kırkağaç araştırmaları sempozyumu bildirileri - Kırkağaç Kaymakamlığı

olgunlaşan kavunlar ise ağırlığı 1-6 kilo arasında değişen Altınbaş ve 3-4 kilo ağırlığında,
koyu yeşil buruşuk kabuklu ve uzun süre saklanmaya elverişli olan Hasanbey Kavunu’dur
[8,9].
Ülkemizde kavun üretimi verim ve kalitesinde ekonomik kayıplara yol açan ve toprak
kaynaklı Fusarium oxysporum f.sp. melonis’den kaynaklanan fungal (küfsel) problem olan
Fusarium solgunluğu, kavunda kurumalara yol açabilmektedir, aşılı fide kullanımı ve ıslah
çalışmaları bu yönde kalite ve verimi arttırmaktadır [6].
Ülkemizdeki yayılımına göre sınıflandırıldığında, standart, hibrit ve aşılı fide kullanımlı
kavunları olmak üzere sınıflandırılabileceği düşünülmektedir.
1.2. Gıda Olarak Önemi ve Sağlık Etkileri
Su düzeyi yüksek içeriği (ort. 90.1 g/100 g,taze ağırlık,yemeklik porsiyonda), ve
düşük protein (0.84 g/100 g) ve lipid (0.19 g/100 g) bileşimine rağmen, kavun; diyette son
derece önemli olan ve vitamin C’yi (askorbik asit) (36.7 mg/100 g, ,taze ağırlık,yemeklik
porsiyonda) ve vitamin A’nın öncül bileşiği olan beta-karoteni (2020 μg/100 g) önemli
düzeylerde içermesi açısından oldukça sağlıklı bir gıdadır Oldukça zengin mineral içeriği söz
konusudur, özellikle potasyum (K) içeriği (23651-35823 μg/g) magnezyum (Mg) içeriği (653-
1593 μg/g), kalsiyum (Ca) içeriği 280-1600 μg/g) önemli düzeylerdedir [10]. Vitamin C ve
beta karotenin, güçlü antioksidan kapasitesinden dolayı, zararlı kimyasalları, ve singlet
oksijen, serbest radikaller, lipid-peroksi radikaller gibi zararlı kimyasalları deaktive etme ve
sönümleme yetenekleri bulunmaktadır ve antioksidanlar insan sağlığı açısından son derece
elzemdir [11,12,30]. Kavunun, polifenol antioksidanların, özellikle kalp ve damar sağlığına
olumlu etkileri olan fitokimyasalların kaynağı ve biyoaktif bileşiklerin kaynağı olduğu
bildirilmektedir. Bağırsak temizleyici etkili, böbrek sağlığı, sinir sistemi, deri sağlığı üzerinde
olumlu etkileri bulunmaktadır [13]. Cantaloupe tipi kavunların lifli bölümünde, gövde, etli
kısım ve çekirdek bölümlerinde fenolik içerik ve antioksidan aktivite belirlemesi ışığında, etli
kısımda 89.6 mg GAE/g (gallik asid eşdeğeri olarak), lifli kısımda 26.4 mg GAE/g (gallik
asid eşdeğeri olarak) fenolik içerik saptandığı rapor edilmiştir [14].
Kavun çekirdekleri, eski çağlardan beri bazı rahatsızlıkları, yangıları tedavi edici, yara
iyileştirici özellikleri nedeniyle sağlık iyileştirici amaçlarla kullanılagelmiştir [15]. Çeşitli
varyetelerdeki kavun çekirdekleri ile yapılan çalışmalarda, çekirdeğin protein (%53.90%) ve
lipidce (37.67%) zengin olduğu belirlenmiştir [16,17].Kavun çekirdeklerinin fenolik
antioksidanlarca iyi bir kaynak olduğu ve lipid bileşimi açısından besinsel değerinin yüksek
olduğu rapor edilmiştir.Kavun çekirdeğinde, palmitik asid (%8.5), oleik asid (%31) ve
linoleik asid (omega-6) (%51) düzeyleri önemlidir. %82.8 doymamış yağ asitleri içermekte
olan kavun çekirdeğinde, %26.2 tekli doymamış ve %56.6 oranında çoklu doymamış yağ
asidi olduğu bulgulanmıştır [18].
Kavun, taze olarak tüketilmesinin yanısıra, dondurmalara, tatlılara, sorbelere,
kokteyllere, tatlılara ingrediyen olarak katılarak yoğun ölçüde tüketim alanı bulmaktadır.
Kavun çekirdeğinden ise ‘Sübye’ (Kavun çekirdeği sütü) adı verilen Türk geleneksel içeceği
üretilmektedir.
1.3.Kırkağaç Kavunu Hakkında
Kavunun anavatanı olarak belirtilen ülkemizin belirli bölgelerinde üretilen, bu
bölgelere adapte olmuş ve bu bölgelerde optimum kalite özelliklerine sahip yerel köy çeşitleri
ve populasyonları mevcuttur. İlgili popülasyonlardan bazıları yapılan seleksiyon çalışmaları
ile çeşit tescili yapılarak üretim programına alınmışlardır. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü
Müdürlüğü (ETAEM) tarafından Manisa-Kırkağaç ilçesi ve köylerinde yetiştirilen kavun
populasyonundan yapılan seleksiyon ıslahı çalışmaları sonunda KIRKAĞAÇ-589 ve
7