(Microsoft PowerPoint - \307ANAKKALEDEKI TARIHI Binalar.ppt)

TARİH YİYEN BİTKİLER
Hazırlayan Öğretmenler
F.Nesrin ARDA - Şenay UÇAR - Uygar AVCI
Proje Danışman Öğretim Üyeleri
Prof.Dr.Turan GÜVEN - Prof.Dr. Sezai TÜRKEL - Prof .Dr. Ahmet AKSOY

GİRİŞ
Çanakkale tarih boyunca birçok medeniyete ev
sahipliği yapmış ve bu medeniyetler tarafından
bir çok tarihi eser mirası bırakılmış olan bir
şehirdir.
Günümüzde ise bu mirasın bir kısmı koruma
altına alınarak restorasyon çalışmaları
tamamlanmış, bir kısmı ise bakımsızlık,
ilgisizlik ve iklim şartlarından dolayı tahribata
uğramıştır.

Tarihi eserlerdeki tahribatın
sebeplerinden birisi de üzerinde yaşayan
bitkilerin varlığıdır (Aksoy, 2000 ve 2002).
Bu projede tarihi eserler üzerinde
yaşayan bitkilerin hangileri olduğu,
buralara nasıl taşındıkları araştırılmış ve
verdikleri zararlar tespit edilmeye
çalışılmıştır.

BİTKİ TOHUMLARININ TAŞINMA YOLLARI
• Bazı familyalara ait tohumların rüzgarla
taşınmaları (Compositeae v.b)
• Bitkilerle beslenen kuşların diasporları
(yeni bir bitkiyi verebilecek tohum, rizom,
vejetatif parça spor vb) taşıması veya
dışkılaması (İncir, Poaceae vb.)

• Bitki diasporlarının (yeni bir bitkiyi
verebilecek tohum, rizom, vejetatif parça
spor vb) üzerlerinde çimlenmesinden
sonra köklerinden salgılanan eritici
enzimler bulunduğu yerdeki bölgeyi
eriterek daha derinlere ilerler. Bunun
sonucu topraklaşma ortaya çıkar,
binaların dayanıklılığı azalır (Aksoy,
2000).

• Zamanla köklerin kalınlaşması sonucu
binada bulunan tuğla, taş veya
briketlerin araları açılır. Böylece tarihi
eserlerin sağlamlığı azalmış olur.

• Bu bitkiler tarihi eser üzerinde yaşayıp güzel
bir görüntü oluştururken aynı zamanda bu
yapıların zaman içinde tahrip olmasına yol
açmaktadırlar.
• Yapılan çalışmada Çanakkale’de bulunan
tarihi yapılar üzerinde yaşayan bitkiler ve
bunların tarihi yapılara verdiği zararlar ortaya
konmuştur.

Projenin amaçları
• Tarihi eserler üzerinde hangi bitkiler var
• Bu bitkilerin tarihi yapılara verdiği ne tür
zararlar var
• Bu bitkileri nasıl zararsız hale getirebiliriz
• Bu bitkilerle biyolojik ve kimyasal mücadele
nasıl olmalıdır

Projenin özgünlüğü
• Konu ile ilgili bazı çalışmalar olmasına rağmen,
bunların tarihi yapılara verdiği zararlar ve
korunma yönleri eksiktir.
• Çanakkale ilinin tarihi yapılar üzerindeki
bitkiler ile ilgili hiçbir çalışmanın olmaması
konunun özgün olmasını gösterir.

YÖNTEM VE MATERYAL
• Proje çalışmamız direkt olarak gezi gözlem ve
fotoğraf çekimi ile gerçekleştirilmiştir.

İNCELEME ALANLARI
ÇİMENLİK KALESİ

ÇİMENLİK KALESİNDE BULUNAN
BİTKİLER
• Parietaria judaica (Duvar fesleğeni)
• Ficus carica (İncir)
• Antirrhinum majus (Aslanağzı)
• Vitis vinifera (Üzüm)
• Rhus coriaria (Sumak)

ESKİ
MEMLEKET HASTAHANESİ
GUSULHANESİ

ESKİ
MEMLEKET
HASTAHANESİNDEKİ BİTKİLER
• Antirrhinum majus ( Aslanağzı)
• Ailanthus altissima (Kokan ağaç)
• Conyza canadensis (Kanada şifa otu)
• Rhus coriaria (Sumak)
• Ferula sp (Çakşır otu)
• Valeriana sp. (Kedi otu)

TARİH YİYEN BİTKİLERDEN ÖRNEKLER
Duvar fesleğeni

ASMA

KEDİOTU

KEDİOTU

İNCİR

ASLANAĞZI

DUVAR FESLEĞENİ VE LİKENLER

KOKAN AĞAÇ

SEMİZOTU

SARMAŞIK

Toplanan bitkilere ait familyalar
Urticaceae (Isırgangiller)
Scrophulariaceae (Sığırkuyuğugiller)
Moraceae (Dutgiller)
Vitaceae (Asmagiller)
Euphorbiacceae (Sütlegengilller)
Brassicaceae (Hardalgiller)
Asteraceae (Compositae) (Papatyagiller)
Valerianaceae (Kediotugiller)
Umbelliferae/Apiaceae (Maydonozgiller)
Araliaceae (Sarmaşıkgiller)
Anacardiaceae (Antepfıstığıgiller)
Asteraceae/Compositae (Papatyagiller)
Poaceae/Gramineae(Buğdaygiller)
Simaroubaceae (Kokarağaçgiller)

SONUÇ
• Bitkilerin tarihi eserler üzerindeki tahrip
edici ve yıkıcı etkilerinin önlenmesi
amacıyla; bu bitkilerle biyolojik mücadele
yapılmalı ve bunlar erken devrede
uzaklaştırılmalıdır.

KAYNAKLAR
• Ahmet M. and Durani P.K (1970) The Flora of Walls in
Srinager.Bor.Ib.89 (608-615
• Aksoy A.(1998) Biological Flora of British Isles: Capsella bursa
–pastoris(L.) Medikus.
• Journal of Ecology 86:171-186
• Aksoy .A. and Çelik A.(2000) Studies on the ecology of plants
growing on the historical
• monoments Kayseri ,Türkiye-Plant Life in South –West and
Central Asia , Vrh
• İnternational Symposium-Taşlıkent 1998
• Aksoy, a. (2001) Kayseri’nin tarihi yapıları üzerinde bulunan
bitiler ve etkileri. Prof. Dr. Zafer BAYBURTLUOĞLU (Sanat
yazıları, , yazarlar Denktaş M. ve Özbek, Y. Kayseri Büyükşehir
Belediyesi Yayınları

• Davis P.H. (1965-1988) Flora of Turkey and East
Aegean Island. Vol:1-10. Edinburgh
• University, England
• Gemici,Y.Seçmen ,Ö and Görk , G.(1991)
Wall vegetation of İzmir. In Plant life of
South West Asia (Edit. Öztürk M., Görk G.,
and Erdem Ü.) pp:408-413. Ege Universty
Pres, İzmir.
• Ridley.ll N.(1930) The dispersal of Plants
Troughout the World Reeue , Kent U.K
• Young.P (1996) The Decayayin Monments New
Scientisc.2 Noveber 1996
• www.canakkale.gov.tr
• www.ekolojidergisi.com.tr

TEŞEKKÜR EDERİZ..