‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi
Share Embed Flag
Download ePaper

‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi ‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

ue.anadolu.edu.tr
from ue.anadolu.edu.tr More from this publisher
13.01.2015 Views

76 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ürünlerin Üretimi ve Kalite Kontrolü Özet A MAÇ 1 A MAÇ 2 A MAÇ 3 A MAÇ 4 ‘Distilasyon kavram›n› tan›mlamak’. Distilasyon; s›v› ve buhar aras›ndaki madde da¤›- l›m›na dayanan, s›v› kar›fl›m›ndaki maddelerin ayr›lmas› için yayg›n olarak uygulanan bir metottur. Distilasyonun esas amac› kar›fl›m içindeki uçucu bileflenlerin uçucu olmayanlardan veya uçuculuklar›na göre birbirlerinden ayr›lmas›n› sa¤lamakt›r. S›v› kar›fl›m›ndaki maddelerin her biri farkl› buhar bas›nc›na sahiptir. Bu farkl›l›k maddelerin ayr›m›n›n gerçekleflmesini sa¤lamaktad›r. ‘Distilasyon öncesi ifllemleri aç›klamak’. Distilasyon ifllemi gerçeklefltirilmeden önce materyalin baz› ön ifllemlerden geçmesi gerekir. Bu ifllemlerin bafl›nda ise materyalin içinde bulunan safs›zl›klar›n uzaklaflt›r›lmas› gelir. Bitkisel materyal taze yani yafl halde iken uçucu ya¤› al›nabildi¤i gibi kurutulduktan sonra da distile edilebilir. Bitkisel materyal gölgede ve hava ak›m›n›n oldu¤u yerde kurutma yap›lmal›d›r. Kurutma ifllemleri aç›k havada gerçeklefltirilebildi¤i gibi hava dolafl›m›n›n veya vakum uygulamalar›n›n yap›ld›¤› özel kurutma odalar›nda da yap›labilir. ‘Distilasyon yöntemlerini s›n›fland›rmak’. Distilasyon yöntemlerini flu flekilde s›n›fland›r›l›r: • Su distilasyonu • Buhar distilasyonu • Su-Buhar distilasyonu • Hidrodifüzyon • Mikro distilasyon • Mikrodalga destekli distilasyon • Eflzamanl› distilasyon-ekstraksiyon • Kuru distilasyon • Fraksiyonlu distilasyon ‘Su distilasyonunu aç›klamak’. Su distilasyonunda esas ifllem su içinde bulunan materyalin ›s›l ifllem uygulayarak uçucu bileflenlerinin buharlaflt›r›lmas› ve daha sonra da so¤utularak kondense edilmesidir. Ya¤ suda çözünmedi¤inden faz ayr›m› meydana gelir. A MAÇ 5 A MAÇ 6 ‘Buhar distilasyonunu aç›klamak’. Buhar distilasyonunun esas› uçucu organik maddeleri su buhar› kullanarak ay›rmaya dayan›r. Is›- ya karfl› hassas olan maddelerin saflaflt›r›lmas› ve madde haz›rlanmas›nda di¤er distilasyon tekniklerine alternatif bir teknik olarak karfl›m›za ç›kmaktad›r. Ay›rmak istedi¤imiz organik maddeler suda çözünmemeli veya çok az çözünmelidir. Ço¤u maddeler kaynama noktalar› ne olursa olsun saf suyun kaynama noktas›n›n alt›ndaki s›- cakl›kta distile olabilir. Buhar distilasyonu ›s› transferi özellikleri zay›f olan s›v›lar›n afl›r› ›s›nmas›n› önlemek amac›yla kullan›labilir olmas› aç›s›ndan büyük önem tafl›r. Buhar distilasyonu kesikli bir ifllemle bitki kar›fl›m› içinden sürekli flekilde su buhar› geçirilmesiyle gerçeklefltirilir. Gönderilen buhar, materyal içindeki uçucu bileflenleri beraberinde sürükler. Buhar faz›ndaki uçucu maddelerin konsantrasyonu, su buhar› kar›fl›m›ndaki bas›nçlar› yani k›smi buhar bas›nçlar›yla iliflkilidir. Her maddenin mevcut olan k›smi buhar bas›nçlar› toplam›yla toplam bas›nc› oluflturmaktad›r. Burada buhar›n oluflturdu¤u bas›nç maddenin tek bafl›na toplam bas›nca ulaflmas›nda büyük katk› sa¤lamakta ve beklenen bas›nçtan daha düflük bas›nçta buharlaflma imkân›na kavuflmaktad›r. Bu teknik distile edilen maddelerin su buhar› s›cakl›¤›n›n üzerindeki s›cakl›¤a ç›k›lmamas› sebebiyle uygun bir distilasyon tekni¤i olarak kabul edilir ‘Su-buhar distilasyonunu aç›klamak’. Su distilasyonunda materyal tamamen suyun içinde bulunur. Oysa materyal kazan içindeki suyun üzerinde delikli bir tepsi üzerinde bulundu¤unda alttaki kaynayan suyun buharlar›yla distilasyon ifllemi gerçeklefltirilir. Bu sayede su içinde materyalin hidroliz olma riski ortadan kalkar. Alttaki kazan suyunun ifllem boyunca yeterli olabilmesi için su distilasyonunda oldu¤u gibi kohobasyon ifllemi uygulan›r. Böylece suda çözünen oksijenli bilefliklerin daha fazla ya¤da kalmas› sa¤lan›r. Su distilasyonunda oldu¤u gibi kurulum maliyeti düflüktür ve iflletimi kolayd›r.

4. Ünite - Üretim Yöntemleri-II: Distilasyon 77 A MAÇ 7 A MAÇ 8 ‘Hidrodifüzyonu aç›klamak’. Geleneksel buhar distilasyonu uygulamas›n›n aksine buhar materyalin bulundu¤u kazana alttan de¤il üstten girer. Ya¤ hücrelerinin materyalin yüzeyinde yüzey alt›nda ya da ya¤ca zengin boflluklarda olmas›na bak›lmaks›z›n difüzyon olay› ozmotik bas›nç prensibiyle gerçekleflir. Distilasyonun gerçeklefltirildi¤i kazan›n yap›s› di¤er distilasyon kazanlar›ndan farkl›d›r ve hidrodifüzer olarak adland›r›l›r. ‘Mikrodistilasyonu aç›klamak’. Bu distilasyon yöntemi bilinen di¤er distilasyon tekniklerinin mikro düzeyde uygulanmalar› olarak karfl›m›za ç›kar. Çok iyi kontrol edilebilen ünitelere (›s›tma, so- ¤utma, s›cakl›k ve bas›nç kontrolü vb.) ihtiyaç duyulan bu teknikle uçucu ya¤ miktar› az olan materyal distile edilebilir. Bu teknik kullan›larak 1 gr’dan daha az maddelerin distilasyonu mümkün olabilmektedir. A MAÇ 9 A MAÇ 10 ‘Mikrodalga destekli distilasyonun avantajlar›n› aç›klamak’. Kullan›lan materyalin ve s›v›n›n mikrodalga enerjisini alabilmesi önemlidir. Baflta su olmak üzere polar veya iyonik çözeltiler mikrodalga enerjisini alabilir. Apolar çözücüler ise mikrodalga enerjisini alamaz ve dolay›s›yla enerji transferi gerçekleflmez. Mikrodalga destekli distilasyon esas itibariyle su distilasyonu ile benzerdir. Is›tma ifllemi mikrodalga enerjisi kullan›larak gerçeklefltirilir. Is›tma ifllemi kab›n d›fl yüzeyinden kondüksiyonla iletim yerine tüm s›v›n›n her molekülünün içinde gerçekleflti¤i için mikrodalga enerjinin kontrolüyle ›s›tma ifllemi de daha hassas olarak kontrol edilebilmektedir. ‘Distilasyon sonras› temel ifllemleri aç›klamak’. Distilasyondan sonra ekstraksiyonda oldu¤u gibi baz› ifllemlerin gerçeklefltirilmesi gerekmektedir. Bu ifllemlerin bafl›nda elde edilen uçucu ya¤›n sudan ayr›lmas› (ay›rma) gelmektedir. Ayr›lan ya- ¤›n tafl›d›¤› varsa kat› parçac›klardan (süzme) ve sudan ar›nd›r›lmas› (kurutma) ifllemleri de distilasyon sonras› ifllemler aras›ndad›r.

4. Ünite - Üretim Yöntemleri-II: Distilasyon<br />

77<br />

A MAÇ<br />

7<br />

A MAÇ<br />

8<br />

‘Hidrodifüzyonu aç›klamak’.<br />

Geleneksel buhar distilasyonu uygulamas›n›n aksine<br />

buhar materyalin bulundu¤u kazana alttan<br />

de¤il üstten girer. Ya¤ hücrelerinin materyalin<br />

yüzeyinde yüzey alt›nda ya da ya¤ca zengin boflluklarda<br />

olmas›na bak›lmaks›z›n difüzyon olay›<br />

ozmotik bas›nç prensibiyle gerçekleflir. Distilasyonun<br />

gerçeklefltirildi¤i kazan›n yap›s› di¤er distilasyon<br />

kazanlar›ndan farkl›d›r ve hidrodifüzer<br />

olarak adland›r›l›r.<br />

‘Mikrodistilasyonu aç›klamak’.<br />

Bu distilasyon yöntemi bilinen di¤er distilasyon<br />

tekniklerinin mikro düzeyde uygulanmalar› olarak<br />

karfl›m›za ç›kar.<br />

Çok iyi kontrol edilebilen ünitelere (›s›tma, so-<br />

¤utma, s›cakl›k ve bas›nç kontrolü vb.) ihtiyaç<br />

duyulan bu teknikle uçucu ya¤ miktar› az olan<br />

materyal distile edilebilir. Bu teknik kullan›larak<br />

1 gr’dan daha az maddelerin distilasyonu mümkün<br />

olabilmektedir.<br />

A MAÇ<br />

9<br />

A MAÇ<br />

10<br />

‘Mikrodalga destekli distilasyonun avantajlar›n›<br />

aç›klamak’.<br />

Kullan›lan materyalin ve s›v›n›n mikrodalga enerjisini<br />

alabilmesi önemlidir. Baflta su olmak üzere<br />

polar veya iyonik çözeltiler mikrodalga enerjisini<br />

alabilir. Apolar çözücüler ise mikrodalga enerjisini<br />

alamaz ve dolay›s›yla enerji transferi gerçekleflmez.<br />

Mikrodalga destekli distilasyon esas itibariyle su<br />

distilasyonu ile benzerdir. Is›tma ifllemi mikrodalga<br />

enerjisi kullan›larak gerçeklefltirilir. Is›tma<br />

ifllemi kab›n d›fl yüzeyinden kondüksiyonla iletim<br />

yerine tüm s›v›n›n her molekülünün içinde<br />

gerçekleflti¤i için mikrodalga enerjinin kontrolüyle<br />

›s›tma ifllemi de daha hassas olarak kontrol<br />

edilebilmektedir.<br />

‘Distilasyon sonras› temel ifllemleri aç›klamak’.<br />

Distilasyondan sonra ekstraksiyonda oldu¤u gibi<br />

baz› ifllemlerin gerçeklefltirilmesi gerekmektedir.<br />

Bu ifllemlerin bafl›nda elde edilen uçucu ya¤›n<br />

sudan ayr›lmas› (ay›rma) gelmektedir. Ayr›lan ya-<br />

¤›n tafl›d›¤› varsa kat› parçac›klardan (süzme) ve<br />

sudan ar›nd›r›lmas› (kurutma) ifllemleri de distilasyon<br />

sonras› ifllemler aras›ndad›r.

logo

Ürünler

Kaynaklar

Şirketler

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!