You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Hasan Yaşar Şababoğlu<br />
Daha önce de belirtildiği gibi, üyelerin bir hesap numarası ve bu hesaba bağlı, CLS<br />
Sistemi’ne dâhil olan her para birimi için alt hesapları vardır. Üyeler, CLS Bank nezdindeki<br />
hesaplarında fon tutmayacaklardır. Gün başında üyelerin hesaplarında “sıfır” bakiye<br />
bulunacaktır. Fakat gün içinde döviz işlemleri ve ödeşmelerin yapılmasıyla, üyelerin<br />
hesapları anında hareketlenecek/değişecektir. Her an üyelerin farklı döviz cinslerinden<br />
hesaplarının bir kısmı alacaklandırılacak, diğer kısmı ise borçlandırılacaktır.<br />
6.5. Ulusal Ödeme Sistemi Kapanmadan Ödeşmelerin Gerçekleştirilmesi<br />
CLS gün içi ödeşme işlemleri ulusal ödeme sistemleri (Real Time Gross System -<br />
RTGS) kapanmadan önce bitirilmelidir (İlk olarak en doğuda bulunan JPY, NZD ve AUD<br />
ödeme sistemleri kapanır.). Gün bitiminde, üyelerin CLS Bank hesaplarında, CLS Bank’ın<br />
her para biriminin ait olduğu merkez bankası nezdindeki hesaplarında bakiye kalmayacaktır.<br />
CLS Sistemi genel olarak, üyeler tarafından kısa pozisyonları için gereken tutarların<br />
ödenmesi durumunda sorunsuz çalışır. Fakat bazı sorunlardan (operasyonel) dolayı, bir<br />
Mutabakat Üyesi’nin kısa pozisyonuna katılacak tutarın ödenmesi yapılamayabilir. Bu<br />
durumda, diğer para birimlerine ait alt hesaplardaki bakiyelerinden takviye yapılarak sorunun<br />
giderilmesi mümkündür. Böylece hesabın her zaman artı bakiye vermesi sağlanabilir. Diğer<br />
alt hesaplarda da yeterli bakiyenin bulunmadığı durumlarda, CLS yetkilileri üyeyi arayarak<br />
tüm işlemlerinin gerçekleşmesini sağlayacak kadar fonun CLS Bank hesaplarına<br />
yatırılmasını isterler.<br />
7. CLS Sisteminin Avantajları<br />
CLS kullanıcıları arasında yapılan döviz işlemlerinin taraflarından kaynaklanabilecek<br />
karşılıklı riskler, sistem tarafından asgari düzeye indirilir. CLS sayesinde kullanıcılar,<br />
birbirlerini hiç tanımasalar dahi, piyasadaki en iyi oranlardan döviz alım satım işlemi<br />
yapabilirler. Bütün CLS işlemleri, resmi CLS kurallarına tabidir. Sistemdeki bütün işlemler tek<br />
tek ele alınarak, gerçekleşmesi sağlanmakta ve aynı anda raporlanmaktadır. Kullanıcılar bu<br />
raporlar sayesinde, geçmişte yaptıkları işlemlere ait ve günlük net pozisyonlarına ait bilgilere<br />
ayrıca bir raporlama sistemine ihtiyaç duyulmaksızın ulaşabilmektedir. Bütün CLS ödeme<br />
emirlerinin tek bir merkezi komünikasyon ağına bağlı olmasından dolayı erişimi kolaydır.<br />
Ayrıca çoklu para birimi kullanabilme olanağı vardır.<br />
Bir CLS kullanıcısının, sistemin dışındaki bir kuruluşla yaptığı döviz işlemleri için,<br />
mevcut ödeşme riskini CLS Sistemi’nin gidermesi mümkün değildir. Bu yüzden önceleri<br />
işlemin CLS dışında kalan tarafından “risk premium” adı altında bir masraf alınması<br />
düşünülmüş (Medlar, 2005), ancak bu uygulamaya geçilmemiştir. Onun yerine döviz<br />
piyasalarında yapılan işlemler işlemler için CLS kullanıcılarınca, CLS sistemini<br />
kullanmayanlara cazip olmayan oranlar verilmesi yoluna gidilerek sisteme üyelik teşvik<br />
edilmiştir. Böylece CLS kullanmayan tarafların döviz alım satım maliyetleri yükselmekte, kar<br />
marjları düşük düzeyde kalmaktadır.<br />
8. CLS Sistemi ve Üyeliği’yle İlgili Sorunlar<br />
CLS Sistemi’nde özellikle Mutabakat Üyesi olarak işlem yapabilmek için, anılan<br />
sisteme has bağlantı (iletişim) ve güvenlikle ilgili teknik bütünleşme zorunluluğu<br />
bulunmaktadır. Oldukça karmaşık bir yapıya sahip olan teknik alt yapı ve uyum tesisi<br />
noktasında, konuyla ilgili sınırlı sayıdaki bilgi teknolojileri firmalarından destek alınması ve<br />
buna bağlı olarak bazı sabit ve değişken masraflara katlanılması gerekmektedir.<br />
Üçüncü Taraf Kullanıcılar, CLS Servisi’ne Mutabakat Üyesi’nin sistemi üzerinden<br />
ulaşabileceği için, yapmaları gereken bilgi teknolojileri yatırımı, bir Mutabakat Üyesi’ne göre<br />
130
Change language