kırkağaç araştırmaları sempozyumu bildirileri - Kırkağaç Kaymakamlığı

KIRKAĞAÇ KAVUNUNUN ÖZELLİKLERİ , DEPOLANMASI VE DOĞRU DEPO
YÜKSEK KAZANÇ PROJESİNİN TANITIMI
Taze tüketime ve özellikler Ocak ayı başına kadar depolanabilme özelliğine sahip
Kırkağaç kavunu hem tescilli çeşitler olarak hem de Kırkağaç ilçesi ve köylerinde yetiştirilen
popülasyonlardan seçilmiş bireyler olarak gerek toprak ve gerekse uygun ekolojik faktörler
nedeniyle ( sulama yapılmaması gibi ) Kırkağaç kavunu için en iyi verim ve kaliteye ( tat ve
aroma ) ulaşıldığı bölgedir. Kırkağaç kavununun tarihsel özelliği bulunmaktadır.
İsmetİnönü’nün yeme şekli ve tadını örnek göstererek ( siz Kırkağaç kavununu kaşıkla
yamediyseniz bu kavunu yemiş sayılmazsanız ) dediği bir çeşittir. Tarihte Kavun ile ilgili
yaygın hikayeler ile Kırkağaç Kavunu efsane haline gelmiştir. Bilimsel olarak Kırkağaç
kavununu dayanaklılığı ve depolama şartları ile ilgili oalrak Ege Ünv. Ziraat fakültesi Bahçe
Bitkileri Bölümü ve TUBİTAK işbirliği halinde 2 yıllık proje ve araştırma devam etmektedir.
Her sene 12 Eylül’de Kırkağaç’ın kurtuluşu etkinlikleri kapsamında Kırkağaç Kavun Festivali
düzenlenmektedir.
Ülkemiz kavunun önemli gen merkezlerinden birisidir. Yaklaşık 18 milyon ton olan
dünya toplam kavun üretimi içerisinde Türkiye, 1,8 milyon tonluk üretimi ile %10.1 payı ile
Çinden sonra 2. sırada yer almaktadır. Ülkemizde üretimin en fazla gerçekleştiği ilk 3 bölge
sırası ile ; İç Anadolu, Ege ve Güneydoğu Anadolu’dur.
Ekonomik geçim kaynağı çiftçilik olan Kırkağaç yöre halkının en önemli gelir
kaynaklarından biri kavun yetiştiriciliğinden elde ettikleri gelirdir.
Kırkağaç kavunu İlçemizde 2010 yılı verilerine göre 16.000 dekar alanda kavun üretimi ve
48.000 ton kavun hasadı yapılmıştır. Bu üretimin iklim koşulları nedeni ile ve depo
eksikliğinden dolayı sadece %30 u depolanabilmektedir. Geri kalan %70 i piyasada ortalama
0.50 TL/kg dan satışa sunulmuştur. Depoya atılan yaklaşık 16.000 ton kavunun depolama
koşullarının uygun olmamasından dolayı (Üreticinin kendi klasik depolama yöntemleri ile) 2–
3 ay sonra % 50–60 ı yani 8.000–9.600 tonu çöpe atılmıştır. Bu da maddi kaybın yanında
büyük bir çevre kirlenmesine neden olmaktadır. Hasattan 2–3 ay sonra kavunun Kg fiyatı 2
TL dir. Geriye kalan 7.400–8.000 ton kavunun maddi değeri (7.700x2.000 TL/Ton)yaklaşık
olarak 15.400.000,00 TL dir.
Oysa sıcaklık ve nem kontrolü yapılabilen depolarda bu kayıplar azaltılabilir.
Kırkağaç kavunu için TÜBİTAK 104 O 177 no’lu proje kapsamında yapılan çalışmalarda
uygun depolama koşullarının 10–13ºC sıcaklık ve % 75–80 oransal nem olduğu
belirlenmiştir. İlçede depolamanın bu koşullarda yapılması hasattan 2–3 ay sonraki % 50-
60’lık ürün kayıplarını önemli ölçüde azaltacaktır. İlçede üretilerek depoya atılacak olan
16.000 ton kavununda soğuk hava deposuna atılması halinde fire oranı (Hasattan sonra 4–5 ay
sonra) %10–15 olacaktır. Buda miktar olarak 13.600–14.400 ton gibi bir rakam etmektedir.
Hasattan 4–5 ay sonra kavunun kg fiyatı 4 TL civarına ulaşmaktadır. Hatta 2011 Mart ayı
fiyatlarına göre perakende satış fiyatı 7 TL/kg dır. Maddi olarak bu tonajdaki kavunun fiyatı
(14.000x4.000 TL/Ton) 56.000.000,00 TL dir
Zafer kalkınma Ajansının yönetiminde yapılan “Doğru depo Yüksek kazanç” projesi
ile depolamaya uygun (piyasanın taleplerine uygun ve sağlıklı) kavun yetiştiriciliğini
yaygınlaştırılacaktır ve Kırkağaç kavununun korunması sağlanacak üretimi teşvik edilmiş
olacaktır. Üreticiye verilecek eğitimler ve tutulacak kayıtlar ile iyi ve güvenilir gıda üretimini
sağlanacaktır. İlaç kalıntısı nedeniyle tüketicilerde oluşabilecek hastalıklara, tarladan
başlayarak önlem alınması amaçlanmaktadır.
128