‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi ‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

ue.anadolu.edu.tr
from ue.anadolu.edu.tr More from this publisher
13.01.2015 Views

84 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ürünlerin Üretimi ve Kalite Kontrolü valardan alttakine yerlefltirilir. Üstteki k›s›m afla¤› do¤ru inerek meyveyi s›k›flt›rmaya bafllar. Bu arada meyvenin içine alttan giren bir delikli tüp boru (orifis) yard›- m›yla meyve içindeki suyu emilerek al›n›rken metal parmaklar meyvenin d›fl yüzeyini parçalayarak kabuktaki ya¤›n d›flar› ç›kmas›n› sa¤lar. Su jetiyle y›kanan d›fl k›- s›mdan al›nan emülsiyon fleklindeki kabuk ya¤› di¤er yöntemlerdeki gibi santrifüj ile suyundan ayr›l›r. Tüm bu ifllemler bir saniyeden daha k›sa bir sürede tamamlan›r. Makine üzerinde seri flekilde bir hat halinde bulunan bu yuvalara meyveler e¤imli bir bant üzerinde gelir. Befl yuva tafl›yan bir makine dakikada 200-375 meyveyi iflleyebilmektedir. Bu tip bir sistem ile meyvelerin büyüklü¤üne ba¤l› olarak 2-7 ton meyve bir saat içinde ifllenerek meyve suyu ve kabuk ya¤› elde edilmektedir. Dünyada narenciyelerden meyve suyu ve kabuk ya¤› üreten büyük firmalar FMC ekstraktör sistemini kullanmaktad›r. fiekil 5.5’te iflleme al›nacak meyvelerin y›kanarak tesise al›nmalar›, fiekil 5.6’da FMC ekstraktör sistemi genel olarak ve fiekil 5.7’de ise FMC ekstraksiyon prosesi görülmektedir. fiekil 5.5 Meyvelerin ‹fllem Öncesi Y›kanmas›. (K. H.C. Baser) fiekil 5.6 FMC Ekstraktörü. (K.H.C.Bafler) fiekil 5.7 FMC In-Line Ekstraksiyon Prosesi 1 2 3 4 Üst kesici b›çaklar Üst yuva Alt yuva Alt kesici b›çaklar Meyve suyu manifoldu Orifis tüp

5. Ünite - Üretim Yöntemleri-III: Di¤er Yöntemler 85 Çizme Yöntemi Maddelerin elde edilifl flekli genellikle uygun bir b›çak ya da kesici alet yard›m›yla bitkisel materyalin çizilmesi suretiyle oluflturulan yaralama sonucu bitkinin kendini iyilefltirme veya tedavi etme amac›yla ortaya ç›kard›¤› salg›n›n toplanmas› esas›na dayan›r. Çizme yöntemi için kullan›lan aletler özel yap› ve flekillere sahiptir. Uygulama çok dikkatli flekilde yap›l›r. Aksi halde yap›lan yanl›fl ve afl›r› yaralamalar bitkinin ölümüne veya hasar›na sebep olabilmektedir. Çizme ifllemi yerine, baz› durumlarda, sert malzeme ile bitkinin a¤›r darbelere maruz kalarak yaralanmas› flekli de uygulanabilmektedir. Çizme yöntemine en güzel örnek haflhafl bafllar›n›n henüz olgunlaflmadan özel b›çaklar yard›m›yla çizilmesi sonucu “Afyon” eldesi, kauçuk a¤ac›ndan kauçuk eldesi, “Günlük “ a¤ac›ndan yaralama ile balzam eldesi ve K›z›l çam gövdelerinden terementi eldesi verilebilir. KATI DESTEK ÜZER‹NE ADSORPS‹YON Ekstre edilmesi istenen bilefliklerin kat› bir destek üzerine kaplanan adsorban madde yüzeyinde fiziksel olarak tutunmalar›n› sa¤lama ifllemini ifade eder. Madde ile kimyasal bir etkileflim sözkonusu de¤ildir. Fiziksel flartlar›n de¤ifltirilmesi ile bu bileflikler kolayca serbest hale gelebilirler. Bu amaçla farkl› uygulama teknikleri gelifltirilmifltir. Bu teknikler afla¤›da teker teker aç›klanacakt›r. Tepe Bofllu¤u Yakalama Tekni¤i Tepe bofllu¤u yakalama tekni¤i aromatik materyallerin yayd›¤› kokular› yani uçucu bileflikleri tutmak için kullan›l›r. Koku ya do¤rudan ya da bir adsorban üzerinde zaptedilir. Zaptedilen uçucu bileflikler analiz edilmeden önce ya solvent ekstraksiyonuyla ya da ›s›l desorbsiyon yoluyla zaptedildikleri adsorbandan al›n›rlar. Tepe bofllu¤u yakalama tekni¤i flu flekilde s›n›fland›r›labilir; • Statik tepe bofllu¤u yakalama tekni¤i • Vakumlu tepe bofllu¤u yakalama tekni¤i • Dinamik tepe bofllu¤u yakalama tekni¤i Statik Tepe Bofllu¤u Yakalama Tekni¤i Bu teknikte materyal kapal› bir kapta tutulur. Kaptaki s›v› veya kat›n›n üzerindeki hava bir tepe bofllu¤u oluflturur. Bir gaz enjektör yard›m›yla bu k›s›mdan al›nan örnek do¤rudan gaz kromatografi sisteminde analiz edilebilir. Tepe bofllu¤undaki uçucu bileflikler gaz enjektör yerine bir adsorban üzerinde zaptedilerek de al›nabilir. Bu amaçla yine tepe bofllu¤unun oldu¤u k›s›ma enjektör ucuna yerlefltirilmifl bir adsorban belli bir süre burada tutulduktan sonra ya do¤rudan gaz kromatografisine enjekte edilip ›s›l desorpsiyonla analiz edilebilir ya da adsorban uygun bir çözücü ile y›kanarak al›n›r ve s›v› olarak analiz edilir. fiekil 5. 8’de statik tepe bofllu¤u zaptetme tekni¤i görülmektedir. Çok h›zl› bir teknik olmas›na ra¤men adsorbana ve ifllem süresine ba¤l› olarak farkl› analiz sonuçlar› gösterebilmektedir. Bazen önem tafl›yan uçucu bileflikler zaptedilemeyebiliyor.

84 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ürünlerin Üretimi ve Kalite Kontrolü<br />

valardan alttakine yerlefltirilir. Üstteki k›s›m afla¤› do¤ru inerek meyveyi s›k›flt›rmaya<br />

bafllar. Bu arada meyvenin içine alttan giren bir delikli tüp boru (orifis) yard›-<br />

m›yla meyve içindeki suyu emilerek al›n›rken metal parmaklar meyvenin d›fl yüzeyini<br />

parçalayarak kabuktaki ya¤›n d›flar› ç›kmas›n› sa¤lar. Su jetiyle y›kanan d›fl k›-<br />

s›mdan al›nan emülsiyon fleklindeki kabuk ya¤› di¤er yöntemlerdeki gibi santrifüj<br />

ile suyundan ayr›l›r. Tüm bu ifllemler bir saniyeden daha k›sa bir sürede tamamlan›r.<br />

Makine üzerinde seri flekilde bir hat halinde bulunan bu yuvalara meyveler<br />

e¤imli bir bant üzerinde gelir. Befl yuva tafl›yan bir makine dakikada 200-375 meyveyi<br />

iflleyebilmektedir. Bu tip bir sistem ile meyvelerin büyüklü¤üne ba¤l› olarak<br />

2-7 ton meyve bir saat içinde ifllenerek meyve suyu ve kabuk ya¤› elde edilmektedir.<br />

Dünyada narenciyelerden meyve suyu ve kabuk ya¤› üreten büyük firmalar<br />

FMC ekstraktör sistemini kullanmaktad›r. fiekil 5.5’te iflleme al›nacak meyvelerin<br />

y›kanarak tesise al›nmalar›, fiekil 5.6’da FMC ekstraktör sistemi genel olarak ve fiekil<br />

5.7’de ise FMC ekstraksiyon prosesi görülmektedir.<br />

fiekil 5.5<br />

Meyvelerin ‹fllem Öncesi Y›kanmas›. (K. H.C. Baser)<br />

fiekil 5.6<br />

FMC Ekstraktörü. (K.H.C.Bafler)<br />

fiekil 5.7<br />

FMC In-Line<br />

Ekstraksiyon Prosesi<br />

1 2 3 4<br />

Üst kesici<br />

bݍaklar<br />

Üst yuva<br />

Alt yuva<br />

Alt kesici<br />

bݍaklar<br />

Meyve suyu<br />

manifoldu<br />

Orifis tüp

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!