kırkağaç araştırmaları sempozyumu bildirileri - Kırkağaç Kaymakamlığı

KIRKAĞAÇ-637 nolu kavun çeşitleri Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Müdürlüğünce tescil
edilmiştir [19,20].
KIRKAĞAÇ-589 çeşidi, işlemeli kabuklu ve yeşil zemin üstünde sarımtırak lekeli
ancak uzun-oval şekillidir. KIRKAĞAÇ-637 genellikle yuvarlak, kabukları işlemeli, yeşil
zemin üstünde sarımtırak lekelidir. Her iki tescilli çeşit bugün açık tozlanan ve ‘Standart’
olarak tabir edilen çeşit özelliğinde olup Ege Bölgesi koşullarında büyük alanlarda
yetiştirilmektedir. Her iki çeşitte de meyve kabuğu, orta kalınlıkta (0.5-0.7 cm) üzeri pürüzlü,
işlemeli ve yeşil zemin ütünde sarımtırak lekelidir. Kırkağaç bölgesinde en yaygın yetiştirilen
çeşit olan KIRKAĞAÇ-589 çeşidi uzun ve silindir şekilli olup sap kısmı sivri ve meme gibi
çıkıntılı, çiçek burnu ucu yuvarlak olup kış mevsimince depolanabilme özelliğine sahiptir.
budur. Uzun süre depolanabilme özelliğine sahiptir. KIRKAĞAÇ-637 çeşidi ise genelde
yuvarlak meyve yapısına sahiptir. Meyve kabuk yapısı ve rengi aynıdır. Bazı bölgelerde bu
çeşit Altınbaş olarak da adlandırılmaktadır. Kış depolamasında uzun süre dayanıklı olmayan
bu çeşit yazlık olarak değerlendirilir [19,20].
Kırkağaç kavunu, Manisa Kırkağaç ilçesi ve köyleri başta olmak üzere Manisa iline
bağlı Soma, Akhisar ilçeleri ve köylerinde de önemli ölçüde yetişmekte ve yetiştirilmektedir.
Kırkağaç ilçesi ve köyleri, gerek toprak ve gerekse uygun ekolojik faktörler nedeniyle
(sulama yapılmaması gibi) Kırkağaç kavunu için en iyi verim ve kaliteye (tat ve aroma)
ulaşıldığı bölgedir. Taze tüketime ve özellikle Ocak ayı başına kadar depolanabilme
özelliğine sahip özelliği ile spesifik bir kavunumuz olan Kırkağaç kavunu, Türk Patent
Enstitüsü’nce bu isimle coğrafi menşe işareti almış olup tescillenmiştir. Kırkağaç ve çevre
bölgesinde, ‘standart’ çeşit özelliğinde olan ve tescilli 637 ve 589 olarak belirlenmiş söz
konusu Kırkağaç kavunlarının yanısıra, özellikle kış mevsiminde depolamaya uygun yöresel
populasyonlar şeklinde üretilen köy çeşitleri (Dereköylü, Menemenli vb.) de bulunmaktadır.
Tablo 1.3.1. Tescilli kavunlarımız olan KIRKAĞAÇ-589 ve KIRKAĞAÇ-637’nin spesifik
tescil özelliklerini göstertmektedir [19,20].
Tablo 1.3.1. Tescilli Kırkağaç Kavunu Çeşitlerimizin Spesifik Tescil Özellikleri [19,20].
Meyve Özelliği Kırkağaç-589 Kırkağaç-637
Ortalama meyve ağırlığı (g) 2.500 - 5.700 2.200 - 4.500
Meyve çapı (cm) 17.0-21.0 18.5-28.5
Meyve boyu (cm) 22.0-33.0 19.0-27.5
Meyve kabuk kalınlığı (cm) 0.5-0.9 0.3-0.5
Meyve et kalınlığı (cm) 3.7-5.5 3.5-6.5
Çekirdek evi ağırlığı (g) 350-415 250-300
Çekirdek evi çapı (cm) 4.5-7.5 6.0-9.0
Çekirdek evi boyu (cm) 14.0-16.0 8.5-11.0
SÇKM (%) 10.8-13.0 11.4-13.2
Meyve eti aroması Çok Çok
Meyve iti sululuğu Sulu Çok sulu
Meyve eti lifliliği Az Az
Tescilli türümüz olan ve standart, hibrit ve aşılı fide ile üretilen Kırkağaç kavunlarının,
agronomik özellikleri ve morfolojik,fenolojik kalitesi çalışılmış olup, kimyasal ve
biyokimyasal özelliklerinin saptanması konusunda, ileri fenolik antioksidan profilleri
konusunda ve gıda kalitesi üzerine nitelikli bir araştırmaya rastlanılamamıştır.
Çalışmamızda Kırkağaç bölgesinde en yaygın yetiştirilen çeşit olan KIRKAĞAÇ-589
çeşidinin etli kısmında temel kimyasal kompoziyonu; su içeriği, şeker içeriği, temel mineral
düzeyi,briks,pH, titre edilebilir asitliğin belirlenmesi, antioksidan vitamin düzeyinin (vitamin
C), beta karoten düzeyinin, toplam fenolik madde profilinin belirlenmesi, KIRKAĞAÇ-
8