Madde kullanımı ve eşlik eden psikiyatrik durumlar - Kültegin Ögel

1. Madde kullanıcıları acaba izofreniye daha mı yatkındırlar
Buna kanıt olarak madde kullanan hastalarda izofreninin erken balaması gösterilmektedir ve
bu kiilerde madde izofreninin tetiini çekmektedir denmektedir.
2. izofrenide madde kullanımı bir kendi kendini saaltım yolu mudur
Bazı hastaların pozitif ya da negatif belirtileri iyiletirmek için madde kullandıkları
bilinmektedir.
3. Acaba izofrenisi olan kiilerin madde kullanımına biyolojik bir yatkınlıkları mı vardır
izofreniklerin mezokortikolimbik dopamin sistemlerinde bir düzensizlik vardır. Prefrontal
korteksin mezokortikal dopaminerjik aktiviteyi düzenledii bilinir. izofrenide prefrontal
korteks hipofontalitesinin bu düzenleme ilevini yerine getirememesine neden olduu
düünülmektedir. Mezokortikolimbik dopaminerjik sistemler beyin ödül merkezinin bir
parçasıdır ve madde kullanımının da beyin ödül sistemindeki dopamin ilevlerini artırdıı
bilinmektedir. Madde kullanımı böylece geçici bir ekilde izofreni belirtilerini düzeltebilir,
ama sonunda bu belirtilerin daha da kötülemesine neden olmaktadır (Green ve ark 1999).
Tedavi ilkeleri
1. Farmakolojik tedavilere ek olarak psikososyal giriimler gereklidir.
2. Psikiyatrik bozukluk ve madde kullanım bozukluunun bir arada olduu durumlarda hibrid
(melez- türetilmi) programlar etkili olmaktadır.
3. Bütünletirilmi ikili tanı tedavileri egüdümlü bireysellemi tedaviler salamaktadır.
4. Tek bir tedavi ekibi hem ilaç tedavisini, hem madde kullanım bozukluu tedavisini hem de
psikosyal tedavi giriimlerini yönetebilir.
izofreniye elik eden madde kullanımı varsa tipik antipsikotiklerle tedavide bazı sorunlar
görülmektedir. Bu hastaların tipik antipsikotiklere yanıtı düüktür (Bowers ve ark 1990), EPS
ortaya çıkar ve negatif belirtilerde minimal düzelme görülür, haloperidol ayrıca sigara
tüketimini artırmaktadır (Mc Evoy ve ark 1995). Madde kullanımı tipik antipsikotiklerle
tedavi edilen hastalarda yaygındır. Atipik antipsikotiklerle yapılan çalımalara bakılırsa daha
az yineleme (Csernansky ve ark 2002), daha fazla etkinlik görülmü (Lieberman ve ark 2005,
Davis ve ark 2003), daha az nörolojik yan etki, bilisel ilevlerde düzelme (Bilder ve ark
2002), özkıyım riski olan hastalarda etkili oldukları (Potkin ve ark 2003, Meltzer ve ark 2003)
ve elik eden madde kullanımını azaltabilecekleri gösterilmitir (Albanese ve ark 1994,
Marcus ve Snyder 1995, Zimmet ve ark 2000).
Klozapin madde kullanımını azalttıı en fazla gösterilen atipik antipsikotiktir. Örnein 29
tedaviye dirençli madde kullanım bozukluuda olan izofreni hastasında alkol kullanımını
azalttıı (Buckley ve ark 1997), yine 36 vakalık bir seride madde kullanımını %85 azalttıı ve
%72 oranında ise hastaların maddeyi bıraktıı (Zimmet ve ark 2000), sigara kullanan
hastalarda sigara kullanımını azalttıı (Marcus ve Snyder 1995) yine 105 vakalık naturalistik
bir seride klozapin kullanan hastalarda %79 oranında ve tipik antipsikotik kullanan hastalarda
ise %33.7 oranında alkol kullanımının remisyona girdii (Drake ve ark 2000) gösterilmitir.
Klozapinin bu etkinliinin olası nedenlerinegelince klozapin tedavisi plazmada noradrenalin
miktarını artırır. 2 antagonizması beyin ödül sisteminde dopamin nöronlarının atelenmesini
artırır. Klozapinin noradrenerjik etkisi (yani 1 ve 2 antagonizması ve zayıf D 2
300