1. Aile ve bağımlılık 2. Aileye yaklaşım - Kültegin Ögel

1. Aile ve bağımlılık 2. Aileye yaklaşım - Kültegin Ögel 1. Aile ve bağımlılık 2. Aileye yaklaşım - Kültegin Ögel

15.01.2015 Views

SİGARA, ALKOL, UYUŞTURUCU VE DİĞER BAĞIMLILIKLAR Beceri kazandırmak Bir insanın sorunlarıyla başa çıkması için en iyi yöntem yeni beceriler kazanmasıdır. Ebeveynleri desteklerken ve yönlendirirken onların yeni beceriler kazanması da hedeflenmelidir. Bunlar arasında iletişim ve stresle başa çıkma en başta gelmektedir. Sorun çözme ya da kendini ortaya koyma yetileri de ebeveynlerin çocuklarıyla yaşadığı sorunların çözümünde önemli bir yer tutmaktadır. Aile üyelerini de değerlendirmek Tüm bunları yaparken başvuran aile üyesini ya da yakınını da incelemek gerekir. Aile üyesinin sağlık durumu da araştırılmalıdır. Bunun için dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır: Başvuran kişinin ruhsal durumu nasıl Nasıl bir zorlanma içinde ve güçlükleri neler Depresyon gibi ruhsal bir bozukluk ortaya çıkmış mı Size gelen kişi doğru söylüyor mu Başka bir amacı var mı Ruhsal bir sorunu (paranoid bozukluk gibi) var mı Sözlü, fiziksel ya da cinsel bir taciz olayı söz konusu mu Kişi bununla nasıl başa çıkabiliyor Yüzleşmek Aile üyelerinin madde kullanıcısıyla yüzleşmesi ve bu konuyu konuşması gerekir. Konuşmamak sorunları çözmez, artırır. Öncelikle genç ile sorunu hakkında yüzleşecek kişiler tespit edilmelidir. Bunlar içinde en uygun olanları baş yapıcı rolünü (sorunu en yapıcı ve sakin ele alıp diğer aile üyeleri ile paylaşabilecek ve onların tepkileri ile baş edebilecek kişi) üstlenen, aile üyesi, doktoru, öğretmeni veya iş yeri sahibi olabilir. Aile içindeki büyüklerden ya da saygı duyulan kişilerden de yardım istenebilir. Yüzleştirme ortamının yükünü kaldıramayacak olanlar, bağımlıya karşı aşırı öfkeli olanların yüzleştirmede bulunması doğru değildir. Gerçekleri konuşmak Her aile üyesi bağımlının uygunsuz birkaç davranışını görüşmeden önce hatırlar ve aklında tutar. Bunlar duygu ve yargıdan öte gerçeklerden ve gözlemlerden oluşmalıdır. Burada amaç bağımlının, bağımlı davranışının ciddiyetini ortaya koymaktır. Yüzleşme için en uygun zaman onun ayık olduğu dönemdir. Bağımlıya önce bu grubun neden bir araya geldiği açıklanmalıdır. Herkesi bir süre dinlemesi istenmelidir. Herkes konuşmasında gerçekleri ve olayları anlatmalı ve bunlardan kendisinin nasıl etkilendiğini ortaya koymalıdır. Gerektiğinde desteği kesmek Eğer gencin madde kullanımı bağımlılık düzeyinde ise ve bırakmak istemiyorsa, ailede bugüne kadar elinden geleni yapmış ancak bir sonuç alamamışsa ve gencin madde bağımlılığı ile yaşamak istemiyorsa o zaman ailenin desteğini kesmesi gerekebilir. Desteğin kesilmesi gencin olumsuz yaşam koşullarında yaşamaya başlaması ve birçok sorunla karşılaşması demektir. Bu durumda iki şey olabilir. Genç bu baskı altında madde kullanımından vazgeçecektir ve değişmeyi isteyecektir ya da 22

AİLE her şeye rağmen madde kullanmaya devam edecektir. İkinci durum olduğunda ailenin bunu kabullenmesi zor olabilir. Ancak eğer aile gencin madde bağımlılığı ile yaşamak istemiyorsa, yapılacak başka bir şey yoktur. Bütünsel yaklaşım Genç ile görüşmeye devam ederken aileyle de sık sık görüşülmeye çalışılmalıdır. Gencin madde kullanım düzeyi hakkında onlardan bilgi alınmalıdır. Kimi zaman madde kullanıcısı ailesinin görüşmeye gelmesini istemeyebilir. Ancak aileyle bağlantıyı kesmek doğru değildir. Güveni yeniden kurmak Aile gencin madde kullanımını bıraktığına inanmayabilir. Bu iki taraf arasında bir güvensizlik bunalımına yol açabilir ve ilişkiyi derinden etkiler. Bu nedenle belirli aralıklarla gencin madde kullanıp kullanmadığı test edilmelidir. Kullanıcıya bunun kendisini de rahatlatacağı, böylece sürekli bir şüphenin gölgesi altında yaşamayacağı belirtilmelidir. Test işlemi belirsiz zamanlarda ama bir düzen içinde yapılmalıdır. Anne-babanın yapması gerekenler Onun farklı olduğunu kabullenmek Onun farklı olduğunu kabullenmek gerekir. Evdeki diğer çocuklardan davranışları farklı olabilir. Diğerlerinin gösterdiği tepkilerden farklı tepkiler gösterebilir. Aile, çevresinde böyle bir çocuk görmediklerinden yakınır. Onun zaten farklı bir çocuk olduğu için madde kullanmaya başladığı unutulmamalıdır. Duyguları kontrol etmek Anne ve baba duygularını kontrol etmek zorundadır. Kabahatin kimsede olmadığını, sorunun çocukla aralarındaki ilişkide olduğunu kabullenmelidir. Her şey yeni başladığını düşünmeli, ümitsizliği bir kenara bırakmalıdırlar. Sınırları koymak Anne-baba çocuğuna sınır koymayı öğrenmelidir. Bu çocukların sınır koymakta ve kurallara uymakta güçlük çektiğini biliyoruz. Bu nedenle, aile yeni stratejiler geliştirerek, onun kurallara uymasını sağlamalıdır. Bu kurallar baskı biçiminde olmamalı, ortak bir yol geliştirilmeye çalışılmalıdır. Bunun için gerekirse, profesyonellerden yardım alınmalıdır. Sorumluluğunu almasını sağlamak Çocuğun kendi sorumluluklarını almayı öğrenmesi çok önemlidir. Madde bağımlısı olanlarda, sorumluluk alma ve kendi sorumluluklarını yüklenme oranı çok düşüktür. Bu gençler ve çocuklar tüm sorumluluklarını başkalarına yüklemeye çalışırlar. Böylece yaşamlarının sorumluluğunu almaz ve madde kullanmaya devam ederler. Aynı şekilde kendi bedenlerinin sorumluluğunu da almadıkları için, madde kullanımı ne kadar zarar verirse versin madde kullanmaya devam ederler. 23

SİGARA, ALKOL, UYUŞTURUCU VE DİĞER BAĞIMLILIKLAR<br />

Beceri kazandırmak<br />

Bir insanın sorunlarıyla başa çıkması için en iyi yöntem yeni beceriler<br />

kazanmasıdır. Ebe<strong>ve</strong>ynleri desteklerken <strong>ve</strong> yönlendirirken onların yeni beceriler<br />

kazanması da hedeflenmelidir. Bunlar arasında iletişim <strong>ve</strong> stresle başa çıkma en<br />

başta gelmektedir. Sorun çözme ya da kendini ortaya koyma yetileri de ebe<strong>ve</strong>ynlerin<br />

çocuklarıyla yaşadığı sorunların çözümünde önemli bir yer tutmaktadır.<br />

<strong>Aile</strong> üyelerini de değerlendirmek<br />

Tüm bunları yaparken başvuran aile üyesini ya da yakınını da incelemek<br />

gerekir. <strong>Aile</strong> üyesinin sağlık durumu da araştırılmalıdır. Bunun için dikkat edilmesi<br />

gereken noktalar şunlardır:<br />

Başvuran kişinin ruhsal durumu nasıl Nasıl bir zorlanma içinde <strong>ve</strong> güçlükleri<br />

neler Depresyon gibi ruhsal bir bozukluk ortaya çıkmış mı<br />

Size gelen kişi doğru söylüyor mu Başka bir amacı var mı Ruhsal bir<br />

sorunu (paranoid bozukluk gibi) var mı<br />

Sözlü, fiziksel ya da cinsel bir taciz olayı söz konusu mu Kişi bununla nasıl<br />

başa çıkabiliyor<br />

Yüzleşmek<br />

<strong>Aile</strong> üyelerinin madde kullanıcısıyla yüzleşmesi <strong>ve</strong> bu konuyu konuşması<br />

gerekir. Konuşmamak sorunları çözmez, artırır. Öncelikle genç ile sorunu hakkında<br />

yüzleşecek kişiler tespit edilmelidir. Bunlar içinde en uygun olanları baş yapıcı rolünü<br />

(sorunu en yapıcı <strong>ve</strong> sakin ele alıp diğer aile üyeleri ile paylaşabilecek <strong>ve</strong> onların<br />

tepkileri ile baş edebilecek kişi) üstlenen, aile üyesi, doktoru, öğretmeni <strong>ve</strong>ya iş yeri<br />

sahibi olabilir. <strong>Aile</strong> içindeki büyüklerden ya da saygı duyulan kişilerden de yardım<br />

istenebilir. Yüzleştirme ortamının yükünü kaldıramayacak olanlar, bağımlıya karşı<br />

aşırı öfkeli olanların yüzleştirmede bulunması doğru değildir.<br />

Gerçekleri konuşmak<br />

Her aile üyesi bağımlının uygunsuz birkaç davranışını görüşmeden önce hatırlar<br />

<strong>ve</strong> aklında tutar. Bunlar duygu <strong>ve</strong> yargıdan öte gerçeklerden <strong>ve</strong> gözlemlerden<br />

oluşmalıdır. Burada amaç bağımlının, bağımlı davranışının ciddiyetini ortaya<br />

koymaktır. Yüzleşme için en uygun zaman onun ayık olduğu dönemdir. Bağımlıya<br />

önce bu grubun neden bir araya geldiği açıklanmalıdır. Herkesi bir süre dinlemesi<br />

istenmelidir. Herkes konuşmasında gerçekleri <strong>ve</strong> olayları anlatmalı <strong>ve</strong> bunlardan<br />

kendisinin nasıl etkilendiğini ortaya koymalıdır.<br />

Gerektiğinde desteği kesmek<br />

Eğer gencin madde kullanımı bağımlılık düzeyinde ise <strong>ve</strong> bırakmak istemiyorsa,<br />

ailede bugüne kadar elinden geleni yapmış ancak bir sonuç alamamışsa <strong>ve</strong> gencin<br />

madde bağımlılığı ile yaşamak istemiyorsa o zaman ailenin desteğini kesmesi<br />

gerekebilir. Desteğin kesilmesi gencin olumsuz yaşam koşullarında yaşamaya<br />

başlaması <strong>ve</strong> birçok sorunla karşılaşması demektir. Bu durumda iki şey olabilir. Genç<br />

bu baskı altında madde kullanımından vazgeçecektir <strong>ve</strong> değişmeyi isteyecektir ya da<br />

22

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!