Madde kullanımı ve eÅlik eden psikiyatrik durumlar - Kültegin Ãgel
Madde kullanımı ve eÅlik eden psikiyatrik durumlar - Kültegin Ãgel
Madde kullanımı ve eÅlik eden psikiyatrik durumlar - Kültegin Ãgel
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
4. ANKSYETE BOZUKLUKLARI VE MADDE KULLANIMI<br />
Tıbbın babası sayılan Hipokrat, "aynı miktarda arap <strong>ve</strong> su karıtırılıp içildiinde anksiyete <strong>ve</strong><br />
korkuyu giderir" demitir. Bu bilgi de anksiyete <strong>ve</strong> alkol arasındaki ilikinin tarih boyunca<br />
bilindiinin bir göstergesidir. Ektanı oranı bu olgularda oldukça yüksektir.<br />
Anksiyete <strong>ve</strong> madde kullanımı arasındaki iliki<br />
Az miktar alkolün orta derecede gerginlii azalttıı gözlenmektedir. Panik atakları olan<br />
hastalar, atakların sıklık <strong>ve</strong> iddetini azaltmak için alkol kullanabilirler. Anksiyete bozukluu<br />
olanların "self medikasyon" amacı ile alkol kullanımına yöneldikleri <strong>ve</strong> sonuçta alkol<br />
baımlılıı geliebildii görülebilmektedir. Bu teoriye göre alkolün farmakolojik <strong>ve</strong>/<strong>ve</strong>ya<br />
psikolojik etkileri anksiyete belirtilerini azaltmakta, bundan dolayı alkol kullanımı<br />
sürdürülmektedir. Sonuç olarak negatif pekitirici bir etki gelimektedir. "Self medikasyonun"<br />
anksiyeteyi iddetlendirdii aikardır.<br />
Alkol baımlılarında alkol alımı kesildiinde ya da azaltıldıında anksiyete belirtileri ortaya<br />
çıkar. Panik ataklar alkol baımlılıında özellikle yoksunluk döneminde ortaya çıkmaktadır<br />
(Arıkan <strong>ve</strong> ark, 2002). Bu belirtiler yoksunluktan sonra birkaç ay bile devam edebilir. Bu<br />
durum yoksunlua balı gelien otonomik sistem hiperaktivasyonu ile ilgili belirtilerdir. Bunu<br />
anksiyete bozukluu olarak deerlendirmemek gerekir (Bozkurt <strong>ve</strong> ark, 2003). Alkol<br />
yoksunluk belirtileri ile panik ataklar birbirine çok benzerler. Bu belirtiler panik atak<br />
sanılabilir. Kronik alkol kullanımının biyo-psiko-sosyal bir sonucu olarak anksiyete<br />
bozukluklarının gelitiini ileri süren teoriler de vardır. Kimi anksiyeteli alkol baımlılarında<br />
anksiyete <strong>ve</strong> alkol kullanımı hemen hemen aynı zamanlara rastlamaktadır. Stres faktörünün<br />
her iki durumu da tetikledii düünülmektedir (Arıkan <strong>ve</strong> ark, 2002).<br />
Alkol <strong>ve</strong> opioid gibi maddelerin geçici olarak panik atak <strong>ve</strong> dier anksiyete belirtilerini<br />
gidermesinin mümkün olabilecei ileri sürülmütür. Alkol kullanımının anksiyete<br />
bozukluklarının tedavilerinde kullanılan ilaçlarla benzer olarak, gama aminobütirik asit reseptörlerini<br />
etkiledii gösterilmitir. Ayrıca alkol kullanımının norepinefrin (NE) inhibisyonu<br />
yoluyla antipanik etkiler gösterdii bulunmutur (Bozkurt <strong>ve</strong> ark, 2003).<br />
Anksiyete bozukluu olan kiilerin, özellikle fobik semptomları varsa alkolle ilgili sorun<br />
yaamaya daha risk taıdıkları gözlenmektedir. Agorafobik hastaların yanısıra, sosyal fobik<br />
erkek hastalarda da yüksek oranda alkol baımlılıı görüldüü bildirilmektedir (Arıkan <strong>ve</strong><br />
ark, 2002).<br />
Alkol sorunları ile anksiyete bozuklukları arasındaki ilikinin her bir anksiyete bozukluu için<br />
farklı olduu da ileri sürülmektedir. Agorafobi <strong>ve</strong> sosyal fobideki alkol sorunları daha<br />
çok bireylerin anksiyete semptomlarını kendi balarına tedavi etmeye kalkmalarından<br />
kaynaklanırken, panik bozukluk <strong>ve</strong> yaygın anksiyete bozukluu patolojik alkol kullanımının<br />
bir sonucu olarak ortaya çıkabilmektedir. Basit fobilerde ise alkolizm riski yüksek deildir<br />
(Özdemir, 2005).<br />
Bu bölüm Kültegin Ögel tarafından yazılmıştır.<br />
313
Change language