Dergi_89

Bankacılar Dergisi
için riskler birikiyor. İşte bunun içindir ki biz 2011’de biliyorsunuz bir grup makro ihtiyati
tedbirleri devreye soktuk ve 2011’de o yüzde 10’a çıkan açığımız 2012’de hemen yüzde 6’ya
düştü, çok etkili oldu o ilk tur. Ama arkasından tekrar baktık yeniden kıpırdanma, yeniden
yukarı doğru çıkan bir tüketim ve kredi eğilimi ve yeniden yukarı doğru çıkan bir cari açık. Ne
yaptık arkadan Ekim 2013’te, Aralık 2013’te ve 1 Şubat 2014’te yürürlüğe girecek
düzenlemeler yaptık. Bunların önemli bir kısmını BDDK yaptı, bir kısmını Merkez Bankası
yaptı. Yine TMSF bir ölçüde bazı parametre değişikliklerini yaptı ve sonuçta bugün itibariyle
bunların olumlu sonuçlarını almaya başladık. Tek tek tedbirleri saymayayım, sizler zaten
hepiniz biliyorsunuz. Bu tüketici kredilerinin toplam bilançodaki payına getirdiğimiz yüzde
25’lik o limitten tutun da kredi kartı uygulamalarına kadar, taşıt kredisi uygulamalarına kadar
çok geniş alanda düzenlemeler yaptık. Bunun sonunda hangi noktadayız diye baktığımızda,
geçen sene, hatta ta 2011’den başlayalım, 2011 Mart ayında kredi artış oranın hızı yüzde
34.2’ye ulaşmıştı. 16 Mayıs 2014 tarihi itibariyle bu yüzde 21.5’a düştü, yüzde 21.5’dayız şu
anda. Bireysel kredilere baktığımızda Temmuz 2011’de yüzde 38.5’a çıkmışız, en son
geldiğimiz noktada yüzde 15.7’deyiz. Kredi kartına bakıyoruz, Aralık 2012’de yüzde 30.9’a
yükselmiş artış hızı, ama şu anda sadece yüzde 2’deyiz. Özellikle taksitli kredi kartı
bakiyesinde yaklaşık 9 milyar gibi bir düşüş var yılbaşına göre. Yılbaşından bugüne halkın
taksitli kredi kartı borcu böyle 4.5 ay gibi bir süre içerisinde 9 milyar kadar geriledi. Bunlar iyi
trendler ve aldığımız tedbirlerin de etkisi gösteriyor.
Biz bu tedbirleri de zaten alırken, şunu da ekleyeyim en son: Bir de 13 haftalık
ortalamalar üzerinden baktığımız bir rakam var ki bunu BDDK ve Merkez Bankası da
yayınlıyor, ara ara onların raporlarını da görüyorsunuzdur. 13 haftalık ortalamada bireysel
kredilerde 16 Mayıs itibariyle yüzde 3.3’lük bir düşüş var, fakat şirketler kesiminde kullanılan
kredilerde yüzde 20.5 artış var; tam da bizim istediğimiz sonuç. Zaten bunları biz Ekim
ayında bu bakış açısını açıkladık, Orta Vadeli Programımızla beraber açıkladık. Ne demiştik
Tüketici kredilerinde daha dikkatli olmalıyız, ama kredi yatırım içinse, ihracat içinse, üretim
içinse bunun önü açık demiştik, bu çok şükür şimdi gerçekleşiyor, bu dengeleme banka
bilançolarımızda gerçekleşiyor. Bu mesajı bankalarımız iyi aldı, düzenlemelerle beraber de
hem iletişimi, hem de düzenleme çerçevesinde beraber de gerçekten uygulamada güzel
sonuçlar oluştu.
Önümüzdeki dönemde tabii bunun çok yakın izlemesi yapılacak, trendlere dikkat
edilecek. Şunu da biz yaptık: Bütün bu düzenlemeleri yaparken, yani Ekim, Aralık ve Şubat
düzenlemelerini yaparken etki analizleri yaptık. Her bir makro ihtiyati düzenlemenin büyüme
üzerindeki etkisi ne olur ve cari açık üzerindeki etkisi ne olur Ekonometrik modeller kuruldu.
Kalkınma Bakanlığımızla Merkez Bankamız ortaklaşa araştırma birimleri çok detaylı
çalışmalar yaptılar. Alternatif düzenlemelerde bu bizi nereye götürür Çünkü büyük
rakamlarla uğraşıyorsunuz. Yaptığınız bir parametre değişikliğinin piyasa sonucu çok çok
önemli. Düzenlemeleri seçerken de büyümeye etkisi en az, ama cari açığa etkisi en çok olan
düzenlemeleri seçtik içinden. Daha da ileride elimizde çok enstrüman var gerektiğinde
kullanılabilecek, çok geniş bir enstrüman seti var. Bunlar gerektiğinde her zaman devreye
sokulabilir, her zaman uygulanabilir. Ama bir yandan makul büyüme hızlarımızı
korumamamız gerekiyor. Ama büyümemizi ihracata dayandırarak sağlamamız gerekiyor
tüketime-harcamaya değil üretim, yatırım, ihracata dayanan bir büyüme arzu ediyoruz ki
büyüyelim, ama o büyüme cari açığı artırmasın; ancak böyle oluyor. İç harcamayla tüketimle
büyüme bizim cari açığımızı artırıyor, öyle bir sorunumuz var. Dolayısıyla makro ihtiyati
tedbirler ve bankacılıkla ilgili düzenlemelerimiz de biraz işi aslında o tarafa doğru
yönlendirmeyle ilgili düzenlemelerdi ve çok şükür iyi sonuçlarını da alıyoruz. İşte Eximbank
son üç yılda iş hacmini üç katına çıkarttı değil mi Bakın bütün parametrelere üç yıl önce
Eximbank neredeydi, bugün nerede, tam üç misli işlem hacmi var. Bugün Türkiye’deki
ihracatın yaklaşık yüzde 20-25’i sadece ve sadece Eximbank’ın destek modelleriyle yapılan
bir ihracat. Tabii Merkez Bankası’nın da Eximbank’a kapı açması ve o kapının da son
dönemde hem vadesinin 2 katına, hem de limitin 2 katına çıkması da Eximbank’ı çok çok
23