Madde kullanımı ve eşlik eden psikiyatrik durumlar - Kültegin Ögel

8. DSOSYATF BOZUKLUKLAR
Mental bozuklukların tanısal ve sayımsal el kitabı-dördüncü basımında disosiyatif
bozuklukların balıca özellii genellikle bütünlemi bilinç, bellek, kimlik yada çevrenin
algılanması ilevlerinin bozulmasıdır. Disosiyatif bozuklukların kapsadıı bozukluklar
unlardır:
Disosiyatif amnezi: Genellikle travmatik olan ya da stres douran önemli kiisel
bilgileri sıradan bir unutkanlıkla açıklanamayacak bir biçimde anımsayamama
Disosiyatif füg: Geçmii anımsayamama, kiisel kimlik konfüzyonu ya da yeni bir
kimlie bürünmenin elik ettii ani, birden, beklenmedik bir biçimde evinden ya da
alıageldii iyerinden ayrılıp gitme
Disosiyatif kimlik bozukluu: Önemli kiisel bilgileri sıradan bir unutkanlıkla
açıklanmayacak ekilde anımsayamamanın elik ettii, iki ya da daha fazla birbirinden
ayrı kimliin ya da kiilik durumunun kiinin davranılarını yineleyen bir biçimde
denetim altında tutması
Depersonalizasyon bozukluu: Gerçei deerlendirme yetisi bozulmayarak, kiinin
mental süreçlerinden ya da bedeninden ayrıldıına ilikin sürekli ya da yineleyen his
Baka türlü adlandırılamayan disosiyatif bozukluk: Öönde gelen özellii disosiyatif
bir belirti olan ama herhangi özgül bir disosiyatif bozukluk ölçütünü karılamayan
bozukluklar için kullanılır.
Disosiyatif bozukluk tanısı için ne tür ölçekler kullanabiliriz
Disosiyatif yaantılar ölçei (DYÖ): 28 soruluk kiinin kendi kendine dolduracaıgeçerlik ve
güvenirlii çok yüksek olan bu ölçek tanı amaçlı deil ama tarama amaçlı kullanılır
(Bernstein ve Putnam 1986, Carlson ve Putnam 1993). Puanlaması 0 ile 100 arasındadır.
Türkçe çevriminin geçerlik ve güvenirlii yapılmıtır (ar ve ark. 1997 ve 2000, Yargıç ve
ark. 1995). Disosiyatif bozuklukları aratırmak için kesme noktası 30 olarak bulunmutur
(Yargıç ve ark 1995 ve 1998, ar ve ark, 1997).
Disosiyatif Bozukluklar Görüme Çizelgesi (DBGÇ): 131 sorudan oluan yapılandırılmı
klinik görüme çizelgesidir (Ross ve ark. 1989). Somatizasyon bozukluu, major depresyon,
borderline kiilik bozukluu ve DSM-IV e göre be disosiyatif bozuklua tanı koyar. Bu
çizelge ayrıca çocukluk çaı istismarlarını ve ihmali, ayrıca DKB ile ilikili 11 Schneiderian
belirti, 16 DKB ye balı ikincil özellikler ve 16 duyu ötesi yaantıları da sorgular. Türkçe
geçerlik ve güvenirlii yapılmıtır (Yargıç ve ark. 1998).
DSM-IV Disosiyatif Bozukluklar için Yapılandırılmı Klinik Görüme Çizelgesi (SCID-D):
DSM-IV ölçütlerine göre be disosiyatif bozuklua (depersonalizasyon, derealizasyon,
amnezi, kimlik konfüzyonu ve kimlik deiimi) tanı koymak üzere oluturulmu yarı
Bu bölüm Figen Karadağ tarafından yazılmıştır.
329