Madde kullanımı ve eÅlik eden psikiyatrik durumlar - Kültegin Ãgel
Madde kullanımı ve eÅlik eden psikiyatrik durumlar - Kültegin Ãgel
Madde kullanımı ve eÅlik eden psikiyatrik durumlar - Kültegin Ãgel
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ergenler travma sonrası stres yaadıklarında yaslarını, umutsuzluklarını, depresyonunu,<br />
fizyolojik uyarılmasını, anksiyetesini vb duygularını kendi kendine tedavi etmek <strong>ve</strong>ya bu<br />
duygularla o an için baa çıkabilmek için alkol içebilir <strong>ve</strong>ya madde kullanabilirler. Akran<br />
gruplarına uymak, izolasyon duygularıyla mücadele etmek <strong>ve</strong>ya travmatik bir olayın<br />
hatırlatıcıları ile karılatıklarında hiçbir ey hissetmemek için de ergenler bu maddeleri<br />
kullanmaya balayabilirler <strong>ve</strong>ya kullandıkları maddeni dozunu arttırabilirler.<br />
<strong>Madde</strong> kullan gencin travmatik bir deneyimle baa çıkabilmesi daha zordur <strong>ve</strong> bunun bir<br />
sonucu olarak da sorunla balantılı olarak ilevsizlik ortaya çıması daha olasıdır. Esrar<br />
kullanımı <strong>ve</strong> özellikle düzenli ya da youn esrar kullanımı ile ergenlerin yasadıı dier<br />
maddelerin kullanımı, suç davranıı, depresyon <strong>ve</strong>ya intihar davranıları gibi sorunları<br />
arasında güçlü bir iliki olduu bulunmutur (Fergusson <strong>ve</strong> ark., 2002). Çalımalar okul<br />
çaındaki çocuklar arasında esrar kullanımının önemine <strong>ve</strong> bu çada yaratabilecei zararlara<br />
dikkat çeker niteliktedir.<br />
TSSB kriterlerini karılayan ergen erkeklerin %29.7’sinin <strong>ve</strong> kızların % 24.4’nün aynı<br />
zamandan madde kötüye kullanımı <strong>ve</strong>ya baımlılıı olduu tespit edilmitir (Kilpatrick,<br />
Ruggiero, Acierno, Saunders, Resnick<strong>ve</strong> Best, 2003). <strong>Madde</strong> baımlılıı kriterlerini<br />
karılayan erkeklerin %13.5’nin <strong>ve</strong> kızların %24.8’nin aynı zamanda TSSB semptomlarını<br />
karıladıkları görülmütür.<br />
Diamond <strong>ve</strong> ark. (2006) tarafından yapılan çalımada esrar kullanımı <strong>ve</strong>ya baımlılıı<br />
sebebiyle ayaktan tedavi alan ergenlerin %14’nün TSSB semptomlarını karıladıkları<br />
bulunmutur.<br />
Yeni Zelanda’da ergenlerle yapılan bir baka çalımada madde baımlılıı olan ergenlerin<br />
yaklaık % 35’inin ev içi iddete maruz kaldıı bulunmutur (Fergusson <strong>ve</strong> Horwood, 1998).<br />
Bir baka çalımada madde baımlılıı tedavisindeki ergenlerin %71’nin maruz kaldıkları<br />
travmatik bir olayı rapor ettikleri belirlenmitir (Funk, McDermeit, Godley, & Adams, 2003).<br />
<strong>Madde</strong> baımlılıı tedavisindeki ergenlerle yapılan bir baka çalımada ise yaam boyu TSSB<br />
yaygınlıı %29.6 olarak tespit edilmitir(Deykin <strong>ve</strong> Buke, 1997). Bu oranın erkeklerde<br />
%24.3, kızlarda ise %45.3 olduu belirlenmitir. TSSB tanısı olanların yaygınlıı %19.2’i<br />
olduu, bu oranın erkeklerde %12.2 <strong>ve</strong> kızlarda ise %40 olduu görülmütür. Yaam boyu<br />
travmatik bir olaya maruz kalma ise yaygınlıı erkeklerde %73, kızlarda ise %80 olarak tespit<br />
edilmitir (Deykin <strong>ve</strong> Buke, 1997).<br />
Travmatik <strong>ve</strong>ya aırı stresli yaantılar alkol <strong>ve</strong> madde kullanımının balamasını, devamını<br />
<strong>ve</strong>/<strong>ve</strong>ya relaps sürecini etkileyen en önemli faktörlerden biri olarak durmaya devam<br />
etmektedir. Travma <strong>ve</strong>ya kronik/aır stres <strong>durumlar</strong>ı, kiinin self medikasyon amacıyla alkol<br />
<strong>ve</strong>ya madde kullanma olasılıını arttırmaktadır. Bu risk <strong>durumlar</strong>ına karın kiinin madde<br />
kullanımına balamaması, eer bırakmı ise yeniden balamaması <strong>ve</strong> kullanılan maddenin<br />
bırakılması için sadece alkol <strong>ve</strong>ya madde kullanım bozuklukları ile deil; travmatik anılar,<br />
stres yüklü yaantılar, çevresel <strong>ve</strong> psikososyal tetikleyiciler ile çalımak gerekmektedir.<br />
Yapılan tüm çalımalar aynı zamanda 1980’lerde dünyada ön plana çıkan “Hayır De” önleme<br />
sloganının günümüzde yeterli olmayacaına <strong>ve</strong> hatta çalımayacaına iaret etmektedir.<br />
iddete uzun süre maruz kalmanın fizyolojik etkisi altında bunalmı ciddi düzeyde madde<br />
baımlılıı olan insanların temiz/ayık kalabilmesinin yolu geçmiinde meydana gelen<br />
344
Change language