ta’yîn ve azl edilmelerini bize b›rak. Yâhud seni öldürürüz dediler.
Hazret-i Osmân, Resûlullah›n vas›yyetine uyarak, halîfelikden çekilmedi.
Ta’yînleri onlara b›rakmak da, hilâfet vazîfesini b›rakmak
olaca¤›ndan, buna da râz› olmad›. M›srl›lar halîfenin evini
sard›lar. Medînede bulunan Eshâb-› kirâm›n bir k›sm›, iflin ölüme
varaca¤›n› zan etmedi. M›srl›lar› geri gidecek sand›lar. Bir k›sm›
da, azg›nlara karfl› koyacak güçde de¤ildi. Osmân “rad›yallahü
anh” Âdem aleyhisselâm›n iki o¤lundan hayrl›s›n›n yolunu tutdu.
S›k›nt›lara katland›kdan sonra flehîd edildi. Bu habere Eshâb-› kirâm
çok üzüldü. Baflka felâketler de bafllamas›n diye harekete
geçdiler. M›srl›lar korkarak, kurtuluflu hazret-i Alîyi halîfe yapmakda
buldular. Eshâb-› kirâm da, buna karfl› gelmedi¤i için, hazret-i
Alî halîfe seçildi. Eshâb-› kirâmdan hazret-i Âifle, Talha, Zübeyr
ve Benî Ümeyyeden birço¤u, kâtilleri yakalamak için, arkalar›ndan
Basraya gitdi. Halîfe seçimi, kâtillerin öncülü¤ü ile yap›ld›¤›
için fitneli seçim dediler. Halîfe de arkalar›ndan gitdi. M›srl›-
lar halîfenin etrâf›nda idi. Anlaflma olamad›. Halîfe Kûfeye gitdi.
Asker toplay›p, Basraya yürüdü. Cemel vak’as› oldu. Bunun üzerine
fiâm vâlîsi Mu’âviye “rad›yallahü teâlâ anh” ifle kar›fld›. S›ffîn
harbi bafllad› ise de, iki taraf›n hakemleri hazret-i Mu’âviyeyi halîfe
yapd›. Eshâb-› kirâm›n ço¤u ve müslimânlar›n ço¤u buna uydu.
Niyyeti bozuk olan fitneciler (Harûrâ) denilen yerde topland›.
Hazret-i Alî “rad›yallahü teâlâ anh” bunlar›n üzerine yürüyüp, bu
(Hâricî)leri öldürdü. Kurtulanlar›ndan [Abdürrahmân ibni Mülcem
isminde] biri, hazret-i Alîyi, sabâh nemâz›na giderken flehîd
eyledi.
‹slâm âlimlerine göre, hazret-i Osmân›n flehîd edilmesinde,
hazret-i Alînin bir ilifli¤i yokdur. Bunu kendisi de çeflidli hutbelerinde
söylemifldir. ‹mâm-› Nevevî buyuruyor ki, (Hazret-i Osmân,
hak halîfe idi. Zulm olunarak flehîd edildi. Fâs›klar taraf›ndan flehîd
edildi. Bu zulme hiçbir Sahâbî kar›flmam›fld›r. Alçaklar, M›srdan
geldi. Medînedeki Sahâbîler bunlara karfl› koyamad›. Hazret-i
Alînin hilâfeti de, sözbirli¤i ile sahîhdir. O hayâtda iken baflka bir
halîfe yokdur. Hazret-i Mu’âviye de âdildir, üstündür. Eshâb-› kirâmdand›r.
Aradaki savafllar, flübhe üzerine oldu. Taraflardan herbiri,
kendinin hak yolda oldu¤unu bilmifldi. Bu harbler, hiçbirinin
adâletden düflmesine sebeb olmam›fld›r. ‹ctihâdda ayr›ld›lar. Bunlar›n
hâli, mezheb imâmlar›n›n ayr›lmalar› gibidir. Bu ayr›l›klar›,
hiçbirini sevmeme¤e sebeb olmam›fld›r). Bu muhârebeler zemâ-
– 175 –