Madde kullanımı ve eşlik eden psikiyatrik durumlar - Kültegin Ögel

Özelliklerine ve etkilerine göre madde seçimi
Psikanalitik bir açıdan bakıldıında, kullanılan maddelerin rast gele seçilmedii, tersine bazı
maddelerin içsel birtakım ihtiyaçları karılamak üzere tercih edildii görülmektedir. Özellikle
ergenlik ya da genç erikinlik döneminde balayan madde kullanımı, arkada grubunun
etkisiyle ve o sosyo-kültürel çevrede hangi maddelerin daha kolay ulaılır olduu ve daha
yaygın kullanıldıına balı olarak deimekle birlikte, hangi maddenin kullanılmaya devam
ettii ve bu maddelerin kullanım özellikleri hiç de geliigüzel bir ilikinin olmadıını
göstermektedir. Maddeler, dürtü kontrolünde sorunlar yaayan kiilerin bavurdukları yollar
olduu kadar, çocukluktaki olumsuz deneyimler sonucu yaanan eksiklik duygusunu geçici de
olsa gidermek, birtakım psiik bozuklukları telafi etmek ve onarmak üzere de kullanılabilir.
Madde kullanımına balı olarak yaanan gerileme durumunun kendisi de, kiiyi bir süre daha
güvenli ve iyi hissettirebilir.
Wieder ve & Kaplan’ın (1969) vurguladıı üzere, uyuturucu ve uyarıcı maddeler psiik bir
nesne veya kısmi nesneyi temsil etmekte ve bir süreliine onun yerine geçmektedir. Elbette,
hiçbir madde tam olarak bir psiik nesnenin yerine geçemez ve bu eksiklii kapatamaz, ancak
bir süreliine böyle bir yanılsama yaratabilir. Fantezileri uyarıp, sonra da bu fantezilerde
varolan nesneyi içe almaya yarıyor olabilir. Madde kullanımına bavurmak, olumsuz bir ba
etme ve üstesinden gelme çabası olarak görülebilse de, büyüsel bir düünceyle ilgili olduunu
söylemek daha doru olur; o maddeyi aldıınızda kendinizin veya dierlerinin ne olmasını ve
nasıl olmasını istiyorsanız öyle olması gibi. Bu balamda madde kullanımı, çocuklukta maruz
kalınan ihmal ve istismarın neden olduu geliimsel birtakım eksiklikler ya da bozukluklardan
kaynaklandıında, geçici olarak eksiklii dolduran ya da düzeltici/protez bir ilev
görmektedir.
Maddelerin nasıl bir etkide bulunduunun yanı sıra, maddeyi kullanım eyleminin bizatihi
kendisi de psiik nesneyi veya benlii kontrol etme ve/veya saldırıda bulunma ve en azından
kendilik veya öteki üzerinde bir etkide bulunma arzusunu doyurmaya hizmet ediyor olabilir.
Maddeler çok çeitli biçimlerde kullanılabilir; geçici, ara sıra, yinelemeli ve kronik olarak.
Bazen gizlice kullanılabilecei gibi, eylem epey tehirci bir biçimde de gerçekleebilir.
Madde alımı semptomları da iyicil ya da kötücül olmak üzere farklılaabilir (Wieder ve
Kaplan, 1969).
Esrar ve alkolün, düük dozlarda kullanıldıında dürtü kontrolüne yarayan savunmaları
azalttıı ve dürtü boalımı saladıı bilinmektedir. Her ikisi de, içsel ve dısal algıyı
deitirir, duygu ve düüncelerin derinlii artar, kii daha aktif ve konukan olur. Bunun yanı
sıra, zaman algısı ve beden imgesinde deiikliklere sebep olur. Bazı durumlarda, cinsel
dürtüler ve dümanca eilimler eyleme dökülebilir (Wieder ve Kaplan, 1969). Tüm bu etkiler,
kiilik yapısına ve genel eilimlere göre nicelik ve nitelik bakımından deikenlik gösterir.
Alkol ve esrarın, inhibisyonlarından kurtulmak isteyen kiilerce daha çok tercih edilebilecei
düünülebilir.
LSD ve benzer maddeler, kendilik ve nesne temsillerine olan yatırımları etkileyerek beden
imgesinde deiiklikler ortaya çıkarabilmektedir. Nesne ve kendilik arasındaki sınırları
azaltarak bir füzyon yaratmakta, depersonalizasyon, halüsinasyon, delüzyonel düüncelere
neden olabilmektedir. Kaybedilen nesnelerle yeniden bir bütün olma fantezilerini doyurmakta
339