E. Kiram

yerde adâlet olamaz) buyurdu. Mu’âviyeye emr yaz›p, (Ubâdenin
ifline kar›flma!) dedi. ‹stî’âb kitâb›nda, Hasen diyor ki, (Halîfe
Ömerin, f›kh ö¤retmek için, bizim memlekete gönderdi¤i on âlimden
biri, Abdüllah bin Magfel idi). Dârimînin kitâb›nda, Ömer bin
Eflca’ diyor ki, (Halîfe Ömer buyurdu ki, bir zemân gelir, Kur’ân-›
kerîme yanl›fl, bozuk ma’nâ verenler görülür. Do¤rusunu, hadîs
âlimlerinden ö¤reniniz! Çünki, Kur’ân-› kerîmi en iyi hadîs âlimleri
bilir). Dârimînin kitâb›nda, Meymûn bin Mehrân diyor ki, (Hazret-i
Ebû Bekre da’vâc› gelince, Kur’ân-› kerîme göre hükm ederdi.
Kur’ân-› kerîmde bulamazsa, hadîs-i flerîfe göre hükm ederdi.
Hadîs-i flerîflerde de bulamazsa, Eshâb-› kirâma anlat›r, Resûlullah›n
böyle da’vâya cevâb verdi¤ini bilen varm› derdi. Sözbirli¤i ile
cevâb verilirse, hamd edip, öylece hükm ederdi. Haber verilmezse,
Eshâb›n büyüklerini toplar. Onlara anlat›r. Sözbirli¤ine var›rlarsa,
öylece hükm ederdi). Hazret-i Ömer de, kâdî fiüreyhe, böyle yapmas›n›,
hiç cevâb bulamazsa, kendi ictihâd› ile hükm etmesini emr
eylemifldi. Yine Dârimîde Abdüllah ibni Yezîd bildiriyor ki, (Abdüllah
ibni Abbâsa birfley sorulunca, Kur’ân-› kerîmde ve hadîs-i
flerîflerde bulamazsa, hazret-i Ebû Bekrin ve Ömerin sözlerine
uyarak cevâb verirdi. Onlar›n sözlerinde de bulamazsa, kendi ictihâd›
ile söylerdi). Dârimîde, Huzeyfe buyurdu ki, fetvâ verecek
kimsenin, mensûh ve nâsih olan âyetleri bilmesi lâz›md›r. Bunlar›
bilen kim vard›r dediklerinde, Ömer-übnül-Hattâb onlardand›r
dedi. Dârimîde, Ziyâd bin Cedîr diyor ki, hazret-i Ömerle konufluyordum.
‹slâmiyyeti y›kan fley nedir dedi. Siz söyleyiniz dedim.
(Din adamlar›n›n yanl›fl söylemesi ve münâf›klar›n bozuk fikrlerini
âyet ile ve hadîs ile isbâta kalk›flarak müslimânlar› aldatmalar›
ve sap›klar›n hükm sâhibi olmalar›, ‹slâmiyyeti y›kar) buyurdu.
Yine Dârimîde, Amr bin Meymûn, hazret-i Ömer ölünce ilmin üçde
ikisi gitdi dedi. Bunu ‹brâhîme söylediklerinde, Ömer ilmin onda
dokuzunu götürdü dedi. Dârimîde, Amr bin Ebû Süfyân dedi
ki, hazret-i Ömer “rad›yallahü teâlâ anh” (Bildiklerinizi yazarak,
unutulmakdan koruyunuz!) buyurdu. Hadîs ilminin temeli, hazret-i
Ömerin bu sözüdür.
Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem” zemân›nda ve hazret-i
Ebû Bekr zemân›nda aç›klanmam›fl olan çok mes’ele vard›. Hazret-i
Ömer, bunlar›n hepsini icmâ’a ba¤lad›. Bunlarda flübhe b›rakmad›.
Hazret-i Ömerin bildirmedi¤i mes’elelerde k›yâmete kadar
sözbirli¤i olmaz. Hazret-i Ömerin gayreti olmasayd›, ‹slâm âlimleri
k›yâmete kadar güç durumda kal›rlard›. ‹slâmiyyetin bayra¤›n›
ellerinde yürüten Ehl-i sünnetin temeli, hazret-i Ömer Fârûkûn
sözbirli¤i yapd›¤› mes’elelerdir.
– 169 –