Dergi_89

Soner Altaş
3. İntifa Senetlerinin Çeşitleri
Türk Ticaret Kanunu kapsamında, intifa senetlerini, “kurucu intifa senetleri” ve “adi intifa
senetleri” olarak ikiye ayırmak mümkündür. Bunlara sonradan ilave olan üçüncü bir çeşit ise,
Sermaye Piyasası mevzuatıyla düzenlenen ve para karşılığı çıkarılan “katılma intifa
senetleri(KİS)’dir. Doktrinde yer alan ve intifa senetlerinin dördüncü çeşidini oluşturan,
sahibine aynı zamanda pay sahipliği sağlayan “intifa hisse senetlerine” ise Türk Hukuk
sistemimizde yer verilmemiştir (Tekinalp, 2010, s. 617). Bu nedenle, çalışmamızda intifa
hisse senetlerine değinilmeyecektir.
3.a. Kurucu İntifa Senetleri
İntifa senetleri kuruluşta, kurucuların şirket kurulmasındaki hizmetlerinin, bir başka
anlatımla girişimcilik çabalarının, henüz başarı şansı belli olmayan bir ortaklığa para
yatırımlarının ödüllendirilmesi, ayni sermaye getiren hissedarlara bir olanak sağlanması
yahut üçüncü kişilerin geniş anlamdaki hizmet edimlerine karşılık oluşturma gibi çeşitli
saiklerle çıkartılabilir (Teoman, 1978, s.18-22). İşte bu amaçla şirketin kurucu ortaklarına
verilen bu intifa senetlerine “kurucu intifa senedi” denir. Uygulama ve doktrinde bu senetlere
“kurucu senet” de denilmektedir (Pulaşlı, 2011, s.1577). İlk defa Süveyş kanalını yapan
ortaklık tarafından çıkarılmıştır (Tekinalp, 2010, s.617). ETK’nın 402nci maddesinin ikinci
fıkrasında “İlk esas mukavelede derpiş edilmiş olmadıkça kurucular, lehine intifa senetleri
ihdas olunamaz.” hükmü yer almakta idi. Yani, ETK, sadece kuruluş esas sözleşmesinde, bir
başka deyişle kuruluş anında, öngörülmüş olması durumunda, kurucu intifa senetlerinin
çıkarılmasına müsaade etmişti. Dolayısıyla, kuruluş esas sözleşmesinde bu yönde bir hüküm
bulunmuyor ise, sonradan esas sözleşme değişikliğine giderek “kurucu intifa senedi” tesis
edilmesi mümkün değildi (ETK, m.402/f.2). Oysa, TTK’da, ETK’nın m.402/f.2 hükmüne
benzer bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Bu nedenle, Kanunla açıkça yasaklanmamış
olmasını dikkate alarak, kurucu intifa senetlerine kuruluş esas sözleşmesinde yer
verilebileceği gibi, sonradan esas sözleşme değişikliğine gidilerek de kurucular lehine kurucu
intifa senedi tahsis edilebileceği kanısındayız 12 .
Bilindiği üzere, anonim şirketi kurdukları sırada harcadıkları emeğe karşılık olarak
kuruculara, para ve bedelsiz pay senedi vermek gibi şirket sermayesinin azalması sonucunu
doğurabilecek bir menfaat tanınamaz (TTK, m.348). Zira, bu hükme aykırı esas sözleşme
hükümleri geçersizdir. Ancak, bu yasağın bir istisnası bulunmaktadır, o da şirketin
kurucularına verilebilecek “kurucu intifa senedi”dir. Kurucu intifa senedi sağlanabilecek
menfaatin miktar ve sınırı TTK’nun 348’inci maddesinde belirtilmiştir. Buna göre, dağıtılabilir
şirket kârından 519’uncu maddenin birinci fıkrasında yazılı yedek akçe (umumi genel akçe,
bir başka deyişle I. tertip yasal yedek akçe) ile pay sahipleri için yüzde beş kâr payı
ayrıldıktan sonra kalan meblağın en fazla onda biri, kuruculara ödenebilir 13 (TTK, m.348/f.1).
Bu oran azamî had olup, kuruculara toplamda sözkonusu meblağın onda birinden fazla bir
tahsisin yapılması mümkün değildir.
Kurucu intifa senetlerine ilişkin açıklamaları iki örnek ile somutlaştıralım :
Örnek 1: Beş kişi (kurucu), 50.000.-TL sermayeli bir anonim şirket kurmaya karar
vermiştir. Kurucular, pay senetlerinin yanında 20 adet bedelsiz ve emre yazılı kurucu intifa
senedinin de çıkarılması ve bunların kuruculara taahhüt etmiş oldukları paylar oranında
tahsis edilmesi üzerinde anlaşmışlardır. Kurucuların şirketteki paylarının eşit olduğu
varsayılmaktadır. Bu durumda, şirketin kurucu intifa senetlerine ilişkin esas sözleşme
maddesi aşağıdaki gibi olabilir:
80