â¹Ã§indekiler - Anadolu Ãniversitesi
â¹Ã§indekiler - Anadolu Ãniversitesi â¹Ã§indekiler - Anadolu Ãniversitesi
146 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ürünlerin Üretimi ve Kalite Kontrolü Özet A MAÇ 1 T›bbi ve aromatik bitkilerin kalitelerinin farkl› kültürlerde nas›l belirlendi¤ini kavrayabilmek' Tamamlay›c› veya bazen alternatif tedaviler diye bilinen insanl›k tarihi kadar eski tedavi yöntemleri günümüzde de baz› toplumlarda yo¤un olarak kullan›lmaktad›r. Geliflmifl toplumlarda ise bitkisel ilaçlara e¤ilim her geçen gün artmaktad›r. Bu paralelde bitkisel materyallerin standartlar›n›n oluflturulmas› önem kazanmaktad›r. Çin, Hindistan, Japonya gibi ülkeler kendi kulland›klar› materyalleri tan›mlayan farmakopeler oluflturulmufltur. Dünya Sa¤l›k Örgütü ve Avrupa Fitoterapi Bilimsel Kooperatifi monograflar haz›rlayarak tüm ülkelerin kullan›m›na sunmaktad›r. A MAÇ 3 T›bbi ve aromatik bitkilerin standartlara uygunlu¤unun önemini de¤erlendirebilmek' Standartlara uygun olmayan bir t›bbi veya aromatik bitkinin kullan›m›yla beklenen etki sa¤lanamayaca¤› gibi ekonomik kay›plar da büyük olacakt›r. Hem sa¤l›k aç›s›ndan hem de ekonomik aç›dan göze al›namayacak riskler oluflacakt›r. Yetifltirme veya toplama aflamas›ndan bafllayarak her aflamada kaliteyi koruyacak önlemlerin al›nmas› elzemdir. A MAÇ 2 T›bbi ve aromatik bitkilerin standartlar›n› belirlemek için yaz›lan eserleri tart›flabilmek' Dünya Sa¤l›k Örgütü Monograflar›, Avrupa Fitoterapi Bilimsel Kooperatifi Monograflar›, Almanya Komisyon E Monograflar› tüm ülkelerin kullan›m›na sunulmufl standartlard›r. Özellikle DSÖ sürekli yeni monograflar yay›nlamaktad›r. ‹ngiltere bu konuyu özel bir bitkisel farmakope yay›nlayarak çözme yoluna gitmifltir. Tamamlay›c› t›bb›n yo¤un olarak kullan›ld›¤› ülkeler, Hindistan, Çin ve Japonya özel farmakope, formüler ve standartlar yay›nlam›fllard›r. Amerika Birleflik Devletleri Farmakopesi ve Ulusal Formüller'i bitkisel monograflar› içermektedir. Ya¤lar›n ve Di¤er Lipitlerin Analizinde Alman Standart Metotlar› örne¤inde oldu¤u gibi bazen de sadece belli konulara özel standartlar›n yay›nland›¤› görülmektedir. ISO ve TSE hammaddeleri, ürünleri, üretim ve kontrol yöntemlerini standardize etmek için kurulmufl kurumlard›r.
8. Ünite - T›bbi ve Aromatik Bitkilerle ‹lgili Di¤er Standartlar 147 Kendimizi S›nayal›m 1. Toplam Kalite Yönetimi'ni oluflturan uluslararas› kuruluflun simgesi hangisidir a. ESCOP b. CITES c. ISO d. TSE e. DGF 2. WHO monograflar› ile ilgili afla¤›daki ifadelerden hangisi yanl›flt›r a. Bu monograflar farmakope monograf› de¤ildir. b. ‹lk cildi 1999 y›l›nda yay›nlanm›flt›r. c. Kendi farmakopelerini oluflturmam›fl üye ülkelere model olarak sunulmufltur. d. Klasik farmakopelere k›yasla WHO monograflar› daha kapsaml› haz›rlanm›flt›r. e. Aloe, ekinasya ve sinamekiye ait yaln›zca birer monograf haz›rlanm›flt›r. 3. Afla¤›dakilerden hangisi t›bbi bitkilerin de¤erlendirilmesinde WHO k›lavuzunda belirtilen özellikler aras›nda yer almaz a. Kalite de¤erlendirilmesi b. Etkinlik c. Kesinlikle ilaç olarak kullan›laca¤› d. Güvenlik e. Tüketici ve reklamc› için ürün bilgileri 4. Uluslararas› Standardizasyon Örgütü (ISO) ile ilgili afla¤›daki verilen ifadelerden hangisi yanl›flt›r a. 90'dan fazla ülkenin üye oldu¤u Uluslararas› Standardizasyon Örgütü taraf›ndan gelifltirilmifltir. b. Her kurulufl herhangi bir flart› sa¤lamadan ISO 9001 belgesini kolayl›kla almaktad›r. c. Türk Standartlar› Enstitüsü, ISO'nun üyesidir. d. ISO, kalite yönetim standart›d›r. e. ISO 9001 etkin bir kalite yönetim sistemini tan›mlar. 5. Afla¤›dakilerden hangisi kalite kontrol de kullan›lan Türk Farmakopesi d›fl› standartlar aras›nda yer almaz a. Girne Farmakopesi b. Çin Halk Cumhuriyeti Farmakopesi c. Komisyon E Monograflar› d. ‹ngiliz Bitkisel Farmakopesi e. Hindistan Ayurvedik Formülleri 6. Afla¤›daki ifadelerden hangisi yanl›flt›r a. TSE, ISO'nun üyesi ve Türkiye'deki tek temsilcisidir. b. Amerika Birleflik Devletleri Farmakopesi ve Ulusal Formüller, ABD'nin milli farmakopesidir. c. Türk Standartlar› Enstitüsü'nün ilgili oldu¤u bakanl›k Sanayi ve Ticaret Bakanl›¤›'d›r. d. Komisyon E Monograflar›, BHMA taraf›ndan oluflturulmufltur. e. Türk Standartlar› Enstitüsü taraf›ndan kabul edilen standartlar Türk Standard› ad›n› al›r. 7. Türk Standartlar› Enstitüsü ile ilgili afla¤›daki ifadelerden hangisi yanl›flt›r a. TSE, 18.11.1960 tarih ve 132 say›l› kanunla kurulmufltur. b. Enstitü, tüzel kiflili¤i haiz, özel hukuk hükümlerine göre yönetilen bir kamu kurumudur. c. T›bbi ve aromatik bitkilerin kalite kontrol yöntemleri ve ürünler TSE kapsam›nda de¤erlendirilmez. d. Türk Standartlar› Enstitüsü'nün izni olmadan TSE markas› hiçbir flekil ve flart alt›nda kullan›lamaz. e. TSE taraf›ndan kabul edilen standartlar Türk Standard› ad›n› al›r. 8. Afla¤›dakilerden hangisi ISO 9001:2008 belgesinin sa¤lad›¤› yararlar aras›nda yer almaz a. ‹flletmenin piyasa itibar›nda art›fl sa¤lar. b. ISO 9001 standartlar›na uyulmas› kurum için bir fayda sa¤lasa da müflteri aç›s›ndan bir önem teflkil etmez. c. Çal›flanlar›n kalite bilincinde art›fl sa¤lar. d. ‹flletme faaliyetlerinin standartlaflt›r›lmas› için altyap› oluflturulur. e. Hata oranlar›nda, firelerde, yeniden ifllemelerde azalma sa¤lar. 9. Uluslararas› Standardizasyon Örgütü'ne üye olup Türkiye'yi temsil eden kurum afla¤›dakilerden hangisidir a. TSE b. TEB c. TES d. TBA e. TEF 10. Bir bitkinin güvenle t›bbi amaçla kullan›labilmesi için afla¤›daki özelliklerden hangisi yeterlidirr a. Geleneksel kullan›m b. Topland›¤› bölge c. Kültüre al›nm›fl olmas› d. Teflhifl eden kifli e. Topland›¤› mevsim
- Page 102 and 103: 96 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ür
- Page 104 and 105: 6TIBB‹ VE AROMAT‹K B‹TK‹SEL
- Page 106 and 107: 100 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ü
- Page 108 and 109: 102 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ü
- Page 110 and 111: 104 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ü
- Page 112 and 113: 106 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ü
- Page 114 and 115: 108 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ü
- Page 116 and 117: 110 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ü
- Page 118 and 119: 112 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ü
- Page 120 and 121: 114 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ü
- Page 122 and 123: 116 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ü
- Page 124: 118 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ü
- Page 127 and 128: Farmakope Analizleri G‹R‹fi Far
- Page 129 and 130: 7. Ünite - Farmakope Analizleri De
- Page 131 and 132: 7. Ünite - Farmakope Analizleri 12
- Page 133 and 134: 7. Ünite - Farmakope Analizleri 12
- Page 135 and 136: 7. Ünite - Farmakope Analizleri 12
- Page 137 and 138: 7. Ünite - Farmakope Analizleri 13
- Page 139 and 140: 7. Ünite - Farmakope Analizleri 13
- Page 141 and 142: 7. Ünite - Farmakope Analizleri 13
- Page 143 and 144: T›bbi ve Aromatik Bitkilerle ‹l
- Page 145 and 146: 8. Ünite - T›bbi ve Aromatik Bit
- Page 147 and 148: 8. Ünite - T›bbi ve Aromatik Bit
- Page 149 and 150: 8. Ünite -T›bbi veAromatik Bitki
- Page 151: 8. Ünite - T›bbi ve Aromatik Bit
- Page 155: 8. Ünite - T›bbi ve Aromatik Bit
146<br />
T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ürünlerin Üretimi ve Kalite Kontrolü<br />
Özet<br />
A MAÇ<br />
1<br />
T›bbi ve aromatik bitkilerin kalitelerinin farkl›<br />
kültürlerde nas›l belirlendi¤ini kavrayabilmek'<br />
Tamamlay›c› veya bazen alternatif tedaviler diye<br />
bilinen insanl›k tarihi kadar eski tedavi yöntemleri<br />
günümüzde de baz› toplumlarda yo¤un olarak<br />
kullan›lmaktad›r. Geliflmifl toplumlarda ise<br />
bitkisel ilaçlara e¤ilim her geçen gün artmaktad›r.<br />
Bu paralelde bitkisel materyallerin standartlar›n›n<br />
oluflturulmas› önem kazanmaktad›r. Çin,<br />
Hindistan, Japonya gibi ülkeler kendi kulland›klar›<br />
materyalleri tan›mlayan farmakopeler oluflturulmufltur.<br />
Dünya Sa¤l›k Örgütü ve Avrupa Fitoterapi<br />
Bilimsel Kooperatifi monograflar haz›rlayarak<br />
tüm ülkelerin kullan›m›na sunmaktad›r.<br />
A MAÇ<br />
3<br />
T›bbi ve aromatik bitkilerin standartlara uygunlu¤unun<br />
önemini de¤erlendirebilmek'<br />
Standartlara uygun olmayan bir t›bbi veya aromatik<br />
bitkinin kullan›m›yla beklenen etki sa¤lanamayaca¤›<br />
gibi ekonomik kay›plar da büyük<br />
olacakt›r. Hem sa¤l›k aç›s›ndan hem de ekonomik<br />
aç›dan göze al›namayacak riskler oluflacakt›r.<br />
Yetifltirme veya toplama aflamas›ndan bafllayarak<br />
her aflamada kaliteyi koruyacak önlemlerin<br />
al›nmas› elzemdir.<br />
A MAÇ<br />
2<br />
T›bbi ve aromatik bitkilerin standartlar›n› belirlemek<br />
için yaz›lan eserleri tart›flabilmek'<br />
Dünya Sa¤l›k Örgütü Monograflar›, Avrupa Fitoterapi<br />
Bilimsel Kooperatifi Monograflar›, Almanya<br />
Komisyon E Monograflar› tüm ülkelerin kullan›m›na<br />
sunulmufl standartlard›r. Özellikle DSÖ<br />
sürekli yeni monograflar yay›nlamaktad›r. ‹ngiltere<br />
bu konuyu özel bir bitkisel farmakope yay›nlayarak<br />
çözme yoluna gitmifltir. Tamamlay›c›<br />
t›bb›n yo¤un olarak kullan›ld›¤› ülkeler, Hindistan,<br />
Çin ve Japonya özel farmakope, formüler ve<br />
standartlar yay›nlam›fllard›r.<br />
Amerika Birleflik Devletleri Farmakopesi ve Ulusal<br />
Formüller'i bitkisel monograflar› içermektedir.<br />
Ya¤lar›n ve Di¤er Lipitlerin Analizinde Alman<br />
Standart Metotlar› örne¤inde oldu¤u gibi<br />
bazen de sadece belli konulara özel standartlar›n<br />
yay›nland›¤› görülmektedir.<br />
ISO ve TSE hammaddeleri, ürünleri, üretim ve<br />
kontrol yöntemlerini standardize etmek için kurulmufl<br />
kurumlard›r.
Change language