E. Kiram

letlerini anl›yabilmek için, çeflidli yollar vard›r. Bunlardan birisi:
Bir mezheb, bir rejim, bir yol sâhibi ise, kurdu¤u yolu incelemekdir.
‹kincisi: Eserlerini, kitâblar›n› okumakd›r. Üçüncüsü: Onun
hakk›nda insâf ile söyleyip, meziyyet ve kusûrlar›n› bildirenleri
dinlemekdir. ‹mâm-› Rabbânîyi “kuddise sirruh” bu üç bak›mdan
da tedkîk edelim:
1 — ‹mâm-› Rabbânî müceddid ve münevvir-i elf-i sânî Ahmed
ibni Abdil-Ehad›n yirmidokuzuncu babas›, Emîr’ül-mü’minîn
Ömer-ül-Fârûkdur “rad›yallahü anh”. Dedelerinin hepsi zemânlar›n›n
büyük âlimi, sâlih, fâd›l kimseleri idi.
2 — Bir kimseyi dünyâya gelmeden evvel haber veren müjdeler,
zan ile ve yaklafl›k olur. ‹sm ile, memleket ile bildirilmez. Mehdî
hakk›nda haberler böyledir. Bunun içindir ki, zemân zemân
Mehdîlik iddi’âs›nda bulunanlar eksik olmam›fld›r. Din imâmlar›-
m›z için verilmifl olan müjdeler de böyledir. Meselâ (Din yer yüzünden
kalk›p Süreyyâya [ya’nî Ülker denilen y›ld›z kümesine] gitse,
Asyadan ç›kan bir genç onu yakalar getirir) ve (‹nsanlar s›k›fl›p
güçlüklerini çözecek âlim ararlar. Medîne-i münevveredeki âlimden
dahâ üstününü bulamazlar) ve (Kureyfl kabîlesinden olanlara
dil uzatmay›n›z. Onlardan bir âlim, yer yüzünü ilm ile dolduracakd›r)
hadîs-i flerîfleri de böyledir ki, birincisi imâm-› a’zam Ebû Hanîfeyi,
ikincisi imâm-› Mâlik bin Enesi, üçüncüsü de imâm-› fiâfi’înin
gelece¤ini müjdelemekdedir denildi “rad›yallahü anhüm ecma’în”.
Bu haberlerin hepsi, ne kadar kuvvetli olsa da, zan olup,
ilm ve kat’iyyet bildirmez. Dostlar için ilm gibi olup, düflmanlar›n,
inâd ve inkâr edenlerin cehllerini artd›r›r. Çünki kabûl edenlerin
çoklu¤u ve büyüklü¤ü karfl›s›nda red ve inâd etmek yâ sefâhet ve
alçakl›k veyâ câhillikdir. ‹flte imâmlar›m›z hakk›ndaki yukar›daki
hadîs-i flerîfleri kabûl etmeyip inâd eden vehhâbîler böyledir. Mehdîyi
inkâr edenler de böyle olup, birçok hadîs-i flerîflere inanmam›fl
oluyorlar. Bunun için Mehdî gelece¤ine inanm›yan kâfir olur, denildi.
Bunun gibi, yehûdîler ve h›ristiyânlar, kendi kitâblar›nda
Muhammed aleyhisselâm›n gelece¤i müjdelendi¤i hâlde inanm›-
yorlar. Mü’minler ise, kat’î olarak inan›yoruz. ‹mâm-› Rabbânî “rad›yallahü
anh” için de, böyle müjdeler vard›r ve dostlar› için kat’î
ve muhakkakd›r. Düflmanlar›n da, inkâr ve inâd› artmakdad›r. ‹nananlar›n
fâidesi kendine, inanm›yanlar›n zarar› da kendinedir.
Mü’minin, tan›mad›¤› bir mü’mine bile iyi zanda bulunmas› lâz›md›r.
O hâlde haklar›nda cildlerle kitâb yaz›lm›fl olan ve eserleri
dünyây› doldurmufl bulunan ve onlar›n izinde gidenler zemânlar›-
n›n en k›ymetlisi, en sevileni olan, iyilikleri günefl gibi her yerde
– 142 –