Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Pelin Ataman Erdönmez<br />
Özet olarak, yukarda özetlenen iyi uygulama ilkelerine bağlı olarak Dünya Bankası<br />
nezdindeki çalışmaların en etkin çalışmalar olduğu belirtilebilir. Finansal tüketicinin<br />
korunması bakımından gerçekleştirilen ülke bazındaki vaka analiz sonuçlarına göre Dünya<br />
Bankası etkin uygulamalar için şu önerilerde bulunmaktadır 7 :<br />
Güçlü ve finansal tüketici odaklı bir yapı oluşturarak, tüketicilere finansal konulardaki<br />
bilgilerin şeffaflık ilkesi temelinde sunulması,<br />
Finansal hizmetler sektöründeki uygulamaların iyileştirilmesi ve hizmet sağlayıcıların<br />
hesap verebilirlik ilkesi çerçevesinde faaliyet göstermelerinin sağlanması,<br />
Etkin ihtilaf çözümleme mekanizmalarının oluşturulması,<br />
Finansal eğitim programları geliştirilmesi ve<br />
Finansal okuryazarlık ile ilgili düzenli olarak anketler yapılması<br />
Bu önermeler de dikkate alınarak, bir sonraki bölümde, finansal tüketicinin<br />
korunmasına yönelik olarak tanımlanmış olan uluslararası iyi uygulama ilkeleri, uluslararası<br />
kuruluşların gerçekleştirdiği ülke temelli vaka analiz sonuçları da dikkate alınarak<br />
Türkiye’deki ilgili mevzuat durumu karşılaştırmalı olarak özetlenmektedir.<br />
III. Dünya Bankası İyi Uygulamalarının Bankacılık Sektörü ve İlgili Mevzuat<br />
Çerçevesi İle Karşılaştırılması<br />
Finansal tüketicinin korunması temelinde ilgili mevzuat ve kurumsal yapı incelendiğinde<br />
tek bir mevzuat ya da kurumsal yapıdan söz etmek mümkün değildir. Dolayısıyla<br />
gerçekleştirilen karşılaştırmada 6502 sayılı Tüketici Korunması Hakkında Kanunu (TKHK),<br />
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu (BK), 4054 sayılı Rekabet<br />
Kanunu, 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu gibi değişik birincil yasal<br />
düzenlemeler ele alınarak çalışmanın odağı iyi uygulama ilkelerine referansla korunmuştur<br />
ve dolayısıyla diğer ikincil düzenlemeler ilgili iyi uygulama ilkelerine birebir referans<br />
sağlamadığı sürece dolaylı olarak kabul edilmiştir.<br />
1. Tüketici Koruma Kuruluşları<br />
Tüketici Koruma Rejimi<br />
Dünya Bankası iyi uygulamalarında “Bankacılıkta tüketici hakları da dahil her türlü<br />
yasak hakkının kullanılabilmesinin asli ön koşulu, tüketici korumasının tanınması,<br />
uygulanması, denetlenmesi ve icra edilmesi için gerekli yasal temelin oluşturulmasıdır.<br />
Benzer şekilde, finans sisteminde tüketici koruma işlevlerinin denetlenmesi ve icra edilmesi,<br />
tüketicilerin korunmasını sağlamak için kritik önemi haizdir. Bu bakımdan, bugüne kadar<br />
yapılan değerlendirmeler ve dünya çapında ülkelerin deneyimleri, tüketici korumasının<br />
denetlenmesi ve icra edilmesi görevine adanmış bir kurum kurmak gerektiği fikrini açıkça<br />
desteklemektedirler” denilmektedir. Finansal tüketicinin korunması görevinin hangi sorumlu<br />
kuruluşlarca gerçekleştirileceği hususu ülkemiz açısından çoklu bir yapıya bağlanmıştır.<br />
Bankacılık ürünlerinin kullanılmasına ilişkin olarak tüketicileri korumak için kurulmuş bir<br />
finansal denetim kurumu ya da finansal tüketici kurumu yoktur. TKHK ile aşağıdaki<br />
kuruluşlara yer verilmiştir. Reklam Kurulu (Mad.63) ii) Tüketici Konseyi (Mad.64) iii) Reklam<br />
Konseyi (Mad.65) iv) Tüketici Hakem Heyeti (Mad.66) v) Tüketici Mahkemeleri (Mad.73).<br />
Kanunun 4. maddesinin üçüncü fıkrasında ise bankalar, tüketici kredisi veren finansal<br />
kuruluşlar ve kart çıkaran kuruluşlar tarafından tüketiciye sunulan ürün veya hizmetlerde ise<br />
tüketiciden faiz dışında alınacak her türlü ücret, komisyon ve masraf türleri ile bunlara ilişkin<br />
usul ve esasların belirlenmesi yetkisi Bakanlığın görüşü alınmak suretiyle BDDK’ya<br />
verilmiştir.<br />
96
Change language