E. Kiram

demekdir. Târîh gösteriyor ki, fieyhaynden sonra, hiç kimse bu dereceye
ç›kamad›. Ayr›l›klar, kan dökülmesi bafllad›. fieyhayn, islâmiyyeti
en za’îf hâlden, en kuvvetli hâle yükseltdiler. Bu hizmet,
baflkalar›na nasîb olmad›. fieyhayn “rad›yallahü teâlâ anhümâ” zemân›nda
icmâ’ yap›lan bilgilerin hiçbirinde dört mezheb aras›nda
ayr›l›k yokdur. Onlar›n bildirmediklerinde ihtilâflar hâs›l olmufldur.
Bu sözümüzü, üsûl âlimleri anlar. Câhil din adamlar› anlamaz.
Her müslimân düflünmeli! Kâfirden, mecûsîlerden kendisini a-
y›ran fleref nedir Bu flereflerin birincisi, Kur’ân yoludur. Kur’ân-›
kerîmi topl›yan, fieyhaynd›r. Akâ’id ve f›kh bilgilerini topl›yan, icmâ’
bilgilerini ortaya koyan, gizli kalm›fl bilgileri aç›kl›yan ve Eshâb-›
kirâm› toplay›p K›yâs yapan, hazret-i Ömerdir. Her flehre
Kur’ân hâf›z› ve hadîs âlimi ta’yîn etdi. Bugün bilinen ‹slâm ilmlerinin
hepsini, fieyhayn ortaya koydu. Arab›, acemi hidâyete getiren,
fieyhaynd›r “rad›yallahü teâlâ anhümâ”. Arab ve acem de, bütün
insanlar›n hidâyete kavuflmas›na, medeniyyete ermelerine vâs›ta
oldu. Bunu kimse inkâr edemez. fieyhayna bütün insanlar minnetdârd›r.
Bunu anl›yamamak, günefli görememe¤e benzer.
Ehl-i sünnet âlimleri “rahime-hümullahü teâlâ”, fieyhayn›n üstün
oldu¤unu, iki dâmâd› da sevmek lâz›m oldu¤unu bildirdi. Çünki
müslimân›n birinci vazîfesi, Kur’ân-› kerîme ve hadîs-i flerîflere
uyma¤› istemekdir. ‹kinci vazîfe, bunlar› ö¤renmekdir. Bunlar› ö¤renmezse,
islâmiyyete uyamaz. Mülhid olur. Bu bilgileri topl›yan,
ortaya koyan, fieyhaynd›r.
Dört mezhebden birinde bulunan kimse, kendi mezhebi imâm›n›n
dahâ üstün oldu¤unu bildirme¤e çal›fl›r. Böyle bilmezse, o
mezhebe uymas› sahîh olmaz. Bunun gibi, Kur’ân-› kerîmi ve hadîs-i
flerîfleri ortaya koyanlar›n ve her ikisinin ma’nâlar›n› bildirenlerin
üstün olduklar›na inanm›yan kimse, onlar›n bildirdi¤i dîne
uymufl olamaz. fiî’îlere göre halîfenin bütün ümmetden efdal
olmas› ve ma’sûm olmas› ve Allahü teâlâ ve Resûlullah taraf›ndan
seçilmifl olmas› lâz›md›r. Bu sözleri hem do¤ru, hem de yanl›fl
ma’nâya çekilebilir. Bütün ümmetden üstün olmak, Peygamber
vekîli olan halîfeler için sahîhdir. Çünki, bunlar, âyet-i kerîmelerden
ve hadîs-i flerîflerden ma’nâ ç›kar›r ve islâmiyyeti bildirirler.
‹slâmiyyeti heryere yayarlar. Bunlar bütün ümmetden üstün olmazsa,
yapd›klar›na güvenilmez. Ma’sûm yerine mahfûz demek
lâz›md›r. Ya’nî Allahü teâlâ onlar› korur ve kuvvetlendirir. Allah
ve Resûlü taraf›ndan seçilmek yerine de, nass ile iflâret olunmak
demek lâz›md›r. Ehl-i sünnet vel-cemâ’at böyle söylemifldir. Böylece
fieyhayn›n, hattâ dört halîfenin hak halîfe olduklar›n› bildirmifllerdir.
‹slâmiyyetin bafllang›c›nda halîfelerin böyle olmas› lâ-
– 173 –