Madde kullanımı ve eşlik eden psikiyatrik durumlar - Kültegin Ögel

yapılandırılmı görüme çizelgesidir. Hem belirti alanlarını saptar, hem de belirtilerin
iddetini ölçer (Steinberg 1994). Türkçe geçerlik ve güvenirlii ar ve arkadaları tarafından
yapılmıtır (2004).
Madde baımlılıı ve disosiyatif bozukluklar arasındaki iliki çok az gündeme gelen ve çou
kez atlanılan bir ilikidir. Bu konuda çok az epidemiyolojik çalıma vardır. Madde baımlıı
disosiyatif bozukluk açısından tarama gerektiren bir hasta grubudur. Disosiyatif kimlik
bozukluu (DKB) iddeti depresyon, intihar eilimi, fobik anksiyete, somatizasyon ve
borderline özellikler gibi iitsel varsanılarla birlikte psikotik bozukluklarla da bir arada
görülür (Ellason ve Ross 1997). Psikiyatrik bir tanı ile birlikte madde kötüye kullanımını
arasında dorudan bir iliki olduuna dair genel kanı vardır (Marcou ve ark. 1998).
Genel olarak psikiyatrik tanı ne kadar iddetli ise elik eden madde kullanım bozukluu da o
kadar iddetlidir. iddetli, yineleyici ve erken yata yaanılan travmalar ile ilikili olan DKB
bu nedenle travma sonrası stres bozukluu (TSSB) ile, TSSB ise madde kötü kullanımı ile
(özellikle de alkol, kokain ve opiyat) yakından ilikilidir (Pribor ve Dinwiddie 1992).
DKB ile çalıan pek çok klinisyen alkol ve madde baımlılıının bu hastaların büyük bir
çounluunda görüldüü konusunda hemfikirdirler. Bir çok olguda madde baımlıı
iddetlidir ve erken yata balamaktadır (Ellason ve ark. 1996). Kluft (1996) DKB olan
hastaların tedavisi ile ilgili yazdıı gözden geçirme yazısında madde kullanımının bu hasta
grubunda önemli bir problem olduunun ve bu hastalarla nasıl baa çıkılacaı ile ilgili bir
bilgi bulunmadıını bildirmitir. Bu durumla ilgili bazı açıklamalar yapılabilir. Ama en olası
olan açıklama disosiyasyon ve madde baımlılıı ile ilgili çalımaların ayrı ayrı
yapılmasından ve bu iki çalıma alanı arasında çok az diyalog kurulmasından
kaynaklanmasıdır.
Disosiyatif bozukluklar ve madde baımlılıı arasında önemli balantılar olduu pek çok
yazar tarafından söylenmekle beraber bu ilikiyi inceleyen çok az sayıda sistematik çalıma
vardır. Tedavi ile ilgili ise yapılmı bir çalıma bulunmamaktadır. Dunn ve arkadaları (1993)
Disosiyatif Yaantılar Ölçei (DYÖ) kullanarak yaptıkları tarama çalımasında 265 yatarak
tedavi gören madde baımlısı erkek hastada %41 oranında yüksek disosiyasyon skoru
buldular. Ross ve arkadaları (1992) ise DDIS kullanarak yaptıkları 100 kimyasal baımlılıı
olan hastada %39 oranında disosiyatif bozukluk buldular. Bu hastaların %14 ünde DKB
saptadılar.
Yine Dunn ve arkadaları (1995) Ross ve arkadalarının 1992 yılında yaptıkları çalımanın
bir örneini yaptılar ve 100 baımlılıı olan hastada 15 kiide disosiyatif bozukluk saptadılar.
6 kii de ise DKB vardı. Aradaki bu fark ilk çalımada kadın hastaların fazlalıı ile açıklandı.
Ancak bu çalımaya 66 alkol baımlılıı ve 34 madde baımlılıı olan hasta dahil edilmiti
ve 15 disosiyatif bozukluk tanısı konulan hastaların 10 tanesinde madde baımlılıı 5 inde
ise alkol baımlılıı vardı. Bir baka deyile alkol baımlılıı olan hastalarda %8 ve madde
baımlılıı olanlarda sie %34 oranında disosiyatif bozukluk görülmütü. Bir dier çalımada
ise baımlılarda görülen disosiyatif belirtilerin uzun süre alkol ve kokain kullanımına balı
kronik artık bir etkiye balı olduu ileri sürüldü (Wenzel ve ark. 1996).
Karada ve arkadalarının 2005 yılında yayınladıkları çalımada ise DYGÇ ve SCID-D
kullanıldı ve 215 alkol ve madde baımlılıı olan hastada %17.2 oranında disosiyatif
bozukluk saptandı. Disosiyatif bozukluu olan hastaların (n:37) %73 ünde çoul madde
baımlılıı, %23 ünde ise alkol baımlılıı görüldü. Disosiyatif bozukluu olan hastalar
330