‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

26 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ürünlerin Üretimi ve Kalite Kontrolü
çok “hafif rahats›zl›k” g›da deste¤i kapsam›na al›nm›flt›r. Bunlar aras›nda gaz giderici,
antiemetik (kusmaya karfl›), sedatif (yat›flt›r›c›), hazm› kolaylaflt›r›c›, laksatif,
uyku ilac›, stimulan (uyar›c›), zay›flat›c›lar say›labilir.
Ülkemizde ise; bu tip ürünler “Tar›m Bakanl›¤›” taraf›ndan verilen izinle pazarlanmakta
olup, hiçbir kalite ve etkinlik denetiminin yap›lmas› söz konusu
de¤ildir.
Bu tip ürünlerin ambalaj› üzerinde bir tedavi endikasyonunun belirtilmesine
izin verilmemekle birlikte reklamlarda afl›r› ve as›ls›z iddialarla sat›fllar› yap›labilmektedir.
Bu nedenle, g›da destek tarz› ürünlere ait reklamlar›n mevzuata uygun
bir flekilde yap›l›p yap›lmad›¤›na dikkat edilmelidir.
G›da deste¤i üzerinde yer alan etiketteki bilgiler tüketiciler taraf›ndan anlafl›l›r
olmal› ve ürün hakk›nda yeterli ve do¤ru bilgi içermeli, yan›lt›c› ve abart›l› olmamal›d›r.
Kullan›m s›ras›nda dikkat edilmesi gereken hususlar›n yer ald›¤› bilgiler
ise kullan›c› taraf›ndan anlafl›l›r ve yeterli bilgi içeriyor olmal›d›r.
Bitkisel g›da desteklerinin do¤al olmas› bunlar›n kesinlikle güvenilir ya da herhangi
bir yan etkisinin olmayaca¤› anlam›na gelmez. Kullan›m talimatlar›na uygun
olarak kullan›lmamas› halinde veya afl›r› tüketilmesi durumunda ciddi sa¤l›k problemlerine
neden olabilece¤i unutulmamal›d›r.
BAZI ÖNEML‹ B‹TK‹SEL GIDA DESTEKLER‹
Epidemiyolojik Çal›flma:
Toplumdaki hastal›k ve
sa¤l›kla ilgili olaylar›
tan›mlamak, görülme s›kl›¤›n›
ölçmek ve bunlar› etkileyen
faktörleri incelemek üzere
yap›lan çal›flmalard›r.
Antioksidan Etki: Canl›larda,
kimyasal reaksiyonlar, serbest
radikallerin oluflmas›na
neden olur. Oluflan bu serbest
radikaller farkl› moleküller ile
kolayl›kla reaksiyona girebilir
ve hücrelere zarar verebilir.
Antioksidan özellikteki
maddeler serbest radikallerle
reaksiyona girerek hücrelere
zarar vermelerini önler.
Tablo 2.2
Meyve ve Domates
Ürünlerindeki
Likopen Miktar›.
Kaynak: Daha fazla
bilgi için Bramley,
2000 makalesine
bak›n›z.
Domates
Likopen, sebze ve meyvelerde do¤al olarak bulunan karotenoit grubu bir pigmenttir.
Domates (Lycopersicum esculentum) ve domates ürünleri likopen aç›-
s›ndan oldukça zengindir. Ayr›ca, özellikle k›rm›z› renkli sebze ve meyveler örne¤in,
karpuz, pembe greyfurt, pembe guava, papaya ve kuflburnu likopence
zengindir. Yap›lan çal›flmalar ile ifllenmifl domates ürünlerindeki likopen’in, çi¤
domatestekine oranla biyoyararlan›m›n›n daha yüksek oldu¤u gösterilmifltir. Bunun
nedeni olarak, çi¤ domateste trans formunda bulunan likopenin piflirme veya
benzeri ifllemler esnas›nda cis formuna dönüflmesinden ileri geldi¤i düflünülmektedir.
Meyve, sebze ve domates ürünlerinde bulunan likopen miktarlar› Tablo
2.2’de verilmifltir.
Yap›lan epidemiyolojik çal›flmalarla likopen’in kanser önleyici etkileri oldu¤u
gösterilmifltir. Haftada on ö¤ün domates salças›, ketçap gibi domates ürünleri
tüketen erkekler üzerinde
Meyve veya Domates Ürünü Likopen Miktar› (µg/g)
yap›lan bir çal›flma-
da, istatistiksel olarak, yar›s›ndan
fazlas›nda prostat
Salça 54.0-1500.0
Ketçap 99.0-134.0
kanseri oluflma riskinin
Piza sosu 127.1
azald›¤› tespit edilmifltir.
Domates suyu 50.0-116.0
Bunun likopen’in antioksidan
Karpuz 23.0-72.0
etkisinden kaynak-
Domates sosu 62.0
land›¤› düflünülmektedir.
Yine yap›lan araflt›rmalar,
Pembe guava 54.0
domates tüketimiyle sindirim
sistemi, pankreas, me-
Papaya 20.0-53.0
Taze domates 8.8-42.0
sane ve akci¤er kanserlerine
Pembe greyfurt 33.6
yakalanma riskinin de
azald›¤›n› göstermifltir.