‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

2. Ünite - Bitkisel G›da Destekleri
25
hususudur. Bu konuda baz› suistimaller söz konusu olabilmektedir. Yap›lan baz›
araflt›rmalarda, bitkisel g›da desteklerinin analizlerinde ürün etiketi üzerinde yaz›-
lan bileflenlerle üründe bulunan bileflenler aras›nda farkl›l›klar oldu¤u saptanm›flt›r.
Bu da etikette yaz›l› bilefliklerden farkl› veya belirtilen miktarlardan daha az ya
da daha çok g›da deste¤i al›nd›¤› anlam›na gelmektedir. Di¤er taraftan baz› bitkisel
desteklerin mikroorganizmalarla veya di¤er bilefliklerle kirlenmesi mümkün
olabilece¤inden bu duruma da dikkat edilmelidir. Yine bu tip ürünlerin bazen
do¤ru olmayan, yan›lt›c› ya da abart›l› iddialarla internet ortam›nda sat›labilmesi bu
tarz ürünlerin kontrolünü zorlaflt›rmaktad›r.
Genel olarak bitkisel g›da deste¤i kullanmadan önce mutlaka bir hekime dan›-
fl›lmas› uygun olacakt›r. Do¤rusu, e¤er herhangi bir hastal›k söz konusu de¤ilse ve
hekim önermemiflse bu tarz ürünlerin kullan›lmamas›d›r. Bunun yerine yeterli ve
dengeli beslenmeye özen gösterilmelidir. Herhangi bir ilaç kullan›lmas› halinde
hekime dan›flmadan g›da destekleri kullan›lmamal›d›r. Çünkü baz› bitkisel g›da
destekleri kullan›lan ilaçla etkileflimlere neden olabilir. G›da deste¤inin kullan›lan
ilaçla etkileflip, ilac›n etkisini azaltmas› ya da etkileflim sonucu istenmeyen bir yan
etki yapabilmesi söz konusudur. G›da deste¤i içeren ürünlerin mutlaka önerilen
dozlarda al›nmas›na özen gösterilmelidir. Özellikle hamile, lohusa ve çocuklarda
bu tarz ürünlerin kullan›m›na daha çok dikkat edilmelidir.
B‹TK‹SEL GIDA DESTEKLER‹N‹N KULLANIMI ‹LE
‹LG‹L‹ MEVZUAT
Son y›llarda g›da destekleri kullan›m›nda gözlenen yo¤un art›fl, dünyada yaklafl›k
60 milyar dolarl›k bir pazar›n do¤mas›na yol açm›flt›r. G›da destekleri pazar›n›n %
80’den fazlas›n› bitkisel kaynakl› ürünler oluflturmaktad›r. Bu kadar büyük bir kullan›m
ve sat›fl potansiyeline ra¤men bu tip ürünler için yasal düzenlemeler ülkeden
ülkeye de¤ifliklikler göstermektedir.
Avrupa’da bitkisel ürünler genellikle ilaç gibi de¤erlendirilmektedir. Bu nedenle,
piyasaya sunulmadan önce kalite, güvenlik ve etkinliklerine ait bilgilerin yer ald›¤›
bir dosyayla baflvuruda bulunmak gerekir. Almanya, Avusturya, Belçika ve Fransa
gibi ülkelerde, geleneksel kullan›m› olan bitkisel ürünlere ait baflvurularda ise, ürün
etiketi üzerinde “geleneksel olarak kullan›l›r” ifadesinin yaz›lmas› gerekmektedir.
ABD’deki uygulamalar Avrupa ülkelerindeki uygulamalardan oldukça farkl›d›r.
1994 y›l›nda ABD’de yürürlü¤e giren “G›da Deste¤i Sa¤l›k ve E¤itim Yasas› (DSHE-
A)’na göre g›da destekleri ilaç olarak kabul edilmemekte, g›da olarak denetlenmektedir.
Bunun anlam›, bu tarz ürünler ilaçlar ve reçetesiz sat›lan ilaçlar için geçerli
olan etkinlik, güvenirlik gibi standartlar› sa¤lamamaktad›r. ABD’de üreticilerin
g›da deste¤i olarak bir ürünü üretip, satabilmesi için G›da ve ‹laç Dairesi
(FDA)’nden izin almas› gerekmemektedir. FDA’n›n bu konuda özel bir yönetmeli-
¤i bulunmad›¤›ndan, üretici kendi imalat uygulamalar›n›n ve üretti¤i g›da destek
ürünlerinin güvenli olmas›ndan sorumludur. Ürünün bileflimi etikete mutlaka yaz›lmak
zorundad›r. Bu yasaya göre, kronik bir hastal›¤›n önlenmesinde etkili oldu-
¤u gösterilen bitkisel droglar g›da deste¤i kapsam›na al›nm›flt›r. Bu bitkilerin g›da
maddesi olarak tablet, kapsül, s›v› dozaj formu tan›mlar›yla sat›fllar› mümkün hale
gelmifltir. Bu ürünler için t›bbi iddialarda bulunmak yasak olmakla birlikte, g›da
desteklerinin insan vücudunda yap› ve fonksiyon de¤ifliklikleri yapt›¤›na dair ifadeler
reklamlarda veya etiketlerde yer alabilmektedir.
2000 y›l›nda FDA g›da destekleri için yap› ve fonksiyon iddialar›na dair yönetmeli¤i
yürürlü¤e koymufltur. Bu yönetmelikle reçetesiz (OTC) s›n›f›na dahil pek