You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Bankacılar <strong>Dergi</strong>si<br />
Diğer taraftan, birtakım sınırlılıkları bulunmasına karşın, Dünya Bankasının işaret ettiği<br />
finansal hizmetlere erişim ve kullanım göstergeleri literatürde yaygın olarak kullanılmaktadır.<br />
Finansal erişim göstergeleri, hizmet noktalarının coğrafi ve demografik olarak yayılımını<br />
ortaya koymaktadır. Bölgelere göre şube ve ATM dağılımları, potansiyel müşterilerin, fiziksel<br />
olarak en yakın hizmet noktasından ortalama ne kadar uzakta olduğunu göstermektedir.<br />
Dünya Bankasının finansal erişim göstergeleri şu değişkenlerdir:<br />
- Şube dağılımı (coğrafi): 1.000 km² başına düşen şube sayısı<br />
- Şube dağılımı (demografik): 100.000 kişi başına düşen şube sayısı<br />
- ATM dağılımı (coğrafi): 1.000 km² başına düşen ATM sayısı<br />
- ATM dağılımı (demografik): 100.000 kişi başına düşen ATM sayısı<br />
Yüksek değerler, mesafenin kısa ve erişimin kolay olduğu anlamına gelmektedir. Kişi<br />
başına şube ve ATM dağılımları ise finansal hizmetlerin demografik yayılımını göstermekte,<br />
bir banka ve ATM’nin kaç müşteriye hizmet verdiğini ölçmektedir. Yüksek değerler, şube<br />
veya ATM başına daha az kişi düştüğü ve erişimin kolay olduğu anlamına gelmektedir.<br />
Finansal kullanım göstergeleri ise, kullanımının yaygınlığını ve karşılanabilirliğini<br />
göstermektedir. Dünya Bankası finansal kullanım göstergeleri şunlardır:<br />
- Kişi başına kredi sayısı (yaygınlık): 1.000 kişi başına düşen kredi sayısı<br />
- Kredi/gelir oranı (karşılanabilirlik): Ortalama kredi tutarının kişi başına gelire oranı<br />
- Kişi başına mevduat sayısı (yaygınlık): 1.000 kişi başına düşen mevduat sayısı<br />
- Mevduat/Gelir Oranı (karşılanabilirlik): Ortalama mevduat tutarının kişi başına gelire<br />
oranı<br />
Kişi başına düşen mevduat ve kredi hesabı sayısı, finansal hizmetlerin kullanımının<br />
yaygınlığına işaret etmektedir. Ortalama kredi ve mevduat tutarının kişi başına gelire oranları<br />
ise finansal hizmetlerin ortalama bir vatandaş tarafından karşılanabilme gücünü<br />
göstermektedir. Kişi başına düşen gelire göre çok yüksek kredi ve mevduat tutarları, bu<br />
hizmetlerin ancak üst gelir grupları tarafından kullanılabildiğini ve gelir seviyesi düşük kişilerin<br />
finansal erişimin çok uzağında olduğunu göstermektedir (Işık, 2011, s.13).<br />
4. Yöntem ve Araştırma<br />
Bu araştırmada; 2010-2013 yılları arasında Türkiye’de finansal hizmetlere erişim ve<br />
kullanım göstergelerinin il bazında ortaya konulması ve aynı yapıyı gösteren homojen il<br />
gruplarının sınıflandırılması amaçlanmıştır. Çalışmada tek bir yıla ait değerlerin yanıltıcı bilgi<br />
verebileceği düşüncesinden hareketle her bir değişkenin ilgili dönemdeki ortalama değerleri<br />
dikkate alınmıştır.<br />
4.1. Araştırmanın Metodu<br />
Araştırmada kümeleme analizi yöntemi kullanılmıştır. Kümeleme analizi; küme adı<br />
verilen nispeten homojen grupların iç içe durumların ya da nesnelerin sınıflandırılması için<br />
kullanılan teknikler sınıfıdır (Akın, 2008, s.5). Bir diğer ifadeyle kümeleme analizi x veri<br />
matrisinde yer alan ve doğal grupları kesin olarak bilinmeyen birimleri, değişkenleri ya da<br />
birim ve değişkenleri birbirleri ile benzer olan alt kümelere (grup, sınıf) ayırmaya yardımcı<br />
olan yöntemler topluluğudur.<br />
Kümeleme analizi, birimleri değişkenler arası benzerlik ya da uzaklıklara dayalı olarak<br />
hesaplanan bazı ölçülerden yararlanarak homojen gruplar oluşturmaya çalışır (Özdamar,<br />
2004, s.279). Amaç, elemanların birbirlerine çok benzediği, ancak özellikleri birbirlerinden<br />
45
Change language