Dergi_89
Dergi_89 Dergi_89
Pelin Ataman Erdönmez ilişkin ayrıntılara yer verilir” denilerek, iyi uygulamalarda öngörülen şekilde bir düzenleme oluşturulmuştur. Yine Türkiye Bankalar Birliği’nin Bankalar ile Bireysel Müşterileri Arasında İmzalanacak Sözleşmelerin Şekil ve İçeriğinde Yer Alması Gereken Asgari Hususlar ile Sözleşmelerin Uygulanacağı İşlemlere İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ’in 8. maddesinde ise faiz ve ücretlerdeki değişikliklerin müşteriye en az 30 gün önce etkin bir yolla bildirilmesi zorunluluğu getirilmiştir. Aynı şekilde, Banka Kartları ve Kredi Kartları Hakkında Yönetmeliğ’in 18. maddesine göre faiz oranlarının artırılması durumunda ise bu değişikliğin hüküm ifade edebilmesi için otuz gün önceden kart hamiline bildirilmesi zorunluluğu getirilmiştir. Müşteri Kayıtları “Müşteri Kayıtları” başlığında altında iyi uygulama ilkelerinde yer alan önemli bir husus müşteri kayıtlarının tutulmasına ilişkin önermedir. Buna göre, bankalar müşterileri hakkında güncel kayıtlar tutmalıdırlar ve bu kayıtların tutulmasına izin verilen asgari süre bir kanun veya yönetmelikte belirtilmeli ve bu süre boyunca, müşterinin tüm bu kayıtlara ücretsiz veya makul bir ücret karşılığında erişmesine olanak sağlanmalıdır. Bu ilke çerçevesinde bakıldığında, TKHK’nun finansal hizmetlere ilişkin mesafeli sözleşmeleri düzenleyen 49. maddesinin üç ve dördüncü fıkralarında dolaylı da olsa mevcuttur. 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun 76. maddesinde bankalar, müşterilerinin, verilen hizmetlerden kaynaklanan her türlü sorularına cevap verecek bir sistem kurmakla ve bu hizmetle ilgili bilgiyi müşterilerine bildirmekle yükümlü tutulmuşlardır. Kağıt Çekler ve Elektronik Çekler Söz konusu iyi uygulama ilkesi kağıt çeklerin keşide edilmesi ve ödenmesi konusunda, net ve açık kurallar öngörmektedir. Buna göre, Türk Ticaret Kanunu, 5941 sayılı Çek Kanunu ve bu iki temel kanuna bağlı ikincil mevzuat “Kağıt Çekler” konusundaki iş yapma kuralları bakımından iyi uygulama ilkelerine referans sağlayabilecek bir mevzuattır, ancak yeterli değildir. Çek hesabı açılırken ve çek karnesi verirken, karşılıksız çek keşide edilmesinin sonuçları hakkında müşterinin bilgilendirilmesine ilişkin herhangi bir mevzuat hükmü de bulunmamaktadır. Çek Defterlerinin Baskı Şekline, Bankaların Hamile Ödemekle Yükümlü Olduğu Miktar İle Çek Düzenleme ve Çek Hesabı Açma Yasağı Kararlarının Bildirilmesine ve Duyurulmasına İlişkin Tebliğ (Sayı: 2010/2) ikincil mevzuat olarak bu konuda önemlidir. Çek Mevzuatı birincil ve ikincil mevzuata ek olarak çeşitli Yargıtay kararlarından oluşan içtihat ile de desteklenmektedir. Diğer yandan ülkemizde elektronik çek ve kredi kartı çeki uygulaması bulunmamaktadır, ancak çeklerin takası elektronik olarak yapılabilmektedir. Kredi Kartları “Kredi Kartları” başlığının alt başlıkları tüketicinin korunmasıyla ilgili TKHK’nda bu konuda herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Konuyla ilgili tek düzenleme TKHK.m.31/3 de getirilen “Kart çıkaran kuruluşlar, tüketicilere yıllık üyelik aidatı ve benzeri isim altında ücret tahsil etmedikleri bir kredi kartı türü sunmak zorundadır” hükmüdür. Bu düzenlemede iyi uygulamalar arasında sayılan hususlar arasında bulunmamaktadır. 102
Bankacılar Dergisi Ülkemizde kredi kartlarının yaygın kullanımı göz önüne alındığında kredi kartlarına ilişkin iyi uygulama ilkelerinin ayrıntılı olarak sunulmasının faydalı olacağı düşünülmektedir. Bu çerçevedeki iyi uygulama ilkeleri ve ilgili mevzuat durumu şöyledir: a) Kredi kartlarının çıkartılıp verilmesini ve ilgili müşteri bilgilendirme koşullarını düzenleyen kanuni kurallar bulunmalıdır. Bu konuyla ilgili mevzuat 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu ve bu Kanuna dayanan ilgili Yönetmelikle düzenlenmiştir. b) Kredi kartı düzenleyen ve veren kurumlar olarak, bankalar, tüm kredi kartı teklifleri ve tanıtımlarında, ücret ve komisyonlar (finansal ücretler de dahil), kredi limiti, ceza faizi oranları ve asgari aylık ödemeyi hesaplama yöntemi de dahil kişiselleştirilmiş bilgilendirme kurallarının belirlenmesini ve uygulanmasını sağlamalıdırlar. Banka Kartları ve Kredi Kartları Hakkında Yönetmeliği’nin “Kart Çıkarma ve Buna İlişkin Yükümlülükleri” düzenleyen 21. maddesinde yer alan hususlar arasında yukarda belirtilen uygulamaya esas teşkil edecek bir hüküm bulunmamaktadır. c) Bankaların müşterinin kabul etmediği, önceden onaylanmış kredi kartları üzerinden ücret veya komisyon almalarına izin verilmemelidir. Banka Kartları ve Kredi Kartları Hakkında Yönetmeliğ’in “Kart Çıkartma ve Buna İlişkin Yükümlülükleri” düzenleyen 21. maddesinin birinci fıkrasında tüketicinin bilgisi dışında kart çıkartılması yasaklanmaktadır. Komisyon hususunda ilgili Kanunda ve Yönetmelikte açık bir hüküm bulunmamaktadır. Diğer yandan TKHK’nun 31. maddesinin üçüncü fıkrasında “Kart çıkaran kuruluşlar, tüketicilere yıllık üyelik aidatı ve benzeri isim altında ücret tahsil etmedikleri bir kredi kartı türü sunmak zorundadır.” biçiminde bir düzenleme mevcuttur. Ayrıca Türkiye Bankalar Birliği’nin Bankalar ile Bireysel Müşterileri Arasında İmzalanacak Sözleşmelerin Şekil ve İçeriğinde Yer Alması Gereken Asgari Hususlar ile Sözleşmelerin Uygulanacağı İşlemlere İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliği’nin 7 maddesinde müşteriye yapılacak bilgilendirmede asgari olarak; sözleşmeye ilişkin her bir ürünün adı ya da tanımı, vadesi ya da süresi, tüm ayrıntılarıyla ürün veya hizmet için müşteriden tahsil edilecek faiz, ücret tutarları (komisyon, hesap işletim ücreti, havale-eft masrafı v.b.), faiz veya ücretin tahsil yöntemi (nakden, hesaben vb.) geçerli olduğu süre, geçerlilik süresi sonunda yapılacak değişikliğin tutarı ya da oranı ya da değişikliğin hangi esasa göre yapılacağı hususlarını içermesi zorunluluğu getirilmiştir. 8. maddede ise faiz ve ücretlerdeki değişikliklerin müşteriye en az 30 gün önce etkin bir yolla bildirilmesi zorunlu tutulmuştur. d) Tüketicilere, her aylık hesap özetinde kişiselleştirilmiş asgari ödeme uyarılarının yapılması ve kart sahibinin sadece talep edilen asgari ödemeyi yapması halinde tahakkuk edecek toplam faiz maliyetinin bildirilmesi gerekir. Bu konuda doğrudan bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu’nun 10. maddesi ve buna bağlı Yönetmeliğin 19. (f) maddesi asgari ödeme miktarı ve uygulanacak gecikme faizi oranını düzenlemektedir. Müşteriye toplam faiz maliyetini bildirmek zorunlu kılınmamıştır. Ancak bütün yukarda belirtilen iyi uygulama ilkeleri çerçevesinde 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu’nun 24. maddesi içeriği mevcut mevzuat içerisinde önemli bir bileşen olarak öne çıkmaktadır. (e) İyi uygulamalarda yer alan: (i) bağımsız gelir kaynakları bulunmayan genç yetişkinlere kredi kartlarının verilmesi ve pazarlanması hakkında belirli koşullar veya kısıtlamalar getirmeli; hususuna ilişkin 103
- Page 53 and 54: Bankacılar Dergisi Tablo 2: İller
- Page 55 and 56: Bankacılar Dergisi Tablo 3: Finans
- Page 57 and 58: Bankacılar Dergisi 55 Şekil 2: Fi
- Page 59 and 60: Bankacılar Dergisi olup en fazla b
- Page 61 and 62: Bankacılar Dergisi Merton, R.C. ve
- Page 63 and 64: Bankacılar Dergisi Tablo 8: Küme-
- Page 65 and 66: Bankacılar Dergisi, Sayı 89, 2014
- Page 67 and 68: Bankacılar Dergisi 1. Altın Emane
- Page 69 and 70: Bankacılar Dergisi imkânlarının
- Page 71 and 72: Bankacılar Dergisi 31.12.2011 tari
- Page 73 and 74: Bankacılar Dergisi üniversite iş
- Page 75 and 76: Bankacılar Dergisi Verilen kredi n
- Page 77 and 78: Bankacılar Dergisi Geri satım vaa
- Page 79 and 80: Sermaye Şirketleri Tarafından İn
- Page 81 and 82: Bankacılar Dergisi haklarına ve k
- Page 83 and 84: Bankacılar Dergisi “Kurucular ar
- Page 85 and 86: Bankacılar Dergisi tasfiye sonucun
- Page 87 and 88: Bankacılar Dergisi senedi sahipler
- Page 89 and 90: Bankacılar Dergisi 7. Limited Şir
- Page 91 and 92: Bankacılar Dergisi 14 15 16 17 18
- Page 93 and 94: Bankacılar Dergisi 29 30 31 32 33
- Page 95 and 96: Bankacılar Dergisi gereklidir. Fin
- Page 97 and 98: Bankacılar Dergisi sürekli günce
- Page 99 and 100: Bankacılar Dergisi “Tüketici Ko
- Page 101 and 102: Bankacılar Dergisi maddelerine bak
- Page 103: Bankacılar Dergisi tüketici kredi
- Page 107 and 108: Bankacılar Dergisi 6493 sayılı
- Page 109 and 110: Bankacılar Dergisi hizmet bedeller
- Page 111 and 112: Bankacılar Dergisi (b) bendiyle il
- Page 113 and 114: Bankacılar Dergisi Ek 1: Dünya Ba
- Page 115 and 116: Bankacılar Dergisi Dünya Bankası
- Page 117 and 118: Bankacılar Dergisi Dünya Bankası
- Page 119 and 120: Bankacılar Dergisi Dipnotlar: 1 2
- Page 121 and 122: Bankacılar Dergisi sonra Herstatt
- Page 123 and 124: Bankacılar Dergisi Aynı zamanda f
- Page 125 and 126: Bankacılar Dergisi Mutabakat Üyes
- Page 127 and 128: Bankacılar Dergisi 4.4. Dördünc
- Page 129 and 130: Bankacılar Dergisi Mutabakat Üy
- Page 131 and 132: Bankacılar Dergisi B Bankası, CLS
- Page 133 and 134: Bankacılar Dergisi daha azdır. Fa
- Page 135 and 136: Bankacılar Dergisi sahip olduğu i
- Page 137 and 138: Bankacılar Dergisi Ek 2 Tarihçe
- Page 139 and 140: Yazım Kuralları 1. Bankacılar de
Pelin Ataman Erdönmez<br />
ilişkin ayrıntılara yer verilir” denilerek, iyi uygulamalarda öngörülen şekilde bir düzenleme<br />
oluşturulmuştur.<br />
Yine Türkiye Bankalar Birliği’nin Bankalar ile Bireysel Müşterileri Arasında İmzalanacak<br />
Sözleşmelerin Şekil ve İçeriğinde Yer Alması Gereken Asgari Hususlar ile Sözleşmelerin<br />
Uygulanacağı İşlemlere İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ’in 8. maddesinde ise faiz ve<br />
ücretlerdeki değişikliklerin müşteriye en az 30 gün önce etkin bir yolla bildirilmesi zorunluluğu<br />
getirilmiştir.<br />
Aynı şekilde, Banka Kartları ve Kredi Kartları Hakkında Yönetmeliğ’in 18. maddesine<br />
göre faiz oranlarının artırılması durumunda ise bu değişikliğin hüküm ifade edebilmesi için<br />
otuz gün önceden kart hamiline bildirilmesi zorunluluğu getirilmiştir.<br />
Müşteri Kayıtları<br />
“Müşteri Kayıtları” başlığında altında iyi uygulama ilkelerinde yer alan önemli bir husus<br />
müşteri kayıtlarının tutulmasına ilişkin önermedir. Buna göre, bankalar müşterileri hakkında<br />
güncel kayıtlar tutmalıdırlar ve bu kayıtların tutulmasına izin verilen asgari süre bir kanun<br />
veya yönetmelikte belirtilmeli ve bu süre boyunca, müşterinin tüm bu kayıtlara ücretsiz veya<br />
makul bir ücret karşılığında erişmesine olanak sağlanmalıdır. Bu ilke çerçevesinde<br />
bakıldığında, TKHK’nun finansal hizmetlere ilişkin mesafeli sözleşmeleri düzenleyen 49.<br />
maddesinin üç ve dördüncü fıkralarında dolaylı da olsa mevcuttur.<br />
5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun 76. maddesinde bankalar, müşterilerinin, verilen<br />
hizmetlerden kaynaklanan her türlü sorularına cevap verecek bir sistem kurmakla ve bu<br />
hizmetle ilgili bilgiyi müşterilerine bildirmekle yükümlü tutulmuşlardır.<br />
Kağıt Çekler ve Elektronik Çekler<br />
Söz konusu iyi uygulama ilkesi kağıt çeklerin keşide edilmesi ve ödenmesi konusunda,<br />
net ve açık kurallar öngörmektedir. Buna göre, Türk Ticaret Kanunu, 5941 sayılı Çek Kanunu<br />
ve bu iki temel kanuna bağlı ikincil mevzuat “Kağıt Çekler” konusundaki iş yapma kuralları<br />
bakımından iyi uygulama ilkelerine referans sağlayabilecek bir mevzuattır, ancak yeterli<br />
değildir.<br />
Çek hesabı açılırken ve çek karnesi verirken, karşılıksız çek keşide edilmesinin<br />
sonuçları hakkında müşterinin bilgilendirilmesine ilişkin herhangi bir mevzuat hükmü de<br />
bulunmamaktadır. Çek Defterlerinin Baskı Şekline, Bankaların Hamile Ödemekle Yükümlü<br />
Olduğu Miktar İle Çek Düzenleme ve Çek Hesabı Açma Yasağı Kararlarının Bildirilmesine ve<br />
Duyurulmasına İlişkin Tebliğ (Sayı: 2010/2) ikincil mevzuat olarak bu konuda önemlidir. Çek<br />
Mevzuatı birincil ve ikincil mevzuata ek olarak çeşitli Yargıtay kararlarından oluşan içtihat ile<br />
de desteklenmektedir. Diğer yandan ülkemizde elektronik çek ve kredi kartı çeki uygulaması<br />
bulunmamaktadır, ancak çeklerin takası elektronik olarak yapılabilmektedir.<br />
Kredi Kartları<br />
“Kredi Kartları” başlığının alt başlıkları tüketicinin korunmasıyla ilgili TKHK’nda bu<br />
konuda herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Konuyla ilgili tek düzenleme TKHK.m.31/3<br />
de getirilen “Kart çıkaran kuruluşlar, tüketicilere yıllık üyelik aidatı ve benzeri isim altında<br />
ücret tahsil etmedikleri bir kredi kartı türü sunmak zorundadır” hükmüdür. Bu düzenlemede iyi<br />
uygulamalar arasında sayılan hususlar arasında bulunmamaktadır.<br />
102