Madde kullanımı ve eşlik eden psikiyatrik durumlar - Kültegin Ögel

3. BPOLAR BOZUKLUK VE MADDE KULLANIMI
Regier ve arkadalarının 1990 yılında yaptıkları çalımada yaam boyu madde baımlılıı
yaygınlıı en fazla bipolar bozuklukta bulunmutur. Bir karılatırma yapmak gerekirse
izofrenide %47, major depresyonda %27.2 ve bipolar II bozuklukta %48.1 orasında
baımlılık e tanısı bulunmuken, bipolar I bozuklukta ise %60.7 oranında saptanmıtır.
Verdoux ve arkadalarının (1996) çalımasında ise bir grup bipolar bozukluk, izofreni ve
izoaffektif bozukluk tanısı alan olguda yaam boyu 2 ya da daha fazla madde kullanım
yaygınlıı %48 olarak bulunmutur.
Dier bir çalımada ise ilk kez atak geçiren 112 bipolar bozukluu olan hastanın %33 ünde
balangıçta madde kullanım bozukluu bulunduu, 24 ay sonra bu rakamın %39 a ulatıı,
alkol kullanım bozukluklarının daha fazla depresif belirtilerle, esrar kullanım bozukluklarının
ise daha fazla manik belirtilerle ilikili olduu ve 2 ya da daha fazla madde kullanan
hastalarda ise gidiin (prognoz) daha kötü olduu bulundu (Baethge ve ark 2005). lk kez
psikotik özellikli manik yada karma atak geçiren 59 hasta ile yapılan dier bir çalımada
(Strakowski ve ark 1996) ise %32 sinde madde , %20 sinde ise alkol kullanım bozukluu
olduu bulundu ve ataklar öncesi alkol kullanım bozukluu olması daha bipolar bozukluun
daha geç balaması ile ilikili bulundu. Ancak ataklar öncesi hem alkol, hem de madde
kullanım bozukluu bir arada ise hastalar daha erken hastaneye yatırılıyorlardı.
Madde kullanım bozukluu ve bipolar bozukluun bir arada bulunması ile ilgili etyolojik
açıklamalar yetersizdir. Ancak 3 temel yaklaımla bu iki tanının bir arada bulunması kuramsal
olarak açıklanabilir.
1. Bipolar bozukluk madde kullanım bozukluuna neden olmaktadır. Burada bipolar
bozukluun belirtilerini yatıtırmak, yani kendini iyiletirme (self medikasyon)
amacıyla kullanabilir. Bu durumda hasta örnein duygudurumunu yükseltmek ya da
kontrol etmek için madde kullanabilir. Ya da dürtüsellik veya zayıf yargılama gibi
bipolar bozukluk belirtilerinin kolaylatırıcı rol oynaması nedeniyle hastalar kolaylıkla
madde kullanmaya balamaktadırlar. Merikangas ve arkadaları (2008) 20 yıllık takip
çalımalarında 591 duygudurum bozukluu tanısı alan hastayı izlemiler ve manik
belirtileri olan hastaların daha sonra alkol, esrar, benzodiazepin kötüye kullanımı ya
da baımlılıı, bipolar II tanısı alan hastaların ise alkol ve benzodiazepin kötüye
kullanımı veya baımlılıı gelitirdiklerini gösterdiler. Major depresyon tanısının ise
daha sonra benzodiazepin kötüye kullanımı ya da baımlılıını kestirmek için anlamlı
olduunu buldular.
2. Madde kullanımı bipolar bozuklua neden olmaktadır. Madde kullanımına balı
yoksunluk ve entoksikasyon bulguları manik düzeyde öfori, depresyon, anksiyete,
itah ve uyku bozuklukları, artmı ya da azalmı enerji eklinde duygudurum
bozukluu ile örtüecek bazı belirtileri içermektedir ve bu durumda yanlılıkla hastaya
bipolar tanısı konulabilir. Yine madde kullanımı bir duygudurum ataının tetiini
çekebilir ya da duygudurumu nötral durumda tutan mekanizmaları bozarak bipolar
bozuklua neden olabilir.
Bu bölüm Figen Karadağ tarafından yazılmıştır.
309