Dergi_89

Bankacılar Dergisi, Sayı 89, 2014
Kümeleme Analizi İle İllerin Bankacılık Hizmetlerine
Erişim ve Kullanım Göstergelerinin
Karşılaştırılması
Yrd. Doç. Dr. Haşmet Sarıgül *
Özet
Çalışmanın amacı, bölgeler arası gelişmişlik farkının kapanması açısından önem arz eden
bankacılık hizmetlerine erişimin ve bunların kullanımının Türkiye’nin 81 ili açısından ortaya
konulmasıdır. Bu kapsamda; Dünya Bankası’nın önerdiği değişkenler esas alınarak homojen il grupları
belirlenmiştir. Hiyerarşik Kümeleme Analizi yönteminin uygulandığı çalışmada kullanılan değişkenler
2010-2013 yıllarını kapsamakta olup her bir değişkenin ilgili dönemdeki ortalama değerleri dikkate
alınmıştır. Analiz sonuçları dendrogramlar ile desteklenmiştir. Kümeleme analizi sonuçlarına göre;
hem finansal erişim hem de finansal hizmetlerin kullanımı açısından altı küme oluşmuştur. Kümeler
arasında demografik ve coğrafi erişim ile bankacılık hizmetlerini kullanım yaygınlığını ve
karşılanabilirliği açılarından önemli farklılıklar gözlemlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Bankacılık Hizmetleri, Erişim, Kullanım.
JEL Sınıflandırması: O16, R12, R51
Comparative Cluster Analysis of Access to and Use of Banking Services
Indicators of The Provinces
Abstract
Access to banking services and use of them are important elements in order to accelerate local
investments, improve the competitiveness and implement development policies among regions. The
purpose of the study is to research the level of access to financial services and use of them in Turkey.
In our study, we focus on the degree of homogeneity of the cities in Turkey in the period 2010-2013. In
this context, we apply cluster analysis techniques in these cities by using two classes of indicators that
are also used in the researches of World Bank to correspond to the different concepts of access to
and use of financial services. The results show that the cities grouped together in six clusters in terms
of access to and use of banking services.
Key Words: Banking Services, Access, Use.
JEL Classification: O16, R12, R51.
1. Giriş
Ülkeler veya bir ülkenin bölgeleri ve illeri arasında görülen sosyo-ekonomik gelişmişlik
farkları fırsat eşitsizliğini doğurmakta ve bölgesel kalkınmanın önünde engel teşkil
etmektedir. Bu farklılıklara yol açan çok sayıda sebep bulunmakla birlikte, birçok akademik
çalışma finansal hizmetlere erişim ve kullanım düzeyinin en önemli etkenler arasında
olduğunu ortaya koymaktadır. Finansal hizmetlerin ana sunucusu ise bankacılık sektörüdür.
Finansal erişim; mümkün olduğunca fazla sayıda insanı temel finansal hizmetlere
ulaşabilir kılmaktır. Erişilebilirlik, finansal hizmetlerin kullanımında fırsat eşitliğine katkı
yapmakta, ekonomik potansiyelin sınırlarına ulaşılabilmesini kolaylaştırmaktadır. Bankacılık
sektörüne ve dolayısıyla finansal hizmetlere erişimin olmadığı ya da kısıtlı olduğu
*
Mevlana Üniversitesi, İşletme Fakültesi Öğretim Üyesi.
41