kırkağaç araştırmaları sempozyumu bildirileri - Kırkağaç Kaymakamlığı

çama götüreceğini, nikâh sırasında taahhüt mecburiyetindedirler ifadelerine yer
vermektedir.
Kırkağaç Çam Mesiresine, Rumların ve yöre halkının katılması ile ilgili olarak,
yaptığımız telefon görüşmesinde Selçuk Satı, Kırkağaç Rumlarının ve İzmir’e kadar
yöre halkının Çam’a geldiği bilgisini merhum babasından aktararak bize söylemiştir.
1946 Kırkağaç doğumlu Azmi Cusuntaş da, büyüklerinden aktararak Rumlar
zamanında bile Çam vardı bilgisini vermektedir. Bu durum, Çam etkinliğinin 1923-
1924 öncesindeki varlığını göstermektedir. 1926 doğumlu, emekli sıhhiyeci Mustafa
Melam, Soma’dan gelenlerin Çam’ın kuzey kesimine çadır kurduklarını belirtmektedir.
Melam ayrıca, köylerden de gelenler olduğunu, özellikle Gelenbe’nin araba kaldırdığını
ifade etmiştir.
Günümüz Kırkağaç Mesiresinde, bir geceden on ya da nadiren daha fazla güne
kadar gecelenmesi, mesireyi bir hafta sonu pikniği olmaktan çıkarır. Dünden bugüne
Kırkağaçlıların, sanki bir emir almışçasına çamlıkta toplanmaları, değişik paylaşımlarda
bulunmaları, bunu her sene tekrarlamaları, bu süreçte herhangi bir kamu kurumunun
müdahil olmaması, Kırkağaç Çam Mesiresinin sıra dışı sosyolojik yönlerinin başında
gelir. Günümüzde Anadolu’nun hemen her yöresinde, mahallî kamu kurumlarının
yoğun çabaları ile görülmeye başlanan, çok başarılı olmamakla beraber bir toplumsal
heyecan ve paylaşım gerçekleştirmeye çalışılan panayır ve festivallerle kıyaslandığında,
dünden bugüne aynı heyecanla devam eden bir halk hareketi olan Kırkağaç Çam
Mesiresi’nin sosyal ve tarihî önemi apaçık ortaya çıkar.
Tarih
Kırkağaç Çam Mesiresi etkinliğinin ne zaman ve nasıl - ne sebeple başladığına
dair elimizde kesin bir bilgi yoktur. Bu konudaki bilgilerimiz şifahî kültüre (sözlü tarih)
dayanır. Bu meyanda görüştüğümüz vatandaşlarımızdan, 1927 doğumlu Çiftlik köylü
Mehmet Dürmüş, her memleketin bir hayrı olur. Çama yağmur duasına giderlermiş.
1950’den sonra mesire haline geldi. Yağmur duasına Abid Dede’ye de 5 giderlermiş
bilgisini verir.
Mehmet Dürmüş’ün verdiği bu bilgiler üzerinde pek çok Kırkağaçlı hemfikirdir.
Bu anlatıma, çamdaki Sarıkız yatırına yapılan ziyaretler de sık sık eklenmektedir. Yöre
6
insanı tarafından hürmetle anılan ve zaman zaman kabrinden nur çıktığına inanılan
Sarıkız, kurak günlerde insanların yağmur duasına vesile olarak kullandığı figürlerden
biri olmuştur. Yine bu anlatım, 1940’lı yıllara kadar çama gidenlerin yağmur duasının
ardından birbirlerine lokma, gözleme tarzında hayırlar dağıttıklarına dair ifadelerle
devam etmektedir. Bu durumda, Kırkağaç Çam Mesiresinin kökeninde dinî-kültürel
öğelerin yer aldığı görülmektedir.
İlerleyen yaşına (81) rağmen net anlatımı olan Hasan Hüseyin Özerdem, gerek
kendi anılarından gerekse dede, nene ve ebeveyninden yaptığı nakiller ile Çam
5 Kırkağaç’ın güneyindeki bir yaylada yer alan yatır.
6 Kırkağaç Öveçli köyünden 1936 doğumlu Erdoğan Aytan, halasının Sarıkız’ı gördüğünü, mezardan nur
çıkarken gören pek çok kişi olduğunu aktarır.
49