Madde kullanımı ve eÅlik eden psikiyatrik durumlar - Kültegin Ãgel
Madde kullanımı ve eÅlik eden psikiyatrik durumlar - Kültegin Ãgel
Madde kullanımı ve eÅlik eden psikiyatrik durumlar - Kültegin Ãgel
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
olmayanlara göre hem daha gençtiler yani daha erken yata tedaviye bavuruyorlardı, hem de<br />
bırakma süreleri daha kısaydı. Yine disosiyatif bozukluu olan hastalar birden fazla madde<br />
kullanıyorlardı. Çok sayıda disosiyatif bozukluu olan madde baımlısı hasta tedaviyi erken<br />
terk etmiti. Yaklaık olguların %65 inde disosiyatif yaantılar madde kullanımına<br />
balamadan ortalama 3.6 yıl önce (1-11 yıl) balamıtı. Baımlılıı olan hastalarada kadın<br />
olmak, geçmite intihar giriimlerinin varlıı <strong>ve</strong> çocukluk çaı duygusal istismar öyküsü bu<br />
hastalarda disosiyatif bozukluk gelimini kestirmek için anlamlı bulundu.<br />
Evren <strong>ve</strong> arkadalarının (2007) çalımasında ise alkol baımlılıı olan 111 hastanın %9 unda<br />
disosiyatif bozukluk bulundu. Daha yeni yayınlanan dier bir çalımada ise (Schaefer <strong>ve</strong> ark<br />
2007) alkol baımlılıı olan 100 hastaya DYÖ ölçei uygulanmı <strong>ve</strong> ortalama DYÖ puanları<br />
düük bulunmu <strong>ve</strong> disosiyasyon çocukluk çaı duygusal istismar öyküsü ile ilikili<br />
bulunmutur. Bu hastalarda baımlılık disosiyasyonu olmayanlara göre daha erken yata<br />
balamaktaydı.<br />
Disosiyatif bozukluun tedavi sürecindeki etkisi ile ilgili yayınlanan tek çalımada Kolodner<br />
<strong>ve</strong> Frances (1993) 26 disosiyatif kimlik bozukluu ya da baka türlü adlandırılamayan<br />
disosiyatif bozukluk tanısı alan alkol <strong>ve</strong> madde baımlıı olan hasta ile ilgili klinik<br />
gözlemlerini yazmılar <strong>ve</strong> bu iki ektanı alan hastada iki önemli klinik konuyu ön plana<br />
çıkarmılardır. Birincisi duygusal(emosyonel) acı, dieri atipik nükslerdir. Kimyasal<br />
baımlılıı olan hastaların büyük çounluunda sıkıntı hissi hasta tedaviye baladıında<br />
hızlıca ortadan kalkar. <strong>Madde</strong> baımlılıına elik <strong>eden</strong> depresyon ya da anksiyete bozukluu<br />
varsa bu hastalar depresyon yada anksiyete bozukluu tedavi edilmedikçe kendilerini daha iyi<br />
hissetmezler. Ama elik <strong>eden</strong> disosiyatif bozukluk varsa alkol yada madde kullanımını<br />
kestikleri zaman kendilerini özellikle kötü hissederler. Bu hastaların bu emosyonel acıyı<br />
bastırabilmek için alkol <strong>ve</strong>ya madde kullandıkları düünülebilir.<br />
Atipik nükslere gelince baka bir ektanısı olmaya baımlılarda nüksler çounlukla göreceli bir<br />
rahatlık <strong>ve</strong> klinik olarak düzelme sırasında ortaya çıkar. Bu tür nükslerin altında genelde<br />
hastaların kendilerine aırı gü<strong>ve</strong>nleri <strong>ve</strong> baımlılıklarını inkar etmeleri yatar. Bu tipik nükstür.<br />
Bu hastalar genelde nükse n<strong>eden</strong> olan duygusal <strong>ve</strong> durumsal olayları gayet net bir ekilde<br />
tanımlarlar. Bazı hastalar ise duygusal bir acı <strong>ve</strong>ya klinik olarak düzelmenin görülmedii<br />
<strong>durumlar</strong>da nüks olurlar. Bu tarz nüksler özellikle geçmiteki istismarın anıları akla geldikçe<br />
oluuyor gibi görünmektedir. Bir dier atipik nüks ekli ise hasta nüksü kabul eder fakat ilk<br />
aldıı içkiyi hatırlamaz. Bu durum içme eylemini ev sahibi kiiliin farkında olmadıı alter<br />
tarafından yapıldıı zaman ortaya çıkmaktadır. Bu tarz nüks öncesi hafıza bolukları<br />
(blackout) içmeyi takiben tipik olarak oluan hafıza bolukları yaayan hastalar tarafından<br />
anlaılması zordur. Bu tarz duygusal acı <strong>ve</strong> buna balı atipik nüksler madde baımlılıı <strong>ve</strong><br />
disosiyatif bozukluu olan hastalarda tedavi sürecini olumsuz etkilediini belirtilmektedirler.<br />
Sonuç olarak disosiyatif bozukluk <strong>ve</strong> madde baımlılıı birliktelii ile ilgili aratırılması<br />
gereken çok alan bulunmaktadır. Baımlılık alanında çalıan hekimlerin, özellikle de madde<br />
baımlılıında disosiyatif bozukluk olasılıın akılda tutmaları önemlidir. Bu alanda<br />
yapılan az sayıdaki çalımalara ramen disosiyatif bozukluk ektanısının varlıı sadece kesitsel<br />
olmayıp, tüm baımlılık sürecinde maddeye balamada, tedavi seyrinde, sonucunda etkili gibi<br />
durmaktadır.<br />
331
Change language