â¹Ã§indekiler - Anadolu Ãniversitesi
â¹Ã§indekiler - Anadolu Ãniversitesi
â¹Ã§indekiler - Anadolu Ãniversitesi
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
6. Ünite - Kalite Kontrol<br />
101<br />
ÖRNEKLEMEN‹N GENEL KURALLARI<br />
Bir numune analizinin gerçek sonuçlar› yans›tabilmesi için örneklemenin iyi yap›lm›fl<br />
olmas› gerekir. Bitkisel materyalin özellikleri ancak homojen ve ürünün tamam›n›<br />
temsil eden örnekler üzerinden belirlenebilir.<br />
Bitkisel materyalin ambalajland›¤› her bir kap veya paket, farmakopelerdeki monograflara<br />
veya di¤er standartlara uygun haz›rlanm›fl, paketlenmifl ve etiketlenmifl<br />
olmal›d›r. Öncelikle paketler incelenmeli, paketlerde bir bozulma (fiziksel deformasyon,<br />
nem gibi) var ise bu durumun kalite ve stabiliteyi etkileyebilece¤i göz önüne<br />
al›nmal›d›r. Her bir paket farkl› durumda ve dolay›s› ile farkl› özellikte olabilir.<br />
E¤er ilk muayene bir partideki ambalajlar›n homojen olmad›¤›n› göstermifl ise<br />
örnekleme flu flekilde yap›lmal›d›r: E¤er parti 5 paketten oluflmufl ise her bir paketten<br />
örnek al›n›r. 6-50 parçadan oluflmufl ise 5 taneden örnek al›n›r. Burada partinin<br />
parça say›s›n›n % 10’nundan örnek almak uygundur fleklinde bir genelleme yap›l›r.<br />
Örne¤in 51 parçal›k bir parti malda 60 gibi düflünülerek 6 paketten örnek almak<br />
uygun olur.<br />
Örnekleme için seçilen her bir parça aç›ld›¤›nda:<br />
• Organoleptik özellikler (renk, görünüfl ve koku)<br />
• Materyalin genel durumu (ham, kesilmifl, ezilmifl, preslenmifl)<br />
• Yabanc› madde, katk› maddeleri (kum, cam partikülleri, toprak), küf veya<br />
çürüme belirtileri<br />
• Böcek kal›nt›lar›<br />
• Paket materyalindeki zay›fl›k veya tahripler incelenmeli not edilmelidir.<br />
Seçilen her kap veya paketten, ambalaj› fazla tahrip etmekten kaç›narak, üç örnek<br />
al›nmal›d›r. Bu örnekler üst k›s›mdan, ortadan ve dip k›s›mdan olmal›d›r. Üstten<br />
al›nacak örnek ambalaj›n tepesinden 10 cm’den az olmayan derinlikten al›nmal›<br />
ve paketin yan k›sm›ndan kesilerek orta ve dipten örnek al›nmal›d›r. Tohum<br />
gibi taneli örneklerde uygun bir sonda kullan›lmal›d›r. Kutulanm›fl materyaller de<br />
üstten ilk örnek, ortalardan bir örnek ve kutu boflalt›larak alttan bir örnek al›nmal›d›r.<br />
Kütle halindeki materyallerde iyice kar›flt›r›ld›ktan sonra farkl› bölgelerinden<br />
üç örnek al›nmal›d›r.<br />
Bu örneklerde:<br />
• Parçalanma derecesi (elek analizi)<br />
• Kirliliklerin tan›m› ve miktar›<br />
• Nem ve kül miktar›<br />
• Mümkün ise aktif bileflik miktar› belirlenmelidir.<br />
Perakende paketlerinde örnekleme yapabilmek için rastgele seçilmifl 10 tüketici<br />
paketi örnek olarak kullan›labilir.<br />
TANIMA TESTLER‹<br />
Makroskopik ve Mikroskopik Analizler<br />
T›bbi ve aromatik bitkisel materyallerin organoleptik, makroskopik ve mikroskopik<br />
özellikleri karakteristiktir. Bu özelliklerin tespit edilmesi, materyalin safl›¤› ve<br />
kalitesi konusunda fikir edinebilmek için ilk ad›md›r. Basit ve h›zl› sonuç al›nabilen<br />
incelemelerdir. E¤er örnek renk, görünüfl, koku ve tat özellikleri ile referanslardaki<br />
özelliklere uymuyor ise istenen flartlarda de¤il demektir. Tat ve koku özelliklerinin<br />
kifliden kifliye de¤iflebilece¤i hatta farkl› zamanlarda kiflide bile de¤iflebilece¤i<br />
unutulmamal›d›r.
Change language