Madde kullanımı ve eÅlik eden psikiyatrik durumlar - Kültegin Ãgel
Madde kullanımı ve eÅlik eden psikiyatrik durumlar - Kültegin Ãgel Madde kullanımı ve eÅlik eden psikiyatrik durumlar - Kültegin Ãgel
316
5. KLK BOZUKLUKLARI VE MADDE KULLANIMI Yaygınlık Alkol ve madde baımlısı olan hastalarda kiilik bozukluu görülme oranı oldukça fazladır. Alkol/madde baımlılıı ve kiilik bozukluunun her ikisinin de tedavisi zordur ve bu iki bozukluun birlikte bulunduu durumlarda daha fazla zorluk çekilmektedir. Kiilik bozukluklarının madde kullanımının ortaya çıkıında ve seyrinde önemli bir etkisi vardır. Kiilik bozuklukları ile alkol, madde kullanımı arasındaki ilikiyi aaıdaki biçimde özetleyebiliriz. Kiilik bozuklukları madde kullanımına balama için bir risk etkenidir. Özellikle B kümesinde yer alan kiilik bozuklukları bu grup içinde yer almaktadır. Alkol/madde kullanımı kiilik patolojisini bastırmak amacıyla ortaya çıkabilmektedir. Alkol/madde kullanımı kiilik patolojisini kötületirebilir. Kiilik bozukluu alkol, madde kullanımının seyrini olumsuz yönde etkileyebilir. DSM-I ve DSM-II’de baımlılık sırasıyla “sosyopatik kiilik düzensizlii” ve “kiilik bozuklukları ve bazı dier psikotik olmayan mental bozukluklar” eklinde yer almıtır. Bu yaklaım, hem geriye dönük hem de ileriye dönük çalımaların baımlılık öncesinde tek bir tip kiiliin varlıını tanımlayamaması ile önemli ölçüde deimitir. Baımlılık, kiilik bozukluunun bir belirtisi olarak düünülürken, DSM-III’ün gelitirilmesi ile alkol/madde kullanım bozuklukları klinik sendrom olarak tanımlanmı ve kiilik patolojisinden ayrılmıtır (Evren, 2004). Baımlılıkta, kiiliin önemli etiyolojik faktör olabilecei üç geliim etkeni önerilmitir; 1. Davranısal disinhibisyon Antisosyallik ve dürtüsellik gibi özelliklerin yüksek, zarardan kaçınma gibi özelliklerin ise düük olduu bireylerde alkol ve madde kötüye kullanımı riski daha fazladır. Davranısal disinhibisyon antisosyal kiilik bozukluu ek tanısını ve bir ölçüde borderline kiilik bozukluu ek tanısını açıklayabilir. 2. Stres azaltma Stres reaktivitesi, anksiyete duyarlılıı ve nörotisizm gibi özellikleri yüksek olan bireyler stresli yaam olaylarına daha hassastır. Bu bireylerde kendini tedavi amaçlı alkol/madde kullanımı sıktır. Stres azaltma kaçıngan, baımlı, izotipal ve borderline kiilik bozukluu ek tanılarını açıklayabilir. 3. Ödül duyarlılıı Yenilik arayıı, ödül arayıı, dıa dönüklük ve insan canlısı olma özellikleri yüksek olan bireyler, olumlu zorlayıcı pekitirici (reinforcing) özellikleri nedeniyle alkol/madde Bu bölüm Kültegin Ögel tarafından yazılmıştır. 317
- Page 1 and 2: Bölüm IV MADDE KULLANIMI VE ELK E
- Page 3 and 4: 1. ZOFREN VE MADDE KULLANIM BOZUKLU
- Page 5 and 6: antagonizması madde kullanımını
- Page 7 and 8: 2. DEPRESYON VE ALKOL-MADDE KULLANI
- Page 9 and 10: depresyon olabildii gibi sıklıkla
- Page 11 and 12: Benzodiazepinler Benzodiazepinler m
- Page 13 and 14: 3. BPOLAR BOZUKLUK VE MADDE KULLANI
- Page 15 and 16: ve ark 2005). Bu hastalar 24 hafta
- Page 17 and 18: 4. ANKSYETE BOZUKLUKLARI VE MADDE K
- Page 19: ir bozukluktur ve bu anlamda alkol
- Page 23 and 24: ozukluu olanlarda da düük eitimli
- Page 25 and 26: 6. DKKAT EKSKL HPERAKTVTE BOZUKLUU
- Page 27 and 28: çıkmaktadır. Ancak NIDA’nın d
- Page 29 and 30: 7. NTHAR VE MADDE KULLANIMI ntihar
- Page 31 and 32: Alkolik ve depresif hastalarda stre
- Page 33 and 34: 8. DSOSYATF BOZUKLUKLAR Mental bozu
- Page 35 and 36: olmayanlara göre hem daha gençtil
- Page 37 and 38: 9. KENDNE ZARAR VERME DAVRANII VE M
- Page 39 and 40: 10. ÇOCUKLUKTA YAANAN STSMAR/HMAL
- Page 41 and 42: eraberinde getiriyor olabilecei dü
- Page 43 and 44: Özelliklerine ve etkilerine göre
- Page 45 and 46: 11. TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUU (
- Page 47 and 48: aımlısı olması TSSB ile balant
- Page 49 and 50: olaylarla baa çıkabilmesi olarak
5. KLK BOZUKLUKLARI VE MADDE KULLANIMI<br />
Yaygınlık<br />
Alkol <strong>ve</strong> madde baımlısı olan hastalarda kiilik bozukluu görülme oranı oldukça fazladır.<br />
Alkol/madde baımlılıı <strong>ve</strong> kiilik bozukluunun her ikisinin de tedavisi zordur <strong>ve</strong> bu iki<br />
bozukluun birlikte bulunduu <strong>durumlar</strong>da daha fazla zorluk çekilmektedir. Kiilik<br />
bozukluklarının madde kullanımının ortaya çıkıında <strong>ve</strong> seyrinde önemli bir etkisi vardır.<br />
Kiilik bozuklukları ile alkol, madde kullanımı arasındaki ilikiyi aaıdaki biçimde<br />
özetleyebiliriz.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Kiilik bozuklukları madde kullanımına balama için bir risk etkenidir. Özellikle B<br />
kümesinde yer alan kiilik bozuklukları bu grup içinde yer almaktadır.<br />
Alkol/madde kullanımı kiilik patolojisini bastırmak amacıyla ortaya çıkabilmektedir.<br />
Alkol/madde kullanımı kiilik patolojisini kötületirebilir.<br />
Kiilik bozukluu alkol, madde kullanımının seyrini olumsuz yönde etkileyebilir.<br />
DSM-I <strong>ve</strong> DSM-II’de baımlılık sırasıyla “sosyopatik kiilik düzensizlii” <strong>ve</strong> “kiilik<br />
bozuklukları <strong>ve</strong> bazı dier psikotik olmayan mental bozukluklar” eklinde yer almıtır. Bu<br />
yaklaım, hem geriye dönük hem de ileriye dönük çalımaların baımlılık öncesinde tek bir<br />
tip kiiliin varlıını tanımlayamaması ile önemli ölçüde deimitir. Baımlılık, kiilik<br />
bozukluunun bir belirtisi olarak düünülürken, DSM-III’ün gelitirilmesi ile alkol/madde<br />
kullanım bozuklukları klinik sendrom olarak tanımlanmı <strong>ve</strong> kiilik patolojisinden ayrılmıtır<br />
(Evren, 2004). Baımlılıkta, kiiliin önemli etiyolojik faktör olabilecei üç geliim etkeni<br />
önerilmitir;<br />
1. Davranısal disinhibisyon<br />
Antisosyallik <strong>ve</strong> dürtüsellik gibi özelliklerin yüksek, zarardan kaçınma gibi özelliklerin ise<br />
düük olduu bireylerde alkol <strong>ve</strong> madde kötüye kullanımı riski daha fazladır. Davranısal<br />
disinhibisyon antisosyal kiilik bozukluu ek tanısını <strong>ve</strong> bir ölçüde borderline kiilik<br />
bozukluu ek tanısını açıklayabilir.<br />
2. Stres azaltma<br />
Stres reaktivitesi, anksiyete duyarlılıı <strong>ve</strong> nörotisizm gibi özellikleri yüksek olan bireyler<br />
stresli yaam olaylarına daha hassastır. Bu bireylerde kendini tedavi amaçlı alkol/madde<br />
kullanımı sıktır. Stres azaltma kaçıngan, baımlı, izotipal <strong>ve</strong> borderline kiilik bozukluu ek<br />
tanılarını açıklayabilir.<br />
3. Ödül duyarlılıı<br />
Yenilik arayıı, ödül arayıı, dıa dönüklük <strong>ve</strong> insan canlısı olma özellikleri yüksek olan<br />
bireyler, olumlu zorlayıcı pekitirici (reinforcing) özellikleri n<strong>eden</strong>iyle alkol/madde<br />
Bu bölüm Kültegin Ögel tarafından yazılmıştır.<br />
317
Change language