Dergi_89
Dergi_89 Dergi_89
Yrd. Doç. Dr. Haşmet Sarıgül Tablo 4: Finansal Kullanım Kümeler ve Tanımlayıcı İstatistikler Kümeler Küme-1 Küme-2 Küme-3 İller Elazığ, Malatya, Kars, Konya, Kocaeli, Samsun, Ardahan, Bursa, Karaman, Erzincan, Kırşehir, Bartın, Sinop, Nevşehir, Uşak, Sivas Diyarbakır, Iğdır, Ağrı, Muş, Şırnak, Adıyaman, Siirt, Bitlis, Mardin, Şanlıurfa, Batman, Van, Kahramanmaraş, Osmaniye, Hakkari, Kilis, Aksaray, Bingöl Adana, Denizli, Zonguldak, İçel, Kayseri, İzmir, Trabzon, Muğla, Antalya, Tunceli Ortalama Kredi / Kişi Başına GSKD (TL) Ortalama Standart Sapma Ortalama Mevduat / Kişi Başına GSKD (TL) Standart Ortalama Sapma 1.000 Kişi başına düşen mevduat sayısı Ortalama Standart Sapma 0,39 0,04 0,22 0,02 1.680,27 226,03 0,27 0,07 0,24 0,06 876,79 211,03 0,45 0,13 0,24 0,05 1.836,97 477,74 Küme-4 Artvin, Rize, Gümüşhane, Sakarya, Erzurum, Niğde, Tokat, Bayburt, Yozgat, Afyonkarahisar, Çankırı, Manisa, Kırıkkkale, Ordu, Kütahya, Tekirdağ, Yalova, Karabük, Kastamonu, Balıkesir, Aydın, Çorum, Amasya, Burdur, Edirne, Isparta, Kırklareli, Çanakkale, Giresun, Bilecik, Eskişehir, Bolu, Düzce 0,34 0,06 0,82 0,04 1.900,21 350,45 Küme-5 Gaziantep, Hatay 0,82 0,04 0,36 0,00 1.160,19 176,67 Küme-6 Ankara, İstanbul 0,81 0,05 0,48 0,02 2.306,53 324,36 Bankacılık hizmetlerinin karşılanabilme gücü değişkenleri açısından en yüksek ortalamalara sahip olan Küme-5 ile Küme-6 birbirlerine yakın değerlere sahiptirler. İki küme mevduat hesaplarının yaygınlığı açısından farklılaşmaktadır. Küme-5’de yer alan Gaziantep ile Hatay illeri 0,65 öklid mesafede, Küme-6’daki Ankara ve İstanbul illeri ise 1,09 öklid uzaklıkta kümelenmektedirler. 18 ilin bulunduğu Küme-2 yaygınlık ve karşılanabilme gücü açısından en düşük değerlere sahip olan kümedir. Ortalama kredi ve mevduat tutarlarının kişi başına GSKD’ye oranları finansal hizmetlerin karşılanabilme gücünü göstermektedir. Düşük oranlar, bu kredi ve mevduat hizmetlerinin üst gelir grupları tarafından kullanıldığını, gelir seviyesi düşük kişilerin finansal erişim sağlayamadığına işaret etmektedir. Bu çerçevede Küme-2’de yer alan illerde kredi ve mevduat hizmetlerinin daha çok üst gelir grupları tarafından kullanıldığı söylenebilir. Bu kümede en fazla benzerlik gösteren iller 0,15 öklid uzaklıktaki Ağrı ile Muş, en az benzerlik gösteren iller ise 2,41 öklid mesafede Bingöl ve Diyarbakır’dır (Finansal kullanım kümelerindeki illerin öklid yakınlık matrisleri ekteki Tablo 10, Tablo 11, Tablo 12 ve Tablo 13’de sunulmuştur). Küme-1 karşılanabilme gücü açısından Küme-2’ye yakın ortalamalara sahip olmasına karşın kişi başına düşen mevduat hesabı sayısı daha yüksektir. Bu kümede 16 il bulunmakta 56
Bankacılar Dergisi olup en fazla benzerlik gösteren illerin 0,13 öklid uzaklıktaki Elazığ ile Malatya, en az benzerlik gösteren illerin ise 1,37 öklid mesafede Malatya ve Kırşehir olduğu belirlenmiştir. Küme-3 ile Küme-4 ise yaygınlık açısından birbirlerine yakın ve yüksek değerlere sahipken karşılanabilme gücü açısından farklılaşmaktadırlar. Küme-3’de kredilerin, Küme- 4’de ise mevduatın karşılanabilme gücü daha yüksektir. 10 ilin bulunduğu Küme-3’de en yakın iller 0,39 öklid uzaklıktaki İzmir ile Trabzon, en uzak iller 2.28 öklid mesafede Antalya ile Tunceli’dir. Küme-4 de ise 33 İl bulunmakta olup en fazla benzerlik gösteren iller 0,13 öklid uzaklıktaki Isparta ve Kırklareli, en az benzerlik gösteren iller ise 3,27 öklid mesafede Rize ile Niğde’dir. Tüm iller dikkate alındığında ise finansal kullanım değişkenleri açısından birbirine en çok benzeyen iller 0,13 öklid uzaklıkta Elazığ ile Malatya ve Isparta ile Kırklareli, en az benzerlik gösterenler ise 7,16 öklid mesafedeki Bilecik ve İstanbul’dur. 5. Sonuç Çalışmada bölgeler arası gelişmişlik farkının kapanması için önem arz eden finansal hizmetlere erişimin ve bunların kullanımının ülkemizdeki durumun ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu kapsamda; Dünya Bankası’nın önerdiği değişkenler esas alınarak Türkiye’nin 81 ili arasında bankacılık hizmetlerine erişim ve bunların kullanımı açılarından aynı yapıyı gösteren homojen il grupları belirlenmiştir. Hiyerarşik Kümeleme Analizi yönteminin uygulandığı araştırmada kullanılan değişkenler 2010-2013 yıllarını kapsamakta olup, her bir değişkenin ilgili dönemdeki ortalama değerleri dikkate alınmıştır. Bankacılık hizmetlerine erişim ve kullanım açısından altışar küme oluştuğu görülmüş ve kümeler arasında önemli farklılıklar gözlemlenmiştir. Finansal hizmetlere coğrafi ve demografik erişim açısından en düşük değerlere sahip olan Küme-2’de 11 il yer almaktadır. Küme-2’ye göre daha iyi değerlere sahip olmasına karşın, ülke geneli ile karşılaştırıldığında, Küme-1’in de oldukça düşük erişim ortalamalarına sahip olduğu görülmektedir. 19 ilin bulunduğu Küme-4 ile 20 ilin yer aldığı Küme-5 in ortalama coğrafi erişim göstergeleri oldukça yakındır. İstanbul tek başına küme oluşturmakta olup diğer bölgelere göre oldukça yüksek erişim değerlerine sahiptir. Küme-6 dışarıda bırakıldığı zaman Küme-3’ün ortalama değerlerin diğer kümelerin oldukça üzerinde olduğu ve ülke geneline göre farklılaştığı görülmektedir. Bu kümede de finansal hizmetlere coğrafi ve demografik erişim yüksektir. Bankacılık hizmetlerinin karşılanabilme gücü değişkenleri açısında ise en yüksek ortalamalara sahip olan Küme-5 ile Küme-6 birbirlerine yakın değerlere sahiptirler. İki küme mevduat hesaplarının yaygınlığı açısından farklılaşmaktadır. 18 ilin bulunduğu Küme-2 ise yaygınlık ve karşılanabilme gücü açısından en düşük ortalamalara sahip kümedir. Bu kümede yer alan illerde kredi ve mevduat hizmetlerinin daha çok üst gelir grupları tarafından kullanıldığı söylenebilir. Küme-1 karşılanabilme gücü açısından Küme-2’ye yakın ortalamalara sahip olmasına karşın kişi başına düşen mevduat hesabı sayısı daha yüksektir. Bu kümede 16 il bulunmaktadır. 10 ilin bulunduğu Küme-3 ile 33 ilin yer aldığı Küme-4 yaygınlık açısından birbirlerine yakın ve yüksek değerlere sahip olmalarına karşın, karşılanabilme gücü açısından farklılaşmaktadırlar. Küme-3’de kredilerin, Küme-4’de ise mevduatın karşılanabilme gücü daha yüksektir. Bu çalışmada ortaya konan göstergelerin ve sonuçların ülke genelinde gerçekleştirilecek bankacılık sistemi ve uygulamaları ile sosyo-ekonomik gelişmişlik ilişkisine yönelik araştırmalarda dikkate alınması faydalı olacaktır. Bu göstergelerin ve sonuçların bankacılık hizmetlerine erişim ve kullanımın tamamlayıcıları ve etkilerinin araştırılmasında da başlangıç verileri olarak kullanılması mümkündür. 57
- Page 7 and 8: Bankacılar Dergisi, Sayı 89, 2014
- Page 9 and 10: Bankacılar Dergisi Bilançonun yü
- Page 11 and 12: Bankacılar Dergisi verilecektir. M
- Page 13 and 14: Bankacılar Dergisi Uluslararası i
- Page 15 and 16: Bankacılar Dergisi Bankacılık D
- Page 17 and 18: Bankacılar Dergisi etmek isteriz k
- Page 19 and 20: Bankacılar Dergisi Başbakan Yard
- Page 21 and 22: Bankacılar Dergisi ülkenin vatand
- Page 23 and 24: Bankacılar Dergisi BDDK biraz önc
- Page 25 and 26: Bankacılar Dergisi için riskler b
- Page 27 and 28: Bankacılar Dergisi zaman, o ilke p
- Page 29 and 30: Bankacılar Dergisi ekonomik sıkı
- Page 31 and 32: Bankacılar Dergisi Türkiye’de e
- Page 33 and 34: Bankacılar Dergisi Yukarıdaki (1)
- Page 35 and 36: Bankacılar Dergisi 4. Türkiye’d
- Page 37 and 38: Bankacılar Dergisi Türkiye’de c
- Page 39 and 40: Bankacılar Dergisi Yıllar Tablo 3
- Page 41 and 42: Bankacılar Dergisi artışın cari
- Page 43 and 44: Bankacılar Dergisi, Sayı 89, 2014
- Page 45 and 46: Bankacılar Dergisi Clarke, Cull, P
- Page 47 and 48: Bankacılar Dergisi Diğer taraftan
- Page 49 and 50: Bankacılar Dergisi ayrıştırıc
- Page 51 and 52: Bankacılar Dergisi Tablo 1: İller
- Page 53 and 54: Bankacılar Dergisi Tablo 2: İller
- Page 55 and 56: Bankacılar Dergisi Tablo 3: Finans
- Page 57: Bankacılar Dergisi 55 Şekil 2: Fi
- Page 61 and 62: Bankacılar Dergisi Merton, R.C. ve
- Page 63 and 64: Bankacılar Dergisi Tablo 8: Küme-
- Page 65 and 66: Bankacılar Dergisi, Sayı 89, 2014
- Page 67 and 68: Bankacılar Dergisi 1. Altın Emane
- Page 69 and 70: Bankacılar Dergisi imkânlarının
- Page 71 and 72: Bankacılar Dergisi 31.12.2011 tari
- Page 73 and 74: Bankacılar Dergisi üniversite iş
- Page 75 and 76: Bankacılar Dergisi Verilen kredi n
- Page 77 and 78: Bankacılar Dergisi Geri satım vaa
- Page 79 and 80: Sermaye Şirketleri Tarafından İn
- Page 81 and 82: Bankacılar Dergisi haklarına ve k
- Page 83 and 84: Bankacılar Dergisi “Kurucular ar
- Page 85 and 86: Bankacılar Dergisi tasfiye sonucun
- Page 87 and 88: Bankacılar Dergisi senedi sahipler
- Page 89 and 90: Bankacılar Dergisi 7. Limited Şir
- Page 91 and 92: Bankacılar Dergisi 14 15 16 17 18
- Page 93 and 94: Bankacılar Dergisi 29 30 31 32 33
- Page 95 and 96: Bankacılar Dergisi gereklidir. Fin
- Page 97 and 98: Bankacılar Dergisi sürekli günce
- Page 99 and 100: Bankacılar Dergisi “Tüketici Ko
- Page 101 and 102: Bankacılar Dergisi maddelerine bak
- Page 103 and 104: Bankacılar Dergisi tüketici kredi
- Page 105 and 106: Bankacılar Dergisi Ülkemizde kred
- Page 107 and 108: Bankacılar Dergisi 6493 sayılı
Yrd. Doç. Dr. Haşmet Sarıgül<br />
Tablo 4: Finansal Kullanım Kümeler ve Tanımlayıcı İstatistikler<br />
Kümeler<br />
Küme-1<br />
Küme-2<br />
Küme-3<br />
İller<br />
Elazığ, Malatya, Kars, Konya,<br />
Kocaeli, Samsun, Ardahan,<br />
Bursa, Karaman, Erzincan,<br />
Kırşehir, Bartın, Sinop,<br />
Nevşehir, Uşak, Sivas<br />
Diyarbakır, Iğdır, Ağrı, Muş,<br />
Şırnak, Adıyaman, Siirt, Bitlis,<br />
Mardin, Şanlıurfa, Batman,<br />
Van, Kahramanmaraş,<br />
Osmaniye, Hakkari, Kilis,<br />
Aksaray, Bingöl<br />
Adana, Denizli, Zonguldak,<br />
İçel, Kayseri, İzmir, Trabzon,<br />
Muğla, Antalya, Tunceli<br />
Ortalama Kredi /<br />
Kişi Başına GSKD<br />
(TL)<br />
Ortalama Standart<br />
Sapma<br />
Ortalama Mevduat /<br />
Kişi Başına GSKD<br />
(TL)<br />
Standart<br />
Ortalama<br />
Sapma<br />
1.000 Kişi başına<br />
düşen mevduat<br />
sayısı<br />
Ortalama Standart<br />
Sapma<br />
0,39 0,04 0,22 0,02 1.680,27 226,03<br />
0,27 0,07 0,24 0,06 876,79 211,03<br />
0,45 0,13 0,24 0,05 1.836,97 477,74<br />
Küme-4<br />
Artvin, Rize, Gümüşhane,<br />
Sakarya, Erzurum, Niğde,<br />
Tokat, Bayburt, Yozgat,<br />
Afyonkarahisar, Çankırı,<br />
Manisa, Kırıkkkale, Ordu,<br />
Kütahya, Tekirdağ, Yalova,<br />
Karabük, Kastamonu,<br />
Balıkesir, Aydın, Çorum,<br />
Amasya, Burdur, Edirne,<br />
Isparta, Kırklareli, Çanakkale,<br />
Giresun, Bilecik, Eskişehir,<br />
Bolu, Düzce<br />
0,34 0,06 0,82 0,04 1.900,21 350,45<br />
Küme-5 Gaziantep, Hatay 0,82 0,04 0,36 0,00 1.160,19 176,67<br />
Küme-6 Ankara, İstanbul 0,81 0,05 0,48 0,02 2.306,53 324,36<br />
Bankacılık hizmetlerinin karşılanabilme gücü değişkenleri açısından en yüksek<br />
ortalamalara sahip olan Küme-5 ile Küme-6 birbirlerine yakın değerlere sahiptirler. İki küme<br />
mevduat hesaplarının yaygınlığı açısından farklılaşmaktadır. Küme-5’de yer alan Gaziantep<br />
ile Hatay illeri 0,65 öklid mesafede, Küme-6’daki Ankara ve İstanbul illeri ise 1,09 öklid<br />
uzaklıkta kümelenmektedirler.<br />
18 ilin bulunduğu Küme-2 yaygınlık ve karşılanabilme gücü açısından en düşük<br />
değerlere sahip olan kümedir. Ortalama kredi ve mevduat tutarlarının kişi başına GSKD’ye<br />
oranları finansal hizmetlerin karşılanabilme gücünü göstermektedir. Düşük oranlar, bu kredi<br />
ve mevduat hizmetlerinin üst gelir grupları tarafından kullanıldığını, gelir seviyesi düşük<br />
kişilerin finansal erişim sağlayamadığına işaret etmektedir. Bu çerçevede Küme-2’de yer alan<br />
illerde kredi ve mevduat hizmetlerinin daha çok üst gelir grupları tarafından kullanıldığı<br />
söylenebilir. Bu kümede en fazla benzerlik gösteren iller 0,15 öklid uzaklıktaki Ağrı ile Muş,<br />
en az benzerlik gösteren iller ise 2,41 öklid mesafede Bingöl ve Diyarbakır’dır (Finansal<br />
kullanım kümelerindeki illerin öklid yakınlık matrisleri ekteki Tablo 10, Tablo 11, Tablo 12 ve<br />
Tablo 13’de sunulmuştur).<br />
Küme-1 karşılanabilme gücü açısından Küme-2’ye yakın ortalamalara sahip olmasına<br />
karşın kişi başına düşen mevduat hesabı sayısı daha yüksektir. Bu kümede 16 il bulunmakta<br />
56
Change language