Dosya 14.1: tarihi çevrede koruma - Mimarlar Odası Ankara Şubesi
Dosya 14.1: tarihi çevrede koruma - Mimarlar Odası Ankara Şubesi
Dosya 14.1: tarihi çevrede koruma - Mimarlar Odası Ankara Şubesi
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
vb.), ulaşılabilirlik ve algılanabilirlik durumu, araştırılmışlık<br />
durumu, fiziksel ve işlevsel devamlılık<br />
durumu, bütünleşme durumu, enderlik/tipiklik durumu,<br />
<strong>koruma</strong> statüsü oluşturur. 12<br />
Enderlik değeri: Belli bir dönemin kentteki varlığını<br />
gösteren ile farklı dönemlerin ilişkilerini gösteren<br />
ender kalıntılar, izler ve yapıların enderlik<br />
değeri vardır.<br />
Tipiklik değeri: Belli bir dönemin kentteki varlığını<br />
gösteren ile farklı dönemlerin ilişkilerini gösteren<br />
tipik kalıntılar, izler ve yapıların tipiklik değeri vardır.<br />
Belge değeri: Tarihi katmanlaşmayı gösteren fiziksel<br />
kalıntılar, izler ve yapıların aynı zamanda belge<br />
değeri vardır.<br />
Sosyal değer: Tarihi katmanlaşmayı gösteren fiziksel<br />
kalıntılar, izler ve yapıların aynı zamanda katmanlaşmayla<br />
ilgili toplumsal farkındalik yaratma<br />
potansiyeli vardır.<br />
Bilimsel değer: Tarihi katmanlaşmayı gösteren fiziksel<br />
kalıntılar, izler ve yapıların aynı zamanda<br />
katmanlaşmayla ilgili bilgilerin yayılması ve aynı<br />
zamanda katmanlaşmayla ilgili yeni bilgilerin bulunması<br />
potansiyeli vardır.<br />
Özgünlük değeri: Tarihi katmanlaşmayı içinde barındıran<br />
fiziksel izlerin özgünlük değeri vardır.<br />
Yukarıda bahsedilen değerler, <strong>tarihi</strong> çevreler için<br />
kullanılan değerlerin, <strong>tarihi</strong> katmanlaşmaya uyarlanan<br />
değerlerdir. Bunun dışında, <strong>tarihi</strong> süreklilik<br />
gösteren <strong>tarihi</strong> kentlere özgü başka değerler de<br />
saptanmalıdır.<br />
Süreklilik değeri: Süreklilik değeri fiziksel ve işlevsel<br />
olarak ikiye ayrılır. Fiziksel süreklilik, farklı<br />
dönemlerin üst üste veya yan yana birlikteliklerini<br />
gösteren kalıntı, iz ya da yapılardır. İşlevsel süreklilik<br />
ise, yapıların farklı dönemlerde yine aynı<br />
işlevle varlığını sürdürmesi ya da belli bölgelerin<br />
faklı dönemlerde benzer işlevlere sahip yapıların<br />
yanyana veya üstüste süreklilik göstermesidir.<br />
Bütünlük değeri: Birlikte inşa edilmiş veya aynı<br />
dönemde yapılmış yapı, açık alan, kalıntı veya izlerin<br />
bütünlük değeri vardır.<br />
Sürdürülebilirlik değeri: Bütünlüğünü koruyan,<br />
ayakta kalmış ve kentsel gelişimden etkilenmeyen<br />
yapılar, kalıntılar ve izlerdir.<br />
Kentle bütünleşme değeri: Kentle bütünleşme değeri;<br />
fiziksel, işlevsel ve görsel bütünleşme olarak<br />
üçe ayrılır. Fiziksel bütünlük; yapı, kalıntı ve açık<br />
alanların diğer dönem yapıları veya günümüz kentiyle<br />
bütünleşmeleridir. İşlevsel bütünlük; yapı, kalıntı<br />
ve açık alanların kentlilerce veya turistlerce<br />
kullanılmasıdır. Görsel bütünlük ise, yapı, kalıntı<br />
veya açık alanların kentle ve kendi aralarında görsel<br />
ilişkiye sahip olmalarıdır.<br />
Kültürel önemin belirlenmesinin ardında, katmanlaşmanın<br />
korunması ve sürekliliği ile çok katmanlılık<br />
karakterinin bütüncül olarak algılanmasını<br />
amaçlayan müdahale ve sunum prensipleri ortaya<br />
konmalıdır. Bu prensipler ışığında yapılacak tasarımlarda,<br />
mimarın değerlendirmesi ve beğenisinden<br />
önce fiziksel izlerin korunması ve sürdürülmesi<br />
sağlanmış olacaktır.<br />
TARİHİ ÇEVRELERDE YAPILACAK KENTSEL TA-<br />
SARIMLAR İÇİN ÖNERİLEN KORUMA VE SU-<br />
NUM PRENSİPLERİ<br />
İngiltere’de mimarlık, planlama, kentsel tasarım ve<br />
peyzaj gibi pek çok konuda hükümete danışmanlık<br />
yapan, Mimarlık ve Yapılı Çevre Komisyonu<br />
(CABE) 13 , kentsel tasarım ilkeleri olarak; karakter,<br />
okunabilirlik, uyarlanabilirlik, farklılık, süreklilik<br />
ve kapalılık olarak sıralar. 14 Ancak bu ilkeler, <strong>tarihi</strong><br />
çevrelerde yapılacak kentsel tasarımlar için yeterli<br />
değildirler. Tarihi kentlerde yapılacak tasarım müdahalelerinde,<br />
kentin karakteri ve kimliğinin korunması<br />
ve sürdürülmesi için başka temel ilkeler<br />
belirlenmelidir.<br />
Kültürel önemin belirlenmesinde olduğu gibi, sunum<br />
ve müdahale prensiplerinin de bazıları her<br />
türlü restorasyon ve <strong>koruma</strong> müdahaleleri için geçerlidir.<br />
15 Bu prensipler aşağıdaki gibidir:<br />
- Tarihsel süreklilik ile ilgili her türlü fiziksel verinin<br />
belge değeri vardır ve korunmalıdır bu nedenle<br />
en az müdahalenin esas alınması<br />
- Yapılacak müdahaleler geri dönüştürülebilir ve<br />
yenilenebilir olması<br />
- Tarihsel sürekliliğin doğru yorumlanabilmesi<br />
için müdahalelerin mümkün olduğunca yerinde<br />
(in-situ) <strong>koruma</strong>ya olanak vermesinin amaçlanması<br />
- Sürdürülebilirlik<br />
- Bağlama sadık kalmak<br />
- Kültürel önemin güçlendirilmesi<br />
40<br />
dosya <strong>tarihi</strong> <strong>çevrede</strong> <strong>koruma</strong>: yaklaşımlar, uygulamalar-1
Change language