‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi ‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

ue.anadolu.edu.tr
from ue.anadolu.edu.tr More from this publisher
13.01.2015 Views

110 T›bbi ve Aromatik Bitkisel Ürünlerin Üretimi ve Kalite Kontrolü fiekil 6.9 EP 5.0 a göre Distilasyon ile Su Miktar Tayini Apareyi. D C B ≥ 200 125 Kurutma Kayb› (Gravimetrik Yöntem) Kurutma kayb› testi, su ile birlikte uçucu bileflenlerinde miktar›n› verir. Kurutma 100- 105 °C’de ›s›t›larak veya desikatörde fosforpentoksit üzerinde atmosfer bas›nc›nda, oda ›s›- s›nda belli bir süre tutularak yap›l›r. Bu son metot özellikle ›s›yla eriyerek yap›flkan bir hal alan materyaller için önerilir. 2- 5 g havada kurutulmufl materyal veya bitkisel materyali temsil eden test örne¤inden uygun miktar, kuru ve daras› al›nm›fl cam tart› kab›nda tam olarak tart›l›r. Örnek 100-105 °C’de veya fosforpentoksit üzerinde, atmosfer bas›nc›nda veya düflük bas›nçta ve oda ›s›s›nda bekletilir. ‹ki tart›m aras›ndaki fark 5 mg’a düflünceye kadar bekletilir. Kurutma kayb› g cinsinden hesaplan›r. 17 500 ml A fiekil 6.10 165 75° 6ml 6 4 3 E 2 1 0ml EP 5.0 e göre Uçucu Ya¤ Miktar Tayini Apareyi. D 150 C 240 A B 10 15 150 N 7 b a G F H J L M 35° E 0ml 175 35 150 K ›1 100-110 1ml 17 Uçucu Ya¤ Miktar Tayini Uçucu ya¤lar, özel kokulu, ya¤›ms› görünüfllü ve oda ›s›s›nda uçucu özelliktedir. Kimyasal olarak monoterpenler, seskiterpenler ve bunlar›n oksijenli bilefliklerinden meydana gelmifllerdir. Miktar tayinleri bitkisel materyalin su ile distilasyonu ve distilat›n bir dereceli tüpte toplanmas› esas›na dayan›r. Sulu faz dereceli k›s›mda kendili¤inden ayr›l›r ve distilasyon balonuna geri döner. Uçucu ya¤›n sulu fazla emülsiyon oluflturmas›n› engellemek için dereceli tüpün üst k›sm›na düflük yo¤unluklu ve kaynama derecesi uygun bir çözücü eklenebilir. Yöntem: Su distilayonu esas›na dayanan bir yöntemdir. Distilat dereceli bir tüpte toplan›r. Uçucu ya¤›n toplanmas› için ksilen veya bitkisel materyale uygun bir çözücü seçilerek dereceli k›sma ilave edilir. Suyun fazlas› distilasyon balonuna geri döner. Uçucu ya¤ miktar› dereceli tüpten okunur. Aparey: Uygun bir aperey ›s›ya dayanakl› ve genleflmesi en az olan camdan imal edilmifl olmal›d›r. Her birinin ölçüleri ve flilif ölçüleri kaynaklarda belirtilmifl olan flu parçalardan oluflur: Yuvarlak dipli, k›sa boyunlu, flilifli balon (A), Toplama tüpü (CE), Bullu so¤utucu (FG), Yan kollu tüp (GK), Havaland›rma tüpü, ve kapa¤› (K ve K’), Armudi hazne (J), 1 ml hacimli toplama tüpü (JL), Yuvarlak hazne (L), 3 yollu musluk (M), Emniyet borusu (N), Ba¤lant› tüpü (MB). Aparey iyi kontrol edilebilir bir ocak ve baca alt›nda veya elektrikli ›s›t›c› ile kullan›lmal›d›r, ›s› kay›plar›n› önlemek için bir izolasyon materyali ile izole edilebilir. Kullan›lmadan önce su ve sonra aseton veya uygun bir deterjan ile iyice temizlenmelidir. Örne¤in haz›rlanmas›: Örnek haz›rlan›rken dikkat edilmesi gereken konu materyalin dokusu ve uçucu ya¤›n bulundu¤u dokudur. Sert ve yo¤un materyaller (örn: kabuk, kök ve rizomlar) ile uçucu ya¤lar› hücre içinde veya hücreler aras› boflluklarda bulunduran materyaller kaba toz edilmeli; ince yapraklar ince ince kesilmeli veya hafifçe dövülmeli; narenciye kabuklar› gibi materyaller su içinde ezi-

6. Ünite - Kalite Kontrol 111 lerek genifl flizolizigen salg› ceplerinde bulunan uçucu ya¤da kay›p olmas› önlenmelidir. Uçucu ya¤ içeren epidermal salg› tüylerini tafl›yan çiçek dokular›nda ve ince yap›l› tabakalarda distilasyon materyal bütün halde iken yap›lmal›d›r. Metot: Materyal balona yerlefltirilir, birkaç parça kaynama tafl› ilave edilir. N tüpüne B seviyesine kadar su ilave edilir. K’ kapa¤› aç›larak pipet ile belli miktar ksilen R veya uygun bir çözücü eklenir. Kapak kapat›l›r. Balon kaynama bafllay›ncaya kadar ›s›t›l›r, distilasyona dakikada 2-3 ml distilat al›nacak flekilde devam edilir. 30 dakika ›s›n›n kapat›lmas› ile distilasyona ara verilir ve tekrar 10 dakika distilasyona devam edildi¤inde toplama tüpündeki çözücü (ksilen) miktar›nda art›fl olmuyorsa distilasyon tamamlanm›fl demektir. Uçucu ya¤ miktar› okunarak 100 g materyaldeki miktar hesaplan›r. ÖZEL TESTLER Ac›l›k Derecesi Tayini Birçok t›bbi bitki tafl›d›klar› ac› maddelerden dolay› ifltah aç›c› olarak tedavide kullan›lmaktad›r. Ac› maddeler sindirim sistemi ve özellikle mide salg›s›n› artt›r›r. Ac› bileflikler kimyasal olarak tayin edilebilir, ancak birkaç farkl› bileflik ac›l›k özelli¤ini veriyor ise toplam ac›l›k testinin uygulanmas› daha do¤ru olacakt›r. Bu amaçla farkl› konsantrasyonlarda haz›rlanan çözeltilerde 2000 ml de 1 g kinin hidroklörür içeren çözeltilerle karfl›laflt›rma yap›l›r. Çözeltilerin haz›rlanmas›nda iyi bir içme suyu kullan›lmal› ve çözeltilerin tad›lmas› esnas›nda her seferinde a¤›z saf su ile çalkalanmal›d›r. Sert bir suyun kullan›m› test sonuçlar›n› etkileyecektir. Ac›l›k kavram› kifliden kifliye de¤iflen bir duyudur, ayn› kiflinin farkl› zamanlarda testi tekrarlamas› daha do¤ru sonuçlar verecektir. Ac›l›k duyusu dilin tüm bölümleriyle de¤il orta k›s›mda küçük bir bölgeden alg›lanmaktad›r. Testin iyi sonuç verebilmesi için kiflinin küçük farkl›l›klar› alg›lamas› önemlidir. 10 ml suda 0.058 mg kinin hidroklörür ac›l›¤›n› alg›layamayan bir kifli bu test için uygun de¤ildir. Bitkisel materyalin her birinden bir stok çözelti haz›rlan›r, gerekli seyreltmeler yap›l›r ve test düflük konsantrasyondan bafllanarak uygulan›r. Hemolitik Aktivite Tayini Caryophyllaceae, Araliaceae, Sapindaceae, Primulaceae ve Dioscoriaceae gibi familyalar saponin tafl›yan bitkilerce zengindir. Saponinlerin en önemli özelli¤i kan› hemoliz etmeleridir. Saponinler eritrosit membran›n›n yap›s›n› de¤ifltirir ve hemoglobinin ortama difüze olmas›na neden olur. Bir bitkisel materyalin veya saponin içeren bir preparat›n içeri¤i bir gram›n›n hemolitik aktivitesi 1000 ünite olan referans saponin çözeltisi ile karfl›laflt›r›larak belirlenir. Eritrosit süsüpansiyonu, bitkisel materyalin ekstresinin bir seri seyreltmesi ile eflit hacimde kar›flt›r›l›r. Belirlenen zaman diliminde hemoliz yapan en düflük konsantrasyon belirlenir. Bu test standart saponin çözeltisi ile tekrarlan›r. Önemli olan her iki testin uygulanmas›n›n standardize edilmesidir. Kalitesi belirlenmek üzere test edilen materyalin standart saponin çözeltisine göre daha az veya daha fazla saponin tafl›d›¤› belirlenir ise daha konsantre veya daha seyreltik bir ekstre ile deney tekrarlanarak saponin miktar› hakk›nda karar verilmelidir.

6. Ünite - Kalite Kontrol<br />

111<br />

lerek genifl flizolizigen salg› ceplerinde bulunan uçucu ya¤da kay›p olmas› önlenmelidir.<br />

Uçucu ya¤ içeren epidermal salg› tüylerini tafl›yan çiçek dokular›nda ve ince<br />

yap›l› tabakalarda distilasyon materyal bütün halde iken yap›lmal›d›r.<br />

Metot: Materyal balona yerlefltirilir, birkaç parça kaynama tafl› ilave edilir. N tüpüne<br />

B seviyesine kadar su ilave edilir. K’ kapa¤› aç›larak pipet ile belli miktar ksilen<br />

R veya uygun bir çözücü eklenir. Kapak kapat›l›r. Balon kaynama bafllay›ncaya<br />

kadar ›s›t›l›r, distilasyona dakikada 2-3 ml distilat al›nacak flekilde devam edilir.<br />

30 dakika ›s›n›n kapat›lmas› ile distilasyona ara verilir ve tekrar 10 dakika distilasyona<br />

devam edildi¤inde toplama tüpündeki çözücü (ksilen) miktar›nda art›fl olmuyorsa<br />

distilasyon tamamlanm›fl demektir. Uçucu ya¤ miktar› okunarak 100 g materyaldeki<br />

miktar hesaplan›r.<br />

ÖZEL TESTLER<br />

Ac›l›k Derecesi Tayini<br />

Birçok t›bbi bitki tafl›d›klar› ac› maddelerden dolay› ifltah aç›c› olarak tedavide<br />

kullan›lmaktad›r. Ac› maddeler sindirim sistemi ve özellikle mide salg›s›n› artt›r›r.<br />

Ac› bileflikler kimyasal olarak tayin edilebilir, ancak birkaç farkl› bileflik ac›l›k<br />

özelli¤ini veriyor ise toplam ac›l›k testinin uygulanmas› daha do¤ru olacakt›r. Bu<br />

amaçla farkl› konsantrasyonlarda haz›rlanan çözeltilerde 2000 ml de 1 g kinin hidroklörür<br />

içeren çözeltilerle karfl›laflt›rma yap›l›r. Çözeltilerin haz›rlanmas›nda iyi bir<br />

içme suyu kullan›lmal› ve çözeltilerin tad›lmas› esnas›nda her seferinde a¤›z saf su<br />

ile çalkalanmal›d›r. Sert bir suyun kullan›m› test sonuçlar›n› etkileyecektir.<br />

Ac›l›k kavram› kifliden kifliye de¤iflen bir duyudur, ayn› kiflinin farkl› zamanlarda<br />

testi tekrarlamas› daha do¤ru sonuçlar verecektir. Ac›l›k duyusu dilin tüm bölümleriyle<br />

de¤il orta k›s›mda küçük bir bölgeden alg›lanmaktad›r. Testin iyi sonuç<br />

verebilmesi için kiflinin küçük farkl›l›klar› alg›lamas› önemlidir. 10 ml suda 0.058<br />

mg kinin hidroklörür ac›l›¤›n› alg›layamayan bir kifli bu test için uygun de¤ildir.<br />

Bitkisel materyalin her birinden bir stok çözelti haz›rlan›r, gerekli seyreltmeler<br />

yap›l›r ve test düflük konsantrasyondan bafllanarak uygulan›r.<br />

Hemolitik Aktivite Tayini<br />

Caryophyllaceae, Araliaceae, Sapindaceae, Primulaceae ve Dioscoriaceae gibi familyalar<br />

saponin tafl›yan bitkilerce zengindir. Saponinlerin en önemli özelli¤i kan›<br />

hemoliz etmeleridir. Saponinler eritrosit membran›n›n yap›s›n› de¤ifltirir ve hemoglobinin<br />

ortama difüze olmas›na neden olur.<br />

Bir bitkisel materyalin veya saponin içeren bir preparat›n içeri¤i bir gram›n›n<br />

hemolitik aktivitesi 1000 ünite olan referans saponin çözeltisi ile karfl›laflt›r›larak<br />

belirlenir. Eritrosit süsüpansiyonu, bitkisel materyalin ekstresinin bir seri seyreltmesi<br />

ile eflit hacimde kar›flt›r›l›r. Belirlenen zaman diliminde hemoliz yapan en düflük<br />

konsantrasyon belirlenir. Bu test standart saponin çözeltisi ile tekrarlan›r.<br />

Önemli olan her iki testin uygulanmas›n›n standardize edilmesidir.<br />

Kalitesi belirlenmek üzere test edilen materyalin standart saponin çözeltisine<br />

göre daha az veya daha fazla saponin tafl›d›¤› belirlenir ise daha konsantre veya<br />

daha seyreltik bir ekstre ile deney tekrarlanarak saponin miktar› hakk›nda karar<br />

verilmelidir.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!