â¹Ã§indekiler - Anadolu Ãniversitesi
â¹Ã§indekiler - Anadolu Ãniversitesi â¹Ã§indekiler - Anadolu Ãniversitesi
62 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ürünlerin Üretimi ve Kalite Kontrolü Kendimizi S›nayal›m 1. Afla¤›dakilerden hangisi ekstraksiyon parametrelerinden de¤ildir a. Ekstraksiyon süresi b. Parçac›k büyüklü¤ü c. Ekstraktör büyüklü¤ü d. Materyal içindeki nem e. Yüzey aktif maddelerin etkisi 2. Afla¤›dakilerden hangisi ekstraksiyon çözücüsünde aranan özelliklerden de¤ildir a. Ucuz olup olmamas› b. Toksik olup olmamas› c. Kokusunun olup olmamas› d. Vizkoz olup olmamas› e. Kaynama noktas›n›n çok yüksek olmamas› 3. Afla¤›daki ifadelerden hangisi do¤rudur a. Bitkisel dokunun içindeki boflluk (por) ne kadar fazlaysa bitkinin fliflme s›ras›ndaki iç suyu o kadar daha az oluflmaktad›r. b. Bitkisel materyalin parçac›klar› aras›ndaki por ne kadar büyükse materyalin fliflme s›ras›ndaki d›fl su miktar› o kadar daha az oluflmaktad›r. c. Materyal miktar› az ise doku içindeki boflluk oran› fliflme s›ras›nda art›fl göstermektedir. d. Her iki tip boflluk oran› da bitkisel materyalin çözücü ile ›slanma ve fliflme h›z›n› etkilemektedir. e. fiiflme h›z› bitkisel materyalin vakumlanmas›ndan etkilenmez. 4. Afla¤›dakilerden hangisi Soxhlet ekstraktörü ile ekstraksiyon için do¤ru de¤ildir a. Farkl› çözücü sürekli olarak sirküle edilir b. Maserasyona göre daha az çözücü kullan›l›r c. Devaml› ekstraksiyon ifllemi gerçeklefltirilir d. Bir tek çözücü kullan›labilir e. Ekstraksiyon verimi daha yüksektir 5. Afla¤›dakilerden hangisi ile efl zamanl› distilasyonekstraksiyon ifllemi gerçeklefltirilir a. Soxhlet apareyi b. Likens-Nickerson apareyi c. Fitosol ekstraksiyon apareyi d. Süperkritik ekstraksiyon apareyi e. Hiçbiri 6. Süperkritik CO 2 ekstraksiyonu ile afla¤›dakilerden hangi grup maddeler kolayca ekstre edilebilir a. Karbonhidratlar b. Klorofiller c. Polifenoller d. Karotenoitler e. Monoterpenler 7. Afla¤›dakilerden hangisi süperkritik CO 2 ekstraksiyonunun sa¤lad›¤› avantajlardan de¤ildir a. Üründe çözücü art›¤› kalmamaktad›r. b. S›v› çözücülerden daha yüksek difüzyona sahiptir. c. S›v› çözücülerden daha düflük vizkoziteye sahiptir. d. S›v› çözücülerden daha düflük buhar bas›nc›na sahiptir. e. Seçici ekstraksiyon yapmak mümkündür. 8. Afla¤›daki ifadelerden hangisi do¤rudur a. Dald›rmal› tip ekstraktörler büyük kapasiteli, büyük hacimli ve düflük etken madde içeren materyallerin ekstraksiyonu için kullan›l›r. b. Sabit yatakl› ekstraktörlerde iflçilik masraf› ve zaman kayb› fazlad›r. c. Hareketli yatakl› ekstraktörlerde dald›rmal› tip ifllem gerçeklefltirilemez, sadece süzdürmeli tip ifllemler gerçeklefltirilebilir. d. Süzdürmeli tip ekstraktörden al›nan çözelti içindeki kat› parçac›k oran› daha fazlad›r. e. Perkolatör tip ekstraktörlerin kapasiteleri küçük ölçekli çal›flmalara uygundur, büyük ölçeklere adapte edilemez. 9. Afla¤›dakilerden hangisi yayg›n olarak kullan›lan buharlaflt›r›c› tiplerinden de¤ildir a. Borulu kazan tip buharlaflt›r›c› b. Düflen film tip buharlaflt›r›c› c. Kar›flt›r›c›l› film tip buharlaflt›r›c› d. Yükselen film tip buharlaflt›r›c› e. Yatay geçiflli tip buharlaflt›r›c› 10. Kristallendirme iflleminde bir süre beklendikten sonra hala kristallenme bafllamam›flsa afla¤›dakilerden hangisi do¤ru de¤ildir a. Cam baget kristallenmeyen çözeltiye dald›r›ld›- ¤›nda kristallenme sa¤lan›r. b. Çözücü ›s›t›larak uzaklaflt›r›lmal›. c. Çözelti afl›r› doygunsa kristallenmeyi bafllatmak için afl›lama yap›lmal›. d. Maddenin çözeltideki deriflimi artt›r›lmal›. e. Afl›r› doygun çözeltiyi kristallendirmek için çözeltiye bir miktar kendi kristalinden kat›l›r.
3. Ünite - Üretim Yöntemleri-I: Ekstraksiyon 63 Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› 1. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “ Ekstraksiyon Parametreleri ” konusunu yeniden gözden geçiriniz. 2. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “ Çözücü” konusunu yeniden gözden geçiriniz. 3. d Yan›t›n›z yanl›fl ise “ Maddenin Por Özelli¤i ” konusunu yeniden gözden geçiriniz. 4. a Yan›t›n›z yanl›fl ise “ Ekstraksiyon Yöntemleri ” konusunu yeniden gözden geçiriniz. 5. b Yan›t›n›z yanl›fl ise “ Ekstraksiyon Yöntemleri ” konusunu yeniden gözden geçiriniz. 6. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “ Süperkritik Ak›flkanlarla Ekstraksiyon ” konusunu yeniden gözden geçiriniz. 7. d Yan›t›n›z yanl›fl ise “ Süperkritik Ak›flkanlarla Ekstraksiyon” konusunu yeniden gözden geçiriniz. 8. b Yan›t›n›z yanl›fl ise “ Ekstraktör Tipleri ” konusunu yeniden gözden geçiriniz. 9. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “ Buharlaflt›r›c› Tipleri ” konusunu yeniden gözden geçiriniz. 10. a Yan›t›n›z yanl›fl ise “ Kristallendirme ” konusunu yeniden gözden geçiriniz. Yararlan›lan Kaynaklar Brown, T.L. (1991). Chemistry: The Central Science (5th Ed.). New Jersey: Prentice Hall. Buttler, W.J. ve Wiese, G.A. (1953). The Effect of Certain Nonionic Wetting Agents in Extraction of Alkaloidal Drugs [Alkaloit Tafl›yan Drolar›n Ekstraksiyonunda Belli baz› ‹yonik Olmayan Islatma Ajanlar›n›n Etkileri]. Journal of American Pharmaceutical Association (Baltim), 42(6), 382-5. Clifforda J.S., Ioannidisa, M.A. ve Legge, R.L. (2007). Enhanced aqueous solubilization of tetrachloroethylene by a rhamnolipid biosurfactant [Tetrakloroetilenin Sudaki Çözünürlü- ¤ünün Bir Ramnolipit Biyosürfaktanla Artt›r›lmas›]. Journal of Colloid and Interface Science, 305(2), 361-365. Ekstraksiyon ve ‹lgili Ekipmanlar: (2009). Eriflim: Aral›k 2009, http:// www.swensontechnology.com Fliszar, K.A., Forsyth, R.J., Li, Z. ve Martin, G.P. (2005). Effects of Dissolved Gasses in Surfactant Dissolution Media [Sürfaktan Çözünme Ortam›nda Çözünmüfl Gazlar›n Etkileri]. Dissolution Technologies, 8-10. Geankoplis, C.J. (1993). Transport Processes and Unit Operations (3rd Ed.) [Tafl›n›m Prosesleri ve Ünit Operasyonlar› (3. Bs.)]. New Jersey: Prentice Hall. Guo-Fang, Y. (t.y.). Industrial Process and Equipment for Extraction of Medicinal Plants: Recent Progress [T›bbi Bitkilerin Ekstraksiyonu için Endüstriyel Proses ve Ekipman: Son Geliflmeler].Shanghai Institute of Pharmaceutical Industry. Güven, K.C. (1972). Farmasi ve Teknolojisi, ‹stanbul: Hüsnütabiat Matbaas›. Handa, S.S., Khanuja, S.P.S. Longo, G. ve Rakesh, D.D. (2008). Extraction Technologies for Medicinal and Aromatic Plants [T›bbi ve Aromatik Bitkiler için Ekstraksiyon Teknolojileri]. Trieste: ICS- UNIDO. Kurutma: (2007). Eriflim Aral›k 2009, http:// http://www.kurutma.net/ Kurutma: (t.y.). Eriflim Aral›k 2009, http:// http://www.dryerturk.com/ Lawrence, B.M. (1996). The Isolation of Aromatic Materials from Natural Plant Products [Do- ¤al Bitkisel Ürünlerden Aromatik Maddelerin ‹zoasyonu]. K.Tuley de Silva (Ed.), A Manual on the Essential Oil Industry [Uçucu Ya¤ Endüstrisi için Bir K›lavuz] (s.55-154). Vienna: UNIDO.
- Page 18 and 19: 12 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ür
- Page 20 and 21: 14 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ür
- Page 22 and 23: 16 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ür
- Page 24: 18 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ür
- Page 27 and 28: Bitkisel G›da Destekleri B‹TK
- Page 29 and 30: 2. Ünite - Bitkisel G›da Destekl
- Page 31 and 32: 2. Ünite - Bitkisel G›da Destekl
- Page 33 and 34: 2. Ünite - Bitkisel G›da Destekl
- Page 35 and 36: 2. Ünite - Bitkisel G›da Destekl
- Page 37 and 38: 2. Ünite - Bitkisel G›da Destekl
- Page 39 and 40: 2. Ünite - Bitkisel G›da Destekl
- Page 41 and 42: 2. Ünite - Bitkisel G›da Destekl
- Page 43 and 44: 2. Ünite - Bitkisel G›da Destekl
- Page 45 and 46: Üretim Yöntemleri-I: Ekstraksiyon
- Page 47 and 48: 3. Ünite - Üretim Yöntemleri-I:
- Page 49 and 50: 3. Ünite - Üretim Yöntemleri-I:
- Page 51 and 52: 3. Ünite - Üretim Yöntemleri-I:
- Page 53 and 54: 3. Ünite - Üretim Yöntemleri-I:
- Page 55 and 56: • Yan›c› ve patlay›c› olm
- Page 57 and 58: SIRA S‹ZDE SIRA S‹ZDE DÜfiÜNE
- Page 59 and 60: 3. Ünite - Üretim Yöntemleri-I:
- Page 61 and 62: 3. Ünite - Üretim Yöntemleri-I:
- Page 63 and 64: 3. Ünite - Üretim Yöntemleri-I:
- Page 65 and 66: 3. Ünite - Üretim Yöntemleri-I:
- Page 67: 3. Ünite - Üretim Yöntemleri-I:
- Page 72 and 73: 4TIBB‹ VE AROMAT‹K B‹TK‹SEL
- Page 74 and 75: SIRA S‹ZDE SIRA S‹ZDE 68 T›bb
- Page 76 and 77: 70 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ür
- Page 78 and 79: 72 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ür
- Page 80 and 81: 74 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ür
- Page 82 and 83: 76 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ür
- Page 84 and 85: 78 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ür
- Page 86 and 87: 5TIBB‹ VE AROMAT‹K B‹TK‹SEL
- Page 88 and 89: 82 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ür
- Page 90 and 91: 84 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ür
- Page 92 and 93: 86 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ür
- Page 94 and 95: 88 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ür
- Page 96 and 97: 90 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ür
- Page 98 and 99: 92 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ür
- Page 100 and 101: 94 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ür
- Page 102 and 103: 96 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ür
- Page 104 and 105: 6TIBB‹ VE AROMAT‹K B‹TK‹SEL
- Page 106 and 107: 100 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ü
- Page 108 and 109: 102 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ü
- Page 110 and 111: 104 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ü
- Page 112 and 113: 106 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ü
- Page 114 and 115: 108 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ü
- Page 116 and 117: 110 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ü
62 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ürünlerin Üretimi ve Kalite Kontrolü<br />
Kendimizi S›nayal›m<br />
1. Afla¤›dakilerden hangisi ekstraksiyon parametrelerinden<br />
de¤ildir<br />
a. Ekstraksiyon süresi<br />
b. Parçac›k büyüklü¤ü<br />
c. Ekstraktör büyüklü¤ü<br />
d. Materyal içindeki nem<br />
e. Yüzey aktif maddelerin etkisi<br />
2. Afla¤›dakilerden hangisi ekstraksiyon çözücüsünde<br />
aranan özelliklerden de¤ildir<br />
a. Ucuz olup olmamas›<br />
b. Toksik olup olmamas›<br />
c. Kokusunun olup olmamas›<br />
d. Vizkoz olup olmamas›<br />
e. Kaynama noktas›n›n çok yüksek olmamas›<br />
3. Afla¤›daki ifadelerden hangisi do¤rudur<br />
a. Bitkisel dokunun içindeki boflluk (por) ne kadar<br />
fazlaysa bitkinin fliflme s›ras›ndaki iç suyu o kadar<br />
daha az oluflmaktad›r.<br />
b. Bitkisel materyalin parçac›klar› aras›ndaki por<br />
ne kadar büyükse materyalin fliflme s›ras›ndaki<br />
d›fl su miktar› o kadar daha az oluflmaktad›r.<br />
c. Materyal miktar› az ise doku içindeki boflluk oran›<br />
fliflme s›ras›nda art›fl göstermektedir.<br />
d. Her iki tip boflluk oran› da bitkisel materyalin<br />
çözücü ile ›slanma ve fliflme h›z›n› etkilemektedir.<br />
e. fiiflme h›z› bitkisel materyalin vakumlanmas›ndan<br />
etkilenmez.<br />
4. Afla¤›dakilerden hangisi Soxhlet ekstraktörü ile ekstraksiyon<br />
için do¤ru de¤ildir<br />
a. Farkl› çözücü sürekli olarak sirküle edilir<br />
b. Maserasyona göre daha az çözücü kullan›l›r<br />
c. Devaml› ekstraksiyon ifllemi gerçeklefltirilir<br />
d. Bir tek çözücü kullan›labilir<br />
e. Ekstraksiyon verimi daha yüksektir<br />
5. Afla¤›dakilerden hangisi ile efl zamanl› distilasyonekstraksiyon<br />
ifllemi gerçeklefltirilir<br />
a. Soxhlet apareyi<br />
b. Likens-Nickerson apareyi<br />
c. Fitosol ekstraksiyon apareyi<br />
d. Süperkritik ekstraksiyon apareyi<br />
e. Hiçbiri<br />
6. Süperkritik CO 2 ekstraksiyonu ile afla¤›dakilerden<br />
hangi grup maddeler kolayca ekstre edilebilir<br />
a. Karbonhidratlar<br />
b. Klorofiller<br />
c. Polifenoller<br />
d. Karotenoitler<br />
e. Monoterpenler<br />
7. Afla¤›dakilerden hangisi süperkritik CO 2 ekstraksiyonunun<br />
sa¤lad›¤› avantajlardan de¤ildir<br />
a. Üründe çözücü art›¤› kalmamaktad›r.<br />
b. S›v› çözücülerden daha yüksek difüzyona sahiptir.<br />
c. S›v› çözücülerden daha düflük vizkoziteye sahiptir.<br />
d. S›v› çözücülerden daha düflük buhar bas›nc›na<br />
sahiptir.<br />
e. Seçici ekstraksiyon yapmak mümkündür.<br />
8. Afla¤›daki ifadelerden hangisi do¤rudur<br />
a. Dald›rmal› tip ekstraktörler büyük kapasiteli, büyük<br />
hacimli ve düflük etken madde içeren materyallerin<br />
ekstraksiyonu için kullan›l›r.<br />
b. Sabit yatakl› ekstraktörlerde iflçilik masraf› ve<br />
zaman kayb› fazlad›r.<br />
c. Hareketli yatakl› ekstraktörlerde dald›rmal› tip<br />
ifllem gerçeklefltirilemez, sadece süzdürmeli tip<br />
ifllemler gerçeklefltirilebilir.<br />
d. Süzdürmeli tip ekstraktörden al›nan çözelti içindeki<br />
kat› parçac›k oran› daha fazlad›r.<br />
e. Perkolatör tip ekstraktörlerin kapasiteleri küçük<br />
ölçekli çal›flmalara uygundur, büyük ölçeklere<br />
adapte edilemez.<br />
9. Afla¤›dakilerden hangisi yayg›n olarak kullan›lan buharlaflt›r›c›<br />
tiplerinden de¤ildir<br />
a. Borulu kazan tip buharlaflt›r›c›<br />
b. Düflen film tip buharlaflt›r›c›<br />
c. Kar›flt›r›c›l› film tip buharlaflt›r›c›<br />
d. Yükselen film tip buharlaflt›r›c›<br />
e. Yatay geçiflli tip buharlaflt›r›c›<br />
10. Kristallendirme iflleminde bir süre beklendikten sonra<br />
hala kristallenme bafllamam›flsa afla¤›dakilerden hangisi<br />
do¤ru de¤ildir<br />
a. Cam baget kristallenmeyen çözeltiye dald›r›ld›-<br />
¤›nda kristallenme sa¤lan›r.<br />
b. Çözücü ›s›t›larak uzaklaflt›r›lmal›.<br />
c. Çözelti afl›r› doygunsa kristallenmeyi bafllatmak<br />
için afl›lama yap›lmal›.<br />
d. Maddenin çözeltideki deriflimi artt›r›lmal›.<br />
e. Afl›r› doygun çözeltiyi kristallendirmek için çözeltiye<br />
bir miktar kendi kristalinden kat›l›r.