‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi ‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

ue.anadolu.edu.tr
from ue.anadolu.edu.tr More from this publisher
13.01.2015 Views

4TIBB‹ VE AROMAT‹K B‹TK‹SEL ÜRÜNLER‹N ÜRET‹M‹ VE KAL‹TE KONTROLÜ Amaçlar›m›z Bu üniteyi tamamlad›ktan sonra; Distilasyon kavram›n› tan›mlayabilecek, Distilasyon öncesi ifllemleri aç›klayabilecek, Distilasyon yöntemlerini s›n›fland›rabilecek, Su distilasyonunu aç›klayabilecek, Buhar distilasyonunu aç›klayabilecek, Su-buhar distilasyonunu aç›klayabilecek, Hidrodifüzyonu aç›klayabilecek, Mikrodistilasyonu aç›klayabilecek, Mikrodalga destekli distilasyonun avantajlar›n› aç›klayabilecek, Distilasyon sonras› temel ifllemleri aç›klayabileceksiniz. Anahtar Kavramlar • Distilasyon • Is› Transferi • Kaynama Noktas› • S›cakl›k • Bas›nç • Süre ‹çerik Haritas› T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ürünlerin Üretimi ve Kalite Kontrolü Üretim Yöntemleri-II: Distilasyon • D‹ST‹LASYON • D‹ST‹LASYON ÖNCES‹ ‹fiLEMLER • D‹ST‹LASYON YÖNTEMLER‹ • D‹ST‹LASYON SONRASI ‹fiLEMLER

Üretim Yöntemleri-II: Distilasyon D‹ST‹LASYON Distilasyonun tarihi M.Ö. 3000 y›llar›na kadar uzan›r. O y›llarda Hindistan Harappa'da kullan›lan toprak imbik ilk kabul edilmektedir. 12. yy’ da flarap ve biradan daha sert alkollü içeceklerin üretimi amac›yla yeniden gündeme gelmifl ve 13. yy’ dan itibaren ise alkollü içeceklerin distilasyonu için iyice benimsenmifltir. Distilasyon; s›v› ve buhar aras›ndaki madde da¤›l›m›na dayanan, s›v› kar›fl›m›ndaki maddelerin ayr›lmas› için yayg›n olarak uygulanan bir metottur. Gerçekten distilasyon, uçucu ve yar› uçucu organik maddelerin saflaflt›r›lmas›nda kullan›lan ilk seçenektir. Distilasyonun esas amac› kar›fl›m içindeki uçucu bileflenlerin uçucu olmayanlardan veya uçuculuklar›na göre birbirlerinden ayr›lmas›n› sa¤lamakt›r. S›v› kar›fl›m›ndaki maddelerin her biri farkl› buhar bas›nc›na sahiptir. Bu farkl›- l›k maddelerin ayr›m›n›n gerçekleflmesini sa¤lamaktad›r. Di¤er bir deyiflle, doygun buhar bas›nc›ndaki maddelerin s›cakl›kla olan de¤iflimleri distilasyon tekni¤i kullan›larak birbirinden ayr›m›n› mümkün k›lmaktad›r. Bir kar›fl›m içindeki bileflenleri ay›rman›n esas›, homojen bir fazdan di¤erine maddenin transferinin gerçeklefltirilmesidir. Mekanik olarak ay›rma ifllemindekinin aksine burada kullan›lan metotlar yo¤unluk veya parça büyüklü¤ünden daha ziyade, buhar bas›nçlar› ve çözünürlüklerindeki farklara dayan›r. Günümüzde uçucu ya¤ üretim amac›yla yayg›n olarak uygulanan distilasyon yöntemlerini basit olarak flu flekilde s›n›fland›rabiliriz. • Su Distilasyonu • Buhar Distilasyonu • Su-Buhar Distilasyonu D‹ST‹LASYON ÖNCES‹ ‹fiLEMLER Distilasyon ifllemi gerçeklefltirilmeden önce ekstraksiyon ifllemlerinde oldu¤u gibi materyalin baz› ön ifllemlerden geçmesi gerekir. Bu ifllemlerin bafl›nda ise materyalin içinde bulunan safs›zl›klar›n uzaklaflt›r›lmas› gelir. Distilasyon bitkisel materyalin taze veya kuru olmas›na göre de de¤ifliklikler gösterir. Bitkisel materyaller taze yani yafl halde iken uçucu ya¤› al›nabildi¤i gibi kurutulduktan sonra da distile edilebilir. Ancak, kurutma iflleminin çok dikkatli yap›lm›fl olmas› gereklidir. Materyalin tafl›d›¤› uçucu ya¤›n bitkinin hangi k›sm›nda bulundu¤u dikkate al›narak yap›lacak kurutma ifllemi büyük önem tafl›r. Bitkisel

Üretim Yöntemleri-II:<br />

Distilasyon<br />

D‹ST‹LASYON<br />

Distilasyonun tarihi M.Ö. 3000 y›llar›na kadar uzan›r. O y›llarda Hindistan Harappa'da<br />

kullan›lan toprak imbik ilk kabul edilmektedir. 12. yy’ da flarap ve biradan<br />

daha sert alkollü içeceklerin üretimi amac›yla yeniden gündeme gelmifl ve 13. yy’<br />

dan itibaren ise alkollü içeceklerin distilasyonu için iyice benimsenmifltir.<br />

Distilasyon; s›v› ve buhar aras›ndaki madde da¤›l›m›na dayanan, s›v› kar›fl›m›ndaki<br />

maddelerin ayr›lmas› için yayg›n olarak uygulanan bir metottur. Gerçekten<br />

distilasyon, uçucu ve yar› uçucu organik maddelerin saflaflt›r›lmas›nda kullan›lan<br />

ilk seçenektir.<br />

Distilasyonun esas amac› kar›fl›m içindeki uçucu bileflenlerin uçucu olmayanlardan<br />

veya uçuculuklar›na göre birbirlerinden ayr›lmas›n› sa¤lamakt›r.<br />

S›v› kar›fl›m›ndaki maddelerin her biri farkl› buhar bas›nc›na sahiptir. Bu farkl›-<br />

l›k maddelerin ayr›m›n›n gerçekleflmesini sa¤lamaktad›r. Di¤er bir deyiflle, doygun<br />

buhar bas›nc›ndaki maddelerin s›cakl›kla olan de¤iflimleri distilasyon tekni¤i kullan›larak<br />

birbirinden ayr›m›n› mümkün k›lmaktad›r.<br />

Bir kar›fl›m içindeki bileflenleri ay›rman›n esas›, homojen bir fazdan di¤erine<br />

maddenin transferinin gerçeklefltirilmesidir. Mekanik olarak ay›rma ifllemindekinin<br />

aksine burada kullan›lan metotlar yo¤unluk veya parça büyüklü¤ünden daha ziyade,<br />

buhar bas›nçlar› ve çözünürlüklerindeki farklara dayan›r. Günümüzde uçucu<br />

ya¤ üretim amac›yla yayg›n olarak uygulanan distilasyon yöntemlerini basit olarak<br />

flu flekilde s›n›fland›rabiliriz.<br />

• Su Distilasyonu<br />

• Buhar Distilasyonu<br />

• Su-Buhar Distilasyonu<br />

D‹ST‹LASYON ÖNCES‹ ‹fiLEMLER<br />

Distilasyon ifllemi gerçeklefltirilmeden önce ekstraksiyon ifllemlerinde oldu¤u gibi<br />

materyalin baz› ön ifllemlerden geçmesi gerekir. Bu ifllemlerin bafl›nda ise materyalin<br />

içinde bulunan safs›zl›klar›n uzaklaflt›r›lmas› gelir.<br />

Distilasyon bitkisel materyalin taze veya kuru olmas›na göre de de¤ifliklikler<br />

gösterir. Bitkisel materyaller taze yani yafl halde iken uçucu ya¤› al›nabildi¤i gibi<br />

kurutulduktan sonra da distile edilebilir. Ancak, kurutma iflleminin çok dikkatli yap›lm›fl<br />

olmas› gereklidir. Materyalin tafl›d›¤› uçucu ya¤›n bitkinin hangi k›sm›nda<br />

bulundu¤u dikkate al›narak yap›lacak kurutma ifllemi büyük önem tafl›r. Bitkisel

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!