Erişkin Kadın ve Erkekler ile Menopoz Öncesi ve ... - Yeni Tıp Dergisi

Yeni Tp Dergisi 2011;28(2):109-112
Orijinal makale
Erişkin Kadn ve Erkekler ile Menopoz Öncesi ve
Sonras Kadnlar Arasnda Demir Eksikliği
Anemisi Sklğnn Karşlaştrlmas
Elife ERARSLAN 1 , Aydoğan ALBAYRAK 2 , Nazm DENİZLİ 2
1
Etlik İhtisas Eğitim ve Araştrma Hastanesi, Gastroenteroloji BD, ANKARA
2
Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştrma Hastanesi, Dahiliye ABD, İSTANBUL
ÖZET
Amaç: Bu çalşma ile İstanbul Anadolu Yakasnda 15-70
yaş arasndaki hastalarda anemi, demir eksikliği ve
demir eksikliği anemisi prevalans ve cinsiyetle arasndaki
korelasyonun araştrlmas planland. Ayn zamanda
reprodüktif ve postmenopozal dönem kadnlarda anemi,
demir eksikliği ve demir eksikliği anemisi prevalansnn
araştrlmas planland. Demir eksikliği anemisi tespit
edilen hastalarda etyolojik nedenler belirlendi.
Gereç ve Yöntem: Demir düzeyi Amerika Birleşik
Devletleri’nde yaplan Ulusal Sağlk ve Beslenme Muayenesi
Araştrmalarnda (NHANES II VE NHANES III)
kullanlan testlerle incelenmiştir. Çalşma grubu yaşlar
15-70 arasnda değişen 297’si kadn (%65,9), 154’ü
erkek (%34,1) 451 hastadan oluşmuştur.
Bulgular: Çalşma sonucunda kadnlarda; anemi %28,
demir eksikliği (DE) %15,9, demir eksikliği anemisi
(DEA) %13,5 iken erkeklerde; anemi %10,4, demir
eksikliği (DE) ve demir eksikliği anemisi (DEA) %2,6
olarak bulundu. Demir eksikliği anemisi kadnlarda daha
sk bulunmuş ve aradaki fark istatistiksel olarak anlaml
bulunmuştur (p

E. Erarslan ve ark.
Yeni Tp Dergisi 2011;28(2):109-112
edilmektedir 1 . Halsizlik, yorgunluk, çarpnt, nefes
darlğ en sk görülen semptomlardr. Demir eksikliği
anemisi çocuklarda mental ve psikomotor
gelişme geriliği, okul öncesi dönemde kognitif
fonksiyonlarda bozulma, erişkinlerde performansta
azalma, gebe kadnlarda düşük doğum ağrlğ,
prematürite ve perinatal mortalitede artşa neden
olur 1,3 . Demir eksikliği anemisinin nedenleri Tablo
1’de özetlenmiştir.
Tablo 1. Demir Eksikliği Anemisi Nedenleri
1. Yetersiz demir alnmas
a. Diyet
b. Malabsorbsiyon (subtotal gastrektomi, çölyak
hastalğ, crohn hastalğ)
2. Gereksinim artş
a. Prematürite
b. Hzl büyüme dönemleri
c. Gebelik
3. Aşr demir kayb
a. Menstrüasyon bozukluklar (uterus kanamas ,
hipermenore, v.s.)
b. Gastrointestinal kayplar (peptik ülser, özofagus
varisi, hemoroid, polip, karsinoma, parazit, divertikül,
hiatal herni, aspirin, NSAİİ kullanm)
c. Hemoglobinüri, hemosiderinüri
d. İdiyopatik pulmoner hemosideroz
e. İatrojenik (sk kan alma, hemodializ)
Beslenme bozukluklar ve paraziter hastalklar
gelişmekte olan ülkelerde etyolojide önem kazanmaktadr
2 . Talassemi, sideroblastik anemi, kronik
hastalk anemisi ve kurşun zehirlenmesi ile ayrc
tan yaplmaldr 1 .
MATERYAL VE METOT
Bu çalşma 1997-1998 yllar arasnda Haydarpaşa
Numune Eğitim ve Araştrma Hastanesi
Dahiliye polikliniğine başvuran hastalarda yapld.
Akut ve kronik infeksiyon (n=23), kronik hastalk
(n=18) ve malignitesi (n=8) olan hastalar çalşmadan
dşland. Polikliniğine başvuran 15-70 yaş
arasndaki hastalar çalşmaya alnd. Çalşmaya
katlan hastalarda anemi, DE ve DEA prevalans ve
DEA’nin cinsiyetle arasndaki korelasyon araştrld.
Kadnlar menopoz öncesi ve sonras olmak
üzere iki gruba ayrlarak iki grup arasndaki
anemi, DE ve DEA fark araştrld Demir eksikliği
anemisi tespit edilen hastalara etyolojik nedenleri
araştrmak amacyla aşağdaki sorular soruldu.
1- Yaş, cinsiyet,
2- Beslenme durumu (tüketilen et ve sebze
miktar sorgulanarak değerlendirildi.)
3- Kadnlarda menstürasyon süresi, sklğ,
günlük ped kullanm, menopoz öncesi- menopoz
sonras dönemi
4- İlaç kullanm öyküsü (nonsteroid antiinflamatuar
ilaç (NSAİİ) ve kortikosteroidler)
5- Parazit öyküsü
Demir eksikliği anemisi tespit edilen hastalara
etyolojik nedenleri araştrmak amacyla 3 kez
gaitada gizli kan, gaitada parazit ve parazit
yumurtas bakld. Üst ve alt GİS patolojilerini
araştrmak için üst GİS endoskopi ve kolonoskopi
yapld. Menstruel siklus bozukluğu tanmlayan
hastalar için kadn hastalklar konsültasyonu
istendi.
Çalşmaya yaşlar 15-70 arasnda, 297 kadn
(%65,9) ve 154 erkek hasta (%34,1) alnd. Çalşmada
demir eksikliği tanm için serum ferritini
(SF), transferin saturasyonu (TS) ve ortalama
eritrosit hacmi (MCV) kriterlerinden en az ikisinde
anormallik bulunmas yeterli olurken, demir eksikliği
anemisi tanm için SF, TS, MCV ve hemoglobin
(Hb) değerlerinin tümüne bakld (4-7). (SF

Yeni Tp Dergisi 2011;28(2):109-112
Kadnlarda grup 1’de 12 (%4,04) hastada, grup
2’de 57 (%19,2) hastada ve grup 3’de 14 (%4,7)
hastada anemi tespit edildi. Grup 1’de anemisi
olanlarn hemoglobin ortalamas 9,1 gr/dl, grup
2’de 9,9 gr/dl, grup 3’de 10,1 gr/dl bulundu. Her 3
grupta anemisi olan ve olmayanlarn hemoglobin
düzeyleri arasnda istatistiksel olarak anlaml fark
bulundu (p

E. Erarslan ve ark.
Yeni Tp Dergisi 2011;28(2):109-112
bulunmuştur 12 . Olsson ve ark.’nn 1995’te 3975
adolesan erkekte yaptğ çalşmada bulunan
prevalans değerleri bizim çalşmamzda bulduğumuz
sonuçlara göre oldukça düşüktür (anemi
%0,5, DE %0,4, DEA%0,17) 13 . Uchida ve ark.nn
3015 kadnla yaptğ çalşmada DEA prevalans
erken adolesan dönemde artmaya başlayarak genç
kadnlarda en yüksek seviyeye ulaşmş, yaşl
kadnlarda ise azaldğ görülmüştür 14 . Bu sonuçlar
bizim çalşmamzdaki sonuçlarla uyumlu bulunmuştur.
Milman ve ark.’nn yaş aralğ 14-23 olan 634
(312 erkek, 322 kadn) hastada yaptğ çalşmada
demir düzeyleri incelenmiş ve erkeklerde tüm yaş
gruplarnda SF ve Hb değerlerinin kadnlardan
yüksek olduğu belirlenmiştir. Erkeklerde, DEA
bulunmazken, DE sklğ 16-17 yaş arasnda
%12,5 ve 22-23 yaş arasnda %6,6 olmuştur. DEA
sklğ ise (SF