Madde kullanımı ve eÅlik eden psikiyatrik durumlar - Kültegin Ãgel
Madde kullanımı ve eÅlik eden psikiyatrik durumlar - Kültegin Ãgel Madde kullanımı ve eÅlik eden psikiyatrik durumlar - Kültegin Ãgel
332
9. KENDNE ZARAR VERME DAVRANII VE MADDE KULLANIMI Kendine zarar verme davranıı tekrarlayıcı, kiinin bilinçli ölüm istei olmadan isteyerek ve amaçlı olarak yapılan, doku hasarı ile sonuçlanan, kendi bedenine yönelik giriimidir. Kendine zarar verme davranıları sıklıkla bedeninin bir yerini sıkma, morartma, ısırma, kesici bir aletle kesme, yakma, eyalara yumruk atma, kafasını duvara vurma gibi davranı örüntülerini içerir. Favazza (1992), kendine zarar verme davranıını tanımlamak için dört ölçüt oluturmutur. Bunlar: 1. Kendini kesme ya da yakma davranılarından birisini sürekli tekrarlaması, 2. Kendine zarar vermeden önce gerilim duygusuna sahip olması, 3. Fiziksel acıyla beraber rahatlama, zevk alma ve houna gitme duygusunu yaaması, 4. Utanma duygusu ve sosyal olarak damgalanma korkusu karısında kendine zarar vermenin izlerini ya da kanı gizlemeye çalımasıdır. Kendine zarar verme davranıı 15-35 yaları arasında görülen bir durum olup (Vinona ve ark., 1995; Chowanec ve ark., 1991), genellikle ergenlik döneminde baladıına dair görü birlii vardır (Feldman, 1988; Favazza ve Conterio, 1989; Favazza ve Rosenthal, 1993; Ak ve ark., 1993; Herpetz, 1995). Kendine zarar verme davranıı genellikle 13-19 yalarında baladıı gözlemlenmitir (Favazza ve Conterio, 1989). Genellikle ergenlik döneminde balayan kendine zarar verme davranıının zamanla artma, azalma ya da süregenleme ile seyredip, birçok kiide 10-15 yıl sonra sonladıı görülmektedir (Tarlacı, 1996). Kendini kesme davranıı kiinin geriye dönmesini, gerginlik, sıkıntı ve anksiyeteden kurtulmasını salamaktadır (Goldney ve Lester, 1997; Welsh, 1998). Kiiler yaadıkları psikolojik sıkıntıların artması sonucunda bu sıkıntıları kendilerine zarar vererek azalttıkları görülmektedir. Geçmite yaadıkları kötü olaylar ya da kendilerine zarar veren kiiler akıllarına geldiinde öfkelerini ve kızgınlıklarını kendilerine zarar vererek azaltmaktadırlar. Miller (1994) ve Favazza (1996), kiilerin kendilerini kesme nedenlerini aratırmılar ve kendini kesmeye neden olan etmenleri öyle sıralamılardır. 1. Boluk duygusu, depresyon ve gerçekçi olmayan duygulardan uzaklamak. 2. Rahatlama duygusuna sahip olmak. 3. Duygusal acıları bastırmak. 4. Boluk duygusundan uzaklaarak kendilerinin yaadıklarını göstermek. Yaygınlık Günümüzde 600 kiiden en az birinin kendini tedaviye gereksinim duyacak ekilde yaraladıı bildirilmitir (Tantam ve Whittaker, 1992). Kendine zarar verme davranıının yaygınlıı ile yapılan çalımalara bakıldıında yıllara oranla farklılık olduu gözlenmektedir. Genel popülasyonda %1 olarak saptamıtır. Klinik popülasyonda yapılan çalımalarda ise %3 -%5 arasında görüldüü belirtilmitir (Philps ve Muzaffer 1961). Briere ve Gill’ in 1998 yılında yaptıkları çalımada ise kendine zarar verme davranıının yaygınlıını genel popülasyonda %4, klinik popülasyonda %21 olarak bulunmutur. Bu bölüm Alper Aksoy tarafından yazılmıştır. 333
- Page 1 and 2: Bölüm IV MADDE KULLANIMI VE ELK E
- Page 3 and 4: 1. ZOFREN VE MADDE KULLANIM BOZUKLU
- Page 5 and 6: antagonizması madde kullanımını
- Page 7 and 8: 2. DEPRESYON VE ALKOL-MADDE KULLANI
- Page 9 and 10: depresyon olabildii gibi sıklıkla
- Page 11 and 12: Benzodiazepinler Benzodiazepinler m
- Page 13 and 14: 3. BPOLAR BOZUKLUK VE MADDE KULLANI
- Page 15 and 16: ve ark 2005). Bu hastalar 24 hafta
- Page 17 and 18: 4. ANKSYETE BOZUKLUKLARI VE MADDE K
- Page 19 and 20: ir bozukluktur ve bu anlamda alkol
- Page 21 and 22: 5. KLK BOZUKLUKLARI VE MADDE KULLAN
- Page 23 and 24: ozukluu olanlarda da düük eitimli
- Page 25 and 26: 6. DKKAT EKSKL HPERAKTVTE BOZUKLUU
- Page 27 and 28: çıkmaktadır. Ancak NIDA’nın d
- Page 29 and 30: 7. NTHAR VE MADDE KULLANIMI ntihar
- Page 31 and 32: Alkolik ve depresif hastalarda stre
- Page 33 and 34: 8. DSOSYATF BOZUKLUKLAR Mental bozu
- Page 35: olmayanlara göre hem daha gençtil
- Page 39 and 40: 10. ÇOCUKLUKTA YAANAN STSMAR/HMAL
- Page 41 and 42: eraberinde getiriyor olabilecei dü
- Page 43 and 44: Özelliklerine ve etkilerine göre
- Page 45 and 46: 11. TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUU (
- Page 47 and 48: aımlısı olması TSSB ile balant
- Page 49 and 50: olaylarla baa çıkabilmesi olarak
332
Change language