MjMARLIK, ÅEHÄ°RCÄ°LÄ°K TURÄ°ZM DERGÄ°S i l i - Mimarlar OdasÄ± ...

MjMARLIK, ŞEHİRCİLİK TURİZM DERGİS 

i l i 

3 - 1969 

XXXIX. YIL 

İSTANBUL 

FJATI : 17,50 TL

w 

dakik - emin - sağlam 

sessiz ve ekonomik, 

her maksada uygun çeşitli asansör 

ve yürüyen merdivenler. 

her türlü keşif ve tesisat projesi 

içiîa teknik servisimiz emrinizdedir. 

Türkiye umumi mümessili: 

TÜR KELİ Ticaret A. Ş. 

Salata - Bankalar Cad. Yanskkap; Sok. 1-3-5. 

Teiefon: 44 47 44 - 45 - 46 - 47. 

Ankara Bürosu: Meşrutiyet Cad. Karanfil Sok. 

33/5 Bakanhklar. Telefon: 12 18 91

Porselen ve Çini Fabrikaları Ltd. Şirketi 

BOZÜYÜK SERAMİK 

Mamulleri 

FABRİKASI 

• KARO FAYANSLAR 

— Kalitede rakipsiz 

— Emsallerinden üstün 

— Bol çeşit 

— Bol desen ve bol renklidir. 

• KARO SERAMİK VE KARO MOZAİKLER 

— Isıya 

— Aside 

— Her türlü hava şartlarma 

dayanıklı, sıhhî ve pratiktir. 

PİYASADAN ISRARLA ARAYINIZ. 

Merkez : Seramik Fabrikası - Bozüyük Santral Telf. 11 . 32 - 142 

İSTANBUL İRTİBAT BÜROSU : 

TÜNEL Caddesi No. 36 kat 3 Karaköy - Telf. 44 53 78 

BOZÜYÜK SERAMİK FABRİKASI olarak muhtelif renk ve desende) b) 150 X 75 x 6 mm. 

1969 FİYATLARI : Extra M 2 si Beyaz Normal 0,50 0,45 0,40 

A - KAROSERAMİKLER EBAT L. Kr. Renkli » 0,75 0,70 0,50 

a) 100 x 100 x 8 mm. 50 X 50 X 6 mm. (Cilâsız) 50.— c) 108 x 108 x 6 mm. 

Extra Standart 50 X 50 X 6 mm. (Cilâlı) 60.— Beyaz Bombeli 0,60 0,55 0,45 

Adedi Adedi 20 X 20 x 6 mm. (Cilâsız) 50.— Renkli » 0,80 0,75 0,50 

R E N K L E R : L. kr. L. kr. 20 X 20 X 6 mm. (Cilâlı) 60.— Renkli Dekoratif 0,90 0,85 0,50 

Beyaz • 0,50 0,48 C . KAROFAYANSLAR d) 150 x 40 x 6 mm. 

Bej 0,50 0,48 150 X 150 X 6 mm. Beyaz Düz Bordür 0,35 0,30 0,20 

Siyah 0,52 0,50 Extra Standar Renkli » » 0,40 0,35 0,25 

Mavi 0,52 0,50 L. Kr. L. Kr. e) 150 X 30 x 8 mm. 

Yeşil 0,52 0,50 Beyaz 0,95 0,92 Beyaz Köşe Bordür 0,30 0,25 0,20 

Sarı 0,52 0,50 Pembe 1,35 1,25 Renkli Köşe Bordür 0,40 0,35 0,25 

Kırmızı 0,52 0,50 Bordo 1,35 1,20 A) Karo Fayanslar (Normal bombeli, tek- 

Kahverengi • 0,52 0,50 Camgöbeği 1,30 1,20 ve çift terminezonlu) 

Porfir (2 - 3 renkli) 0,50 0,48 Siyah 1,25 1,15 B) Dekoratif Karofayans (Baklavalı, Kab) 

150 X 150 x 12,5 mm. Menekşe 1,25 1,15 relidir.) 

Beyaz 1,50 1,40 San 1,20 1,10 C) Köşe Bordürleri (îç ve dış köşe olmak 

Bej 1,50 1,40 Mavi 1,15 1,05 üzere iki çeşittir.) 

Siyah 1,60 1,50 Fildişi 1,15 1,05 KAROMOZAİKLER: 

Mavi 1.60 1,50 Yeşil 1,15 1,10 (Cephe Kaplamaları) 

Yeşil 1,60 1,50 Gri 1,05 0,95 Extra M 2 sl 

Sarı 1,60 1,50 Dekoratif baklavalı 1,50 1,40 EBAT L. K. 

Kırmızı 1,60 1,50 (Yukarıdaki renklerde) 50 x 50 X 6 mm. (Cilâsız) 50.— 

Kahverengi 1,60 1,50 — Endüstriel Kalite adedi 0,85 50 x 50 x 6 mm. (Cilâlı) 60.- 

B . SERAMİK CEPHE KAPLAMALARI Extra Stand. Endüs. 20 X 20 X 6 mm. (Cilâsız) 50.- 

(400 x 400 mm. ebatlı kâğıtlara yapışmış 20 X 20 X 6 mm. Cilâlı) 60- -

T22VH£Xher zaman olduğu gibi en iyi, en güzel, 

en sağlam olanı takdim etmekle şeref duyar. 

FLEXIBLE ASBESTLİ PVC 

YER KAROLARINI seçiyor 

VİNYLEX Fabrikalarının uzun araştırma 

ve çalışmaları sonucu şimdi Dünya standartlarına 

uygun olarak memleketimizde 

imal edilmektedir. 

• Kırılmaz 

• Çizilmez 

• İz bırakmaz 

• Renk atmaz 

• Kokmaz 

• Kimyevi maddelere 

dayanıklıdır. 

SATIŞ VE TEKNİK BÜROMUZ EMRİNİZDEDİR Muradiye Cad, 49 Saf Han Kat 4 Sirkeci Tel: 273375 BÜTÜN BAYİLERDE

L'ARCHITECTE 

PERIODIOUE D'ARCHITECTURE 

D'URBANISME et de T O U R I S M E 

THE ARCHITECT 

PERIODICAL PUBLICATION ON ARCHITECTURE, 

T O W N PLANNING AND TOURISM 

İÇİNDEKİLER:: 

No : 335 — 1969 

• Haberler, 99 • Northern Elektrik Türk A.Ş. Ümraniye Telefon Fabrikası, D. TEKELİ, 

S. SİSA, Y. Mimar, 101 • Birleşik Alman ilâç Fabrikaları, Topkapı, D. TEKELİ, S. SİSA. Y. 

Mimar, 105 • Oluklu Mukavva Fabrikası, Gebze, D. TEKELİ, S. SİSA, Y. Mimar 109 • Sardes 

Artemis Tapınağı, İ. TUNAY, Arkeol. 113 Q Hayyam Oteli, Sirkeci, K. BAYUR, Y. Mimar, 

116 • Şikago'da bir Camii projesi, M. Ş. ALTAY, Mimar, 118 • Yeşil İmaret camii, 

Tire, T. ERGİL, Sanat tarihçisi, 120 • Yurdumuzda işlenen yapı günahları, S. SONAD, Y. 

Mimar 122 • Aspendos tiyatrosu, G. YÜGRÜM Arkeol. 125 • Haberler, bibliografya ve 

piyasa fiyat cetveli 131 

SOMMAİRE: , 

No : 335 — 1969 

o Nouvelles, 99 • L'usine Northern Electric T.A.Ş. a Ümraniye, Arch, D. TEKELİ, S. SİSA. 

101 • Usine Pharmaceutique Birleşik Alman İlâçları a Topkapı, Arch, D. TEKELLİ, S. SİSA. 

105 • Usine de Carton Ondule «OLMUK» â Gebze, Arch, D. TEKELİ, S. SİSA. 109 

• Temple d'Artemis a Sardes, Archeol. İ. TUNAY, 113 • Hotel Hayyam â Sirkeci, Arclı, 

K. BAYUR. 116 • Projet pour une mosquee â Chicago, Arch, M.Ş. ALTAY. 118 • Mosquee 

Yeşil İmaret a Tire, T. ERGİL Historien sur l'art, 120 • Les peches de constructions commis 

dans nötre pays, S. SONAD, 122 • Theâtre Antique d' Aspendos, G. YÜGRÜM, Archeol. 

125 • Nouvelles, bibliografhie et prix des materiaux de construction, 131. 

CONTENTS: 

No : 335 — 1969 

• News, 99 • Northern Electric T.A.Ş. Ümraniye Factory, Architects D. TEKELİ, S. SİSA. 

101 • Allied German Medicine Factories, Topkapı, Architects, D. TEKELİ, S. SİSA. 105 

• OLMUK Corrugated Cardboard Factory, Gebze, Architects, D. TEKELİ, S. SİSA. 109 

• Artemis Temple at Sardes, By İ. TUNAY, Archeol. 113 • Hotel Hayyam, Sirkeci, Arch. 

KÂMİL BAYUR. 116 • Project : A mosque in Chicago, Architect, M.Ş. ALTAY. 118 • Yeşil 

İmaret Mosque at Tire By T. ERGİL, Art Historian. 120 • Building Crimes in Turkey, 

By S. SONAD. 122 • Aspendos Theatre, By G. YÜGRÜM, Archeol. 125 • News, Bibliography 

and list of cost Market, 131.

ISITMA-KLİMA-SOĞUTMA CİHAZLARI FABRİKASI 

Vantilatörler, aspiratörler • Isıtma cihazları, konvektörler • Sınai hava temizleyicileri töz.^ emiciler 

Soğutma cihazları • Brülörler, bekler • Pompalar • Otomatik kontrol • Kurutma ve tav fırınları 

Buhar tesisatı elemanları • Tazyikli hava tesisat elemanları • Havalandırma klima santralları 

AL^GtDfe 

SANAYİ ve TİCARET A. Ş. 

Merkez »e Fabrika : Tikveşli »olu, Topçular / Rami - İstanbul Tel. : 21 30 76 - 21 26 70 

217140-214608 

Distribütör : Fenni Malzeme Ticaret Limited Şirketi 

Necatibey cad. No.84 Karaköy - İstanbul Tel. : 491400 

Ankara Şubesi : Anbarlar yolu 4 /1 Sıhhiye - Ankara Tel. : 1219 57

ARKİTEKT 

MİMARLIK, ŞEHİRCİLİK VE 

TURİZM DERGİSİ 

Her üç ayda bir yayınlanır. 

Adres : Anadolu Han No. 33 — İstanbul 

Tel • 22 13 07 

Kuruluşu : 1931 

Cilt: 38 No: 335 

İmtiyaz sahibi ve başyazarı: 

ZEKİ SAYÂR 

Mimar, D.G.S.A. 

Umumî Neşriyat Müdürü : 

Mahmut İlhan GÖNEN 

Mimar İ. T. Ü. 

SEKRETER: 

Keti ÇAPANOĞLU 

Muhabirleri: 

B. Amerika : Nezahat ARIKOÛLU 

Mimar D.G.S.A. — Fransa: Halûk TOGAY 

Mimar D.G.S.A. — İsviçre: Seyfi SONAD 

Mimar D.G.S.A. — İtalya : Dr. Baran ÇAĞA 

Mimar — İsveç: Radi BİROL Mimar 

D.G.S.A. — F. almanya: Fasih METİGİL 

Mimar D.G.S.A. 

Abone şartlan : 

hllığı: 50— TL. 

Altı aylığı: 27.50 TL. 

Bu sayı-: 

17.50 TL. 

Yabancı memleketler 

için yıllığı: 

60.— TL. 

To: ARKİTEKT 

No. 33, Anadolu han Eminönü, İSTANBUL 

Subscription rates : 

TURKEY 

Annual subscription Dollars 6.00 

Single copy Dollars 1.75 

Ali subscriptions, letters, photos, articles, 

advertisements ete. Should be addressed. 

Abonnements pour l'etranger I an 6 Dollars 

Prix de ce numero 

1.75 Dollars 

Pour tout payement et demande des renseignements; 

ainsi que pour tout envoi des 

documents, tels que photos, articles, annon. 

ces, bibligraphie â inserer, s'adresser â la 

Direction. 

arkitekt'in 

kolleksiyonları 

1931 — 1935 beher cildi 50.— TL. 

1936 — 1940 beher cildi 45.— TL. 

1941 — 1950 beher cildi 40.- TL. 

1951 — 1968 beher cildi 50,- TL. 

İlân tarifemiz talep üzerine gönderilir. 

Yazı; foto; resim ve abone bedelleri 

ARKİTEKT'in adresine posta ile gönderilmelidir. 

Basılmayan yazılar iade edilir. 

Adreslerini değiştiren abonelerin en geç 

bir ay içinde idarehanemizi haberdar etmeleri 

lâzımdır. Aksi takdirde kaybolan dergilerden 

Müdürlüğümüz mesuliyet kabul 

etmez. 

1886-1969 

Uluslararası • şöhrete sahip ve modern 

mimarinin kurucularından biri olan Ludwiğ 

Mies Van Der Rohe 83 yaşında ölmüştür. 

Van Der Rohe'nin eserleri arasında yer 

alan Batı Berlin'deki Millî Sanat Galerisi, 

Mexico City'de Baccardi iş hanı, Brezilya'- 

da Sao Paolo'da Amerikan Konsolosluk 

binası birer mimari şaheser olarak nitelendirilmektedir. 

Brüksel 

üniversitesi 

uluslararası 

mimarî 

proje 

yarışması 

Şehir içinde 44 ektar üzerinde kurulması 

düşünülen bir Üniversite projesi için, 

Üniversite libre de Bruxelles tarafından 

bütün Avrupa mimar ve şehircileri arasında 

bir yarışma açılmıştır. 

Program, mevcut Brüksel Üniversitesi 

bazı fakültelerinin naklini ve bugünkü Üniversite 

Fakülte ve servislerinin birbirinden 

ayrılmaz unsurlarını olduğu gibi yeni sahada 

yerleşme planlarının hazırlanmasından 

ibaret olacaktır. 

Her iki vaziyet planı, aynı mimarî anlayış 

içinde, ele alınmış olacak ve yerleşmenin 

bütününde gerekli ahenk sağlanmış 

olacaktır. 

Teknik dosya ve yarışma şartnamesi 

U.İ.A. millî seksiyonlarında incelenebilir. 

Bu dokümanlar U.İ.A. millî seksiyonlarda 

mevcut talep fişlerini dolduranlara gönderilecektir. 

Not : İstenirse aşağıdaki adresten bu 

dokümanlar, doğrudan doğruya istenebilir. 

Bureau de Programmation de l'U.L.B. - 

V.O.B. 44 Avenue Jeanne - Bruxelles 5./ 

Belgique 

ARKİTEKT'in notu : 

U.İ.A. Millî seksiyonumuz İzmir Kongresinde 

alınan bir kararla, lâgvedildiğinden; 

müracaatlar Mimarlar Odası Merkezine yapılabilir. 

• TÜRKİYE 

EXPO 70 e 

KATILIYOR 

Japonya'nın Osaka şehrinde 1970 de açılacak 

olan uluslararası sergiye: Türkiye . 

İran - Pakistan bölgesel kalkınma paviyonu 

ile müştereken katılacaklardır. 

Bu nedenle, Osaka'da inşa edilecek paviyon 

için bir proje yarışması açılmıştır. 

Yarışmaya, mimarlar, iç mimar, dekoratör, 

ressam ve heykeltraşlar katılabileceklerdir. 

Yarışma proje teslim tarihi 1 Kasım, 1969 

saat 18 e kadardır. 

Şartnameler, Bayındırlık Bakanlığı Yapı 

ve İmâr İşleri Reisliği . Ankara adresinden 

veya Bakanlık İstanbul I. Bölge Müdürlüğünden 

alınabilir. 

Şartnameleri almak için, önceden İş 

Bankası Akay Şubesine (Bayındırlık Bakanlığı 

Yapı ve İmar İşleri Reisliği Yayın 

ve Sosyal Yardımlaşma Sandığı) hesabına 

50.— T. Lirası yatırıldığına dair bir makbuz 

ile müracaat edilecektir. 

PROF. BAKEMA'NIN SALZBURG YAZ 

KURSLARI 

Prof. Bakema tarafından yapılan ve büyük 

rağbet gören Salzburg yaz mimari 

kursları, bu yıl da 22. Temmuz - 22. Ağustos 

arasında yapılmıştır. 

Doldurulacak müracaat formüllerinin, 

en geç 1. Temmuz 1969 tarihine kadar yollanması 

gerekmektedir. Kabul edilecek kursiyer 

sayısı sınırlı olduğundan, müracaatlar, 

ancak yollamş tarihlerine göre sıraya 

konularak göz önünde tutulabilmektedir. 

Müracaat edenlerden, mesleki eğitimleri ko. 

nusunda bilgi vermeleri de istenmektedir. 

Mimari seminerlerine katılabilmek için, bir 

yüksek tahsil kurumunda mimarlık veya 

yapı mühendisliği tahsil etmiş olmak, ön 

şarttır. 

Kurs masrafları: 

Kurs için toplam gider, 2.000 Şilingdir 

Yazılma harcı olan 500 Şilıngin müracaatla 

birlikte ödenmesi gerekmektedir. Yapılacak 

müracaatlar, ancak bu bedelin ödenme anında 

muteberiyet kazanırlar. Kursa katılmaktan 

sonradan vazgeçilse dahi, müracaat 

harcı geri alınamaz. Geri kalan ücret, ya yazılma 

harcı ile birlikte, ya da en geç kursa 

başlama günü ödenmelidir. 

İaşe ve ibate: 

Kurs sekreterliği, istenen fiyatta kalacak 

yer temini için kursiyerlere yardımcı 

olmaktadır. Ayrıca öğrenci yurtlarında da 

yer temini, mümkündür. Ucuz kalacak yer 

isteyenler, bu yurtlarda 4 . 6 kişilik odalarda, 

adam ve gece başına 35 - 40 Şiling ödemek 

suretiyle kalabilirler.

2 0 0 DEĞİŞİK RENK 

2 0 DEĞİŞİK EBAD 

MOZAİK ve SERAMİK SANAYİİ A. S. 

Güvenebileceğiniz yegane kaplama 

malzemesidir 

Atatürk Bulvarı, Emlâk Bankası Pasajı No.26 Aksaray 3522 2111 - 22 44 25 

İstanbul 

ARK. — 77 

Kursiyerler, ucuz yemek veren öğrenci 

kantininden istifade edebilirler. 

Sekreterlik : 

Festung Hohensalzburg'daki sekreterlik, 

15. Temmuzdan 1. Eylüle kadar okul 

binasında çalışır. Yılın geri kalan aylarında 

sekreterliğin daim! adresi, şudur : Salzburger 

Künstlerhaus, Hellbrunnerstr. 3 

Her nevi yazılı muhaberat için: Internationale 

Sommerakademie für bildende 

Kunst, A . 5010 Salzburg, Postfach 18. 

Genel bilgiler: 

Kursa katılanların okula tenzilatlı o'arak 

gidip gelebilmeleri için, her üye, kurs 

devammca geçerli olmak üzere, bir kart 

alır. 

Kursa katılanlar, hüviyetlerini göstermek 

suretiyle Salzburg'da tertiplenen bütün 

sanat sergilerine ücretsiz veya cüzi bir bedelle 

girebilirler. 

Dersler, 22. Temmuz günü saat 9'da baş. 

lar. Kurslara katılanların, 21. Temmuz günü 

sekreterliğe başvurmadan gerekir. Günlük 

öğretim, saat 9'dan 18'e kadar devam 

eder. 

Mimari kursları için gerekli araçlar : 

Masalarla T cetvelleri, kurs idaresince 

ödünç verilir. Kâğıt, kurs idaresince temin 

edilir. Geri kalan malzemenin, kursa katılanlarca 

sağlanması lazımdır. 

1969 yaz kurslarına beş genç Türk mimarı 

iştirak etmiş, iştirak eden grublar 

arasında Türk Ekibi birinciliği kazanmış 

ve 3500 Avusturya şilingi ödül a'mışlardır. 

Kursa iştirak eden Türk ekibi Emre ÂRU 

D.G.S.A. Y. Gültekin D.G.S.A. G. Uysal 

D G.S.A. Y. Ak D.G.S.A. P. Sguridis Î.M.N. 

Ö.Y.O dur. Pavlos Sguridis'in kursda tuttuğu 

enteresan notlan gelecek sayımızda 

yayınlayacağız. 

I. B. B A K E M A Kimdir 

8. Mart 1914'te Groningen (Hol'anda) 

da doğdu. Groningen Yüksek Teknik Okulunda, 

Amsterdam Yapı Sanatı Akademisinde 

(cum laude) okudu. Halen Rotterdam'da 

yaşamaktadır. Delft Teknik Üniversitesi 

Ordinaryüs Profesörüdür. Ayrıca St. 

Louis (Washington Üniversity), Urbana 

(Illinois Üniversity), Cambridge (Harvard 

Üniversity) üniversitelerinde misafir profesör 

olarak bulunmaktadır. 

Bugüne kadar Edinburgh, Krakau, Varşova, 

Trondheim, Berlin, Venedik, Roma ve 

Zagreb üniversiteleri ile Roma'daki Amerikan 

Akademisinde öğretim üyeliği yapmıştır. 

1947'den beri Profesör Broek ile birlikte 

çalışmaktadır. En önemli eserleri: 

Rotterdam, sosyal merkez, «Lijnbaan»da 

Çarşı merkezi, Rotterdam'da Montessori 

lisesi, Nagede'de kilise, Berlin Hansaviertel'de 

ikamet bloku, Amsterdam, Eindhoven, 

Hengolo, Leeuwarden şehir plânları tanzimi, 

Brüksel sergisindeki Hollanda pavyonu 

(Rietveld ve Boks ile), Hilversum'da Radyo 

binası. 

Marl (Essen) Belediye binası için açılan 

beynelmilel proje yarışmasında I. ödülü 

kazandı. 

İskoçya Mimarlar Derneği ile Avusturya 

Merkez Mimarlar Birliği'nin şeref üyesidir.

Northern 

Elektrik 

Türk A.Ş. 

Ümraniye 

Telefon 

Fabrikası 

sistemi uygun bulunmuştur. Bu açıklık ;ki 

şed düzenlenmesine uygun bir açıklık olduğu 

için dJıa önce Chrysler fabrikasında 

kullandığımız sistem (Bk. Arkitekt No: 

316) kul'anılmıştır. 

Ancak burada ynpılan karşılaştırmalar 

MİMARLARI: 

Doğan TEKELİ Î.T.Ü 

Sami SİSA İ.T.Ü 

Fabrika yöneticileri, yer seçimi için İstanbul'un 

bütün sanayi bölgelerini incelemişler, 

sonunda; Ümraniye'de bugün fabrikanın 

inşa edildiği arsayı uygun bulmuşlardır. 

Bu şekilde mevcut imar plânında 

sanayie ayrılmakla beraber henüz kullanılmıyan 

Ümraniye bö'gesi gözönünc çıkmış 

burada yeni sanayi kuruluşları biribirini 

takip etmeye başlamışlardır. 

Fabrikada; büyük telefon santralları 

imalâtı, telefon apareyleri kısmı imalâtı ve 

montajı yapılması kararlaştırılmıştı. 

İlk etapta 400 kalifiye işçinin çalışacağı 

7000 m 2 lik fabrika binası ile 2200 m 2 lik, 

idare ve sosyal tesisler istenmekte bu bölümlerin 

biribirlerine en sıkı şekilde bağlanması 

ve gelecektc her bölümün kolaylıkla 

iki misli veya daha fazla büyüyebilmesi 

istenmekte idi. 

Tesisin genel yerleşme plânı bu verilerden 

çıkmıştır. Ayrıca fabrikada yapılacak 

imalâtın ince ve dikkatli bir çalışmayı 

gerektirmesi nedeni ile yapının işçilik 

ve malzeme bakımından iyi bitirilmesi âdeta 

b ; r laboratuar niteliği taşıması gerekmekte 

idi. Ortaya konan veri'erc göre genel 

yerleşme plârn kararlaştırıldıktan sonra; 

fabrika kısmında makine- yerleştirmesi, 

nin ve imalâtın gerektirdiği kolon aralıkları 

etüd edilerek 12 00 X 12.00 lik bir aks 

maket

giriş 

sonucunda taşıyıcı kolonların çelik 3'erine 

prekast betonarme elemanları olması ekonomik 

bulunarak o yola gidilmiştir. 

Çatıda iyi bir ısı izolâsyonu sağlamak 

amacı ile üstte oluklu eternit altta düz 

cternit arada cam pamuğu ile bir sandöviç 

sistem uygulanmıştır. Bu sistemin hafif 

beton yapı elemanları kullanarak yapılacak 

bir izolâsyona göre daha ekonomik olduğu 

hesaplanmıştır. 

Fabrika binası cephelerinde prese tuğla 

ve düz eternit levhalar, idare bloku cephelerinde 

sunî taş plâk cephe kaplaması 

ve prese tuğla kullanılmıştır. İdare binası 

güney cephesi prekast betonarme elemanlarla 

güneşten korunmuştur. Yapı maliyeti; 

imalâtın gerektirdiği bütün özel tesisat 

ve çevre düzenlenmesi dahil olmak 

üzere takriben 11.000.000 TL. olmuştur. 

Bu yapıda proje düzenlenmesi safhasından 

inşaatın kabulüne kadar; yakın işbirliğinde 

bulunduğumuz ve fabrikanın 

komplike fonksiyonunun gerektirdiği plânlamada 

birlikte çalıştığımız, meslekî bilgi 

ve anlayışını çok takdir ettiğimiz eski fabrika 

müdürü Y. mühendis Keith Pitcher'in 

adını anmağı zevkli bir vazife telâkki etmekteyiz. 

Yapı'nın statik proje ve hesaplarını Y. müh. 

Yıldırım Altav 

Tesisat projesini Y müh. İlhami Nural 

Elektrik projesini Müh. Bülent Cedetaş 

Şantiye kontrol şefliğini Y. Müh. Halûk 

Güvenç yapmıştır. 

Müteahhit firma İNTES Ltd. Şirketidir.

ön cephe 

Birleşik 

alman 

ilâç 

fabrikaları 

Topkapı 

MİMARLARI : 

Doğan TEKELİ İ.T.Ü 


Tesisat projelerini Y. müh. Kcvork Çilingiroğlu 

E'cktrik projelerini Simko yapmıştır. 

Şantiye kontrolünü idare adına önce 

Y. müh. Nalıit Küçük, sonra Y. mimar Sırrı 

Aka yapmışlardır. 

Müteahhit firma Suavi Karaali, Özdemiı- 

Alkava firmasıdır. 

Topkapı'da eski Londra asfaltı üzerinde 

Birleşik Alman İlâç Fabrikaları'nın mevcut 

yapıları yeni bir ambar binası, bir imalâthane 

bloku ve bir sosyal blok ilâve edilmek 

suretiyle tevsi edilmiştir. 

1953 - 54 yıllarında Alman Bayer Fabrikaları 

teknik bürosunca projeleri hazırlanan 

mevcut yapı'mn da ileride tadil edilmesi 

düşünüldüğünden cephe dokusu gözönüne 

alınmamış, yeni bloklarda program 

verilerini ve günümüzün mimari anlayışına 

uyularak yeni bir mimari geliştirilmiştir. 

Arsa darlığı, mevcut yapıda yerleşmiş 

imalât şekli ve tesisata uymak zorluğu yeni 

yapılarda bazı zorlamalara yol açmıştır. 

Bunlar arasında; sosyal blokta soyunma 

odaları ve duşların girişin üstündeki kata 

memur ve işçi yemekhaneleri ile mutfağın 

cn üst kata yerleştirilmeleri ve bunun sonucu 

tesisatın bütün katları kesmesi söylenebilir. 

İnşaat, maliyeti dış tesisler, bahçe duvarları 

çıkarılırsa, m- başına 800 lira 

olmuştur. 

Bu bedele bütün tesisat dahildir. 

Eu yapıda Statik projeleri Y. müh. Yıldırım 

Altav. 

maket

MEVCUT FABRİKA 

BINAS' 

3. Kat planı 

3 KAT PLANI

ilaç Fabrikasının muhtelif dış görünüşleri

oluklu 

mukavva 

fabrskass 

Gebze 

umumi gorunuş Foto: GULTEKIN ÇİZGEN 

MİMARLARI: 

Doğan TEKELİ İ.T.Ü 


Ankara . İstanbul yolunda. Gebze'yi 6 

km kadar geçtikten sonra Dilovası mevkiinde 

ve ana yoldan hafifçe içeri çekilmiş 

bir arsada inşa edilmiştir. 

Fabrika. kâğıttan oluklu mukavva imal 

etmekte sonra'da bunları çeşitli konfeksiyon 

makinaları ile kesip dikerek ambalâj 

kutu.'an haline getirmektedir. 

Yapı programında; bu imalâtın, ham 

ve mamul madde depolarının yer aldığı 

U.OOOm 2 lik fabrika kısmı ile; 80- 100 kadar 

kalifiye işçi için sosyal tesisler, kafeterya, 

idare ve trafo, kazan dairesi v.s. gibi hizmet 

hacimleri bulunuyordu. 

Bu program, idare ve sosyal tesisler, 

fabrika ve hizmet binası olmak üzere 3 

blokta gerçekleştirilmiş, fabrika'nm bir 

aks daha idare blokuna doğru genişliyebileceği 

öngörü'müştür. 

Fabrika için makinaları yapan firmanın 

hazırladığı yerleşme plânı tarafımızdan 

eleştirilmiş, imalât safhalarına ve iç sirkülasyona 

çok daha elverişli bir yerleşme sağlanmıştır. 

Fabrika kısmının çok kısa zamanda inşa 

edilerek makina montajına hazır hale 

getirilmesi- zorunluluğu yanında ekonomi 

endişesi yeni bir yapı tekniği araştırmasına 

yöneltmiş; yapılan çeşitli maliyet mukayeseleri 

sonucunda bugün uygulanan sistem 

kararlaştırılmıştır. 

Yapı sistemi şöyledir : 

10.00 mt x 15 00 mt aks aralıklı b. arme 

kolonlar ve kolonları 10 mt lik açıklık 

doğrultusunda bağlıyan H biçimli betonarme 

kolonlar yerde prefabrike olarak 

imal edilmişlerdir. Fevkalâde zayıf olan zemin 

temeller için fore kazık sistemini gerektirdiği 

için bir yandan temel kazıkları 

çakılırken bir yandan b. arme kolon ve 

kirişler, bir yandan çelik çatı makasları 

şantiyede ayrı ayrı yerlerde hazırlanmış, 

sonra hep birden montaja geçilmiştir. H biçimindeki 

kirişler detay ve fotoğraflarda 

görüldüğü gibi aynı zamanda yatay dere 

görevini yapmışlardır. Prefabrike kolonlar 

7 ton, kirişler 10 ton ağırlıkları ile kolayca 

monte edilmişlerdir. 

Bu teknikle, 11.000 m 2 lik fabrika alanı 

6 ay gibi bir sürede tamamen kapatılarak 

montaja hazır gale getirilmiş, düşünülen 

sistemin zaman ve maliyet bakımından 

avantajı uygulama sonunda ortaya 

çıkmıştır. 

İdare, sosyal tesisler ve hizmet bloku 

klâsik usullerle inşa edilmiştir. Taşıyıcı 

yapı elemanları kiriş ve kolonlar çıplak beton 

olarak bırakılmış dolgu elemanı olarak 

bütün bloklarda ytong duvar elemanı kullanılmıştır. 

Ytong elemanlar derzli işlenerek ayrıca 

Betonite ile beyaza boyanmıştır. vaziyet planı M: 1: 2500

A fabrika bloku 

fabril» 

' ÎT)

i'f" 

mmmmmaaam 

^ V'.-V.V.- 

' - ' 

Yapının tamamı 14.000 m 2 yüzölçümü 

kaplamaktadır. Yapı maliyeti, bütün dış 

yollar, tel çit, bahçe düzenlenmesi ve teknolojik 

tesisat dahil olmak üzere 9.400.000 

TL. olmuştur. Yalnız fabrika bloku. geniş 

aks açıklıkları ve net 7 mt yüksekliğine 

® 

• f y j J a f c I $ 

® ^ 

ağmen, tesisat hariç olmak üzere 410. 

TL. m 2 , bütün yapı iistüste ve herşey dahil 

oîmak üzere 670. TL. m ; ye çıkmıştır. 

Statik hesap ve projeler Y. müh. Yıldırım 

Altav, tesisat projeleri Y. müh. Gazanfer 

Uğural. elektrik projeleri Elek. müh. 

Bülent Cedetaş tarafından yapılmıştır. 

Müteahhit firma ENKA Koli. Şti'dir. 

İnşaat boyunca şantiye kontrolünü büromuz 

adına Y. müh.-mimar Gürmen Çakırkaya 

yapmıştır.

ARKEOLOGYA: 

sardes 

artemis 

tapınağı 

Arkeolog İ. TUNAY 

Sardes Artemis tapınağı, Manisa'nın Salihli 

ilçesine bağlı meşhur harabelerin bulunduğu 

Sart köyündedir. Şehir; Lidya kralı 

Krezüs'un ünlü «Altın Şehridir». Bu .devirden 

kalma, Lidya binası diye bilinen bir 

Sunak ve arkaik devre ait bir tapmak vardır. 

Fotoğraf ve plânlarını gördüğümüz ta. 

pmak ise, arkaik mabedin üzerine inşa 

edilmiş olan Klâsik devir sonuna ait olanıdır. 

Sardes ve do'ayısiyle tapmak üzerinde 

araştırma yapanlar arasında, ilk defa burayı 

ziyaret eden, 1670 senesinde Thomas 

Smith (1) olmuş ve tapmak ile ilgili bir 

eser yazmıştır. 1699 senesinde Edmund 

Chiskull (2) ve 1750 senesinde iki Alman 

J. A. Von Egmont ve J. Heyman (3) gördükleri 

6 sütundan ve bunlardan birinin 

yerinden oynatılmış olduğundan söz ederler. 

1750 senesinde Fransız Charles de Peyssonel 

(4) Sardes'e geldi. Charles, basılmak 

üzere harabelerin şekillerini çizen ilk ziyaretçidir. 

Bir sütunun yıkıldığından bahseder. 

1764'de Sardes'i ziyaret eden Richard 

Chandler, (5) iki parçalı arşitrav, ante 

ve sütunların güzelliğinden bahseder. 

1812'de Sardes'e gelen C.R. Cockerell, (16) 

mabedin bir plânını vermektedir. 

Bundan sonraki ziyaretçiler ve bunların 

sonuncusu olup maksatlı bir şekilde buraya 

gelmiş o!an Amerikalı Butler, Sardes 

° " - ^MSnuj 

Tapınağın planı 

. • İT: 

Artemis tapınağında, gerekli kazının yapılmasına 

karar verir. 1910 - 14 seneleri arasında, 

5 kazı mevsimi sonunda hafredilmiş 

bir Artemis mabedini gün ışığına çıkarmaya 

muvaffak olur. 

• : :' i 

\ 

Tapmağın ivonien nizamındaki kolonları 

1958 senesinden sonra, Amerikalı Prof. 

Haufmann başkanlığında, tapınağın içinde 

ve günev-doğusunda bazı sondajlar yapılmıştır. 

Yukarıda da bahsettiğim gibi, tapınaktan 

önce yapılmış bir Lidya binası ve arkaik 

tarzda daha erken devre ait bir mabcd 

vardı. Bunlardan Lidya binası. dikdörtgen 

plânlı, kumtaşmdan yapılmış, yedi basamaklı 

bir yapıdır. Mahiyeti tam olarak 

anlaşılamamış, Yunanlılar zamanında sunak 

olarak kullanılmıştır. 

Kum taşından ibaret yapının tarihlendirilmesine, 

Krezüs devrine (M.Ö. VI. 

y y.) ait bir sikkenin bulunması yardımcı 

olmuştur. 

Uzun seneler Pers'lere Satraplık merkezliği 

yapmış olan Sardes şehri M.Ö. 499 

senesinde İon'yalılarm tahribine uğradığında 

arkaik mabed'de şehirde yıkılan ve 

yakılan yerler arasında bulunuyordu. Tapınağın 

tamiri hususunda Satrap Artafernes 

gerekli emirier vermiş ve restorasyon işlerine 

başlamıştır. Çok az izlerine rastlanan 

bu erken örnekden sonra 350 yıllarında 

bugünkü mabed inşa edilmiştir. Kült heyke'inin 

yanındaki yarıklardan çıkarılan 

M.Ö. 4 . 2 y. y. ait madeni paralar mabedin 

bu devrede de kullanıldığını göstermektedir. 

İskender zamanında veya ölümünden 

sonra tahrip edildiğine dair bir delile sahip 

değiliz. Yalnız ya İskender'in mirasçıları 

zamanında vahutta bir deprem sonucunda 

tahrip olduğuna dair mimari kalın-

tılar bize ip ucu vermektedir. M.Ö. 2. y. y.'da 

tekrar tamir gören tapmak, hiç bir zaman 

tamamlanamamıştır. Bu devrede ihtiyacı 

olana ödünç para vermiş, bir nevi banka 

vazifesi görmüştür. M.S. 1. y' y.'daki bir 

depremde bir kere daha yıkılmış, tarihe 

ince detaylar yönünden tamamlanamamış 

olarak geçmiştir. Bizans'lılar zamanında 

güney-doğu köşesine çift apsisli bir kilise 

ilâve edilmiştir. Bu zamanda da akıl hastanesi 

olarak kullanılmıştır. 

Yapıdan arta kalan ayaktaki iki sütun . 

ve bu kiliseyi bugün de görmek mümkündür. 

Sardes Artemis tapmağı, psevdodipteros 

tarzındadır. Ön ve arka cephesinde iki sıra, 

uzun yan kenarlarında ise bir sıra sü 

tun dizisi vardır. Kısa tarafları 8, uzun tayfları 

20 sütunludur. Mabedin kısa tarafları 

sitilobatm alt ucundan 45. 55 m., 

uzun tarafları 97, 94 m.'dir. Yedi basamaklıdır. 

Fakat üstten iki sırası kaybolmuştur. 

Bu kadar yüksek bir kaide, Klâsik devirde 

Anadolu'da mevcut bir tradisyonu göstermektedir. 

Basamaklar 21 . 23 cm. yükseklikte, 

36 - 37 cm. genişliktedirler. Taş işçiliğinin 

en güzel örneklerinden birini basamaklarda 

görebiliriz. 

Sütunlar, başlı başına birer kaideye 

sahiptir. Kare plintoslar üzerinde, üst üste, 

yassı, yuvarlak, konkav ve konveks levhalar 

bulunur. Eski İon üslübu adı verilen 

bu şekildeki kaideler, doğu cephesindeki iki 

sütun kaidesi hariç olmak üzere bütün sütun 

kaidelerine tatbik edilmiştir. 

Doğu cephesindeki iki sütun kaidesi 

Arkeoloji dilinde postament olarak geçen 

yüksek sütun kaideleridir. Bu kaidelerin 

üzerlerinin süslü olduğuna dair izler bugünde 

mevcuttur. Yunan mimarisinde bu tip 

kaidelere rastlamıyoruz. Bu tarzdaki sütun 

kaidelerinin menşeini Doğu Sanatında 

aramamız lâzım gelir. Sardes Artemis tapınağında 

görülen bu tezyini motiflerle 

kaplı kaideleri, mabedi inşa eden sanatkârın 

buluşu olarak kabul edemeyiz. Çünkü 

Anadolu'da, bazı yerlerde sütun kaidelerinin 

süslenmiş olduğunu görüyoruz. Lidya 

Kralı, Krezüs'un. Efes Artemis tapmağına 

hediye ettiği 36 sütunun kaideleri üzerinde 

ve yine Didima Apollon tapmağının cephesindeki 

8 sütun üzeıinde görebiliriz. 

Motifli sütun kaidelerinin menşeinin 

doğuda aranması lâzım geldiği fikrinin doğruluğunu, 

Tyreos kralı Hiram tarafından 

yaptırılan Jenovah (7) mabedi ile Hitit (8) 

mimarisinde ve Asur (9) tapmaklarında 

görmek mümkündür. Bunların hemen hepsi 

ilk görüşte postamentleri akla getirir. 

Batılı sanatkârlar, doğu özelliklerini batılı 

ölçülere uydurarak kullanmışlardır, diyebiliriz. 

Sardes Artemis tapmağı, üç kısımda 

incelenebilir: 

1 — Pronaos, 

2 — Naos (sella), 

3 — Opistodomos, 

1 — Pronaos : İki girişi vardır. Batıdakine 

merdivenle çıkılır. 

Her iki giriş tarafının önünde de ikişer 

Naos'u 

sütun vardır. Batı taraftaki sütunlar kaideleri 

ile birlikte kaybolmuşlardır. 

2 — Naos : Tapmağın en problemli yeri 

burasıdır. Naos'un ortasından geçen bir 

duvar mekânı ikiye bölmektedir. Bu duvar 

ile bunun doğusunda kalan büyük bir kült 

heykeli kaidesi vardır. Burada 1910 . 14 senelerindeki 

kazı sırasında bir dev kadın 

başı bulunmuştu. Baş Amerika'ya bir çok 

eser ile beraber götürülmüştü. Fakat Halil 

Edhem beyin (10) şahsî gayreti ile geri 

getirilmiştir. 

G. Gruben'in (11) fikrine göre, dev kadın 

başı İmparatoriçe Faustina'ya aittir. 

Bu büyük kaide de Faustina'nm heykelini 

taşımak için yapılmıştır. Tapmağın Artemis'e 

ait olduğunu biliyoruz. İmparator ailesi 

burada mabedi Artemis ile bölüşmektedir. 

Ay ışığı tanrıçası Artemis, ölü kültü 

ile ilgili olarak Naos'un Nekropol'e bakan 

batı tarafında, Akropel'e bakan tarafında 

da İmparator ailesi ibadet görüyordu. Aynı 

Roma'daki Venüs tapmağında olduğu 

gibi. 

Prof. Hanfmann'a (12) göre ise, dev başın 

bir kadına ait olmayıp, tanrı Zevs'e ait 

olduğunu ve tapmağın da. Zevs - Artemis'in 

birlikte ibadet gördükleri bir yer olduğunu 

söyler. Akla daha yakın geleni, Hellenistik 

devirde Artemis'e tek olarak ibadet edildiği, 

Roma devrinde Naos'u bölünmek suretiyle 

İmparator ailesi ile birlikte ibadet 

gördüğüdür. 

3 — Opistodomos : İçinde iki sıra, dörderden 

8 sütun vardır. 

Doğu tarafına geçiş yoktur. Batıda ise, 

Lidya devrinde yapılan kumtaşı bina hem 

sunak ham de merdivenleri vasıtasiyle mabedden 

çıkılan bir yer manzarasındadır. 

Sardes Artemis tapmağı aşağıda kısaca 

sözünü edeceğim hususlar ile, ante (13) 

süsleri; Priene, Athena, Polias ve Mavseleoum, 

sütun kaideler;i Efes Artemis, Mag 

nesia Artemis ve Didima Apollon sütun 

gövdesinin yiv adeti; Efes Artemis ve Samos 

Hera, sütun başlıkları; Efes Artemis, 

arşitrav; Priene, Athena, Polias ile olan 

benzerlikler, Sardes Artemis tapınağının 

klâsik devir sonrasına tarihlendirmemize

yardımcı olan unsurlardır. Bütün bu benzer 

hususlar onun Yunan Dünyasındaki 

yerini ve tek kalmamış bir mabed olduğunu 

anlatmaya kâfi gelir, sanırım. 

AÇIKLAMALAR : 

(1) H. C. Butler. 

The Temple of Artemis. 

Leyden, 1925 Vol. II. Part. I, s. 4. dipnot 

1. 

(2) H. C. Butler, 

Aynı eser, s. 4., dipnot 2. 





(5) R. Chandler, 

Travels in Asia Minör. 

London, 1776, s. 252. 

(6) H. . Butler, 

The Temple of Artemis. 

Leyden, 1925. Vol II, Part I. s. 8. dipnot 

2. 


Aynı eser, s. 97, dipnot 1. 

(8) H. C. Butler; 




(10) A. M. Mansel, 

«Halil Edhem ve Sart eserleri». 

Edhem H. «Hatıra kitabı». 1948. c. 2, 

s. 6. 

(11) G. Gruben, 

«Studien zum Artemis Temple von Sardıs». 

Athenische Mitteilungen. 1961. c. 78. 

s. 192. 

(12) G. M. A. Hanfmann, 

«The Fourth Campaign at Sardıs, 1961». 

Bulletin of the American Schools of 

Oriental Research, 1962, s. 34 . 35. 

(13) K. Human, 

Magnesia Am Maender. 

Berlin. 1904. s. 74 - 75 ve 147. 

Arkitekt'in 

Kolleksiyonları 

ödemeli posta ile adresinize gönderilir. 

BAYINDIRLIK 

PROJE YARIŞMALARI HAKKİNDA 

Bakanlığımızca açılan proje yarışmaları 

hakkında bir süreden beri gazetelerde duyurular 

yayınlanmakta ve bir meslek grubunun 

genel kurulunda alman bir karar yanlış 

tefsir edilerek üyelere yarışmalara katılmamaları 

telkin edilmektedir. 

Bu duyurular sebebiyle aşağıdaki açıklamanın 

yapılmasına lüzum görülmüştür: 

Bakanlığımızın kuruluş ve vazifeleri 

hakkındaki 3611 sayılı kanunun 1. maddesinin 

H fıkrası yurt içinde proje yarışmalarını 

düzenleme vazife ve yetkisini Bakanlığımıza 

vermiştir. Bu fıkraya göre hazırlanıp 

kanunî formaliteleri ikmâl ve 10/7/1952 gün 

ve 8195 sayılı Resmi Gazetede neşredilerek 

yürürlüğe giren yarışmalar yönetmeliği 

mer'i hukuk nizamına göre Bakanlığımızca 

yeni yönetmelik hazırlanarak ve bütün kanunî 

formaliteleri ikmâl edilerek yürürlüğe 

girinceye kadar meıı'i olup uygulanmaya 

devam edecektir. 

BAYINDIRLIK BAKANLIĞI 

Bayındırlık Bakanlığı, çıkarmakta olduğu 

mimari proje yarışmalarında meslek 

haklarını ve Mimarlar Odasının yönetmeliklerini 

hiçe saymakta, yarışma düzenini amacından 

saptıran bir uygulama içinde bulunmaktadır. 

Oda Yönetim Kurulunda ve Olağanüstü 

Şube Kongrelerinde alman kararlara göre 

Bakanlığın yönetmeliklerimize aykırı olarak 

açmakta olduğu yarışmalara üyelerimiz katılmayacak 

ve görev kabul etmeyeceklerdir. 

6235 - 73G3 sayılı kanunla kurulmuş olan 

Odamız, mesleğin gelişmesi ile ilgili hak ve 

yetkilerini kullanarak, Bayındırlık Bakanlığına 

yarışmalarla ilgili, T.M.M.O.B. Genel 

Kurulunca onaylanmış yönetmelik ve Oda 

Genel Kurul kararlarını intikal ettirmiş ve 

Bakanlık yönetmeliğine aykırı düşmeyen 

yarışma düzenleme ve jüri seçimi kurallarının 

uygulanmasını istemiştir. 

Bakanlık yetkilileri mensuplarını jüri 

üyeliği ödeneğinden bol bol yararlandırmak 

alışkanlığın! terk etmeyerek, yarışmaların 

mimarlarca uygun görülen düzende açılmasını 

reddetmişlerdir. Şunu da kamu oyuna 

açıkça duyurmak isteriz ki, 1967 ve 1968 yılları 

içinde 7'den fazla jürilik görevi almış 

olan 15 kişinin 13'ü Bakanlık mensubudur. 

Bakanlıkça yapılan ilânlarda, Mimarlar 

Odasının kanunsuz isteklerde bulunduğu 

şüphesi yaratılmaktadır. Oysa Mimarlar 

Odasının Bakanlık yönetmeliğine aykırı düşen 

istekleri yoktur. 

Bakanlığın eskimiş olan yönetmeliğini 

bugünün şartlarına göre değiştirme kararı- 

BAKANLIĞININ 

AÇIKLAMASI 

Bakanlığımız zamanla hükümleri eskimiş 

olan yönetmeliği bu günün şartlarına 

göre tadil kararını almış, hazırlıklarını bitirmiş, 

iyi bir iş birliği örneği vermek suretiyie 

ilgili kuruluşların ve hassaten Mimarlar 

Odasıyle İnşaat. Makine, Elektrik 

Mühendisleri Odalarının fikrine de müracaat 

etmiştir. Adı geçen kuruluşların büyük 

bir ekseriyeti mütalaâlarını bildirmiş olup 

bu konudaki çalışmalara devam edilmektedir. 

Yukarıda açıklanan hususlar muvacehesinde 

yürürlükte olan kanun ve yönetmeliklere 

uygun olarak 1969 yılında Bakanlığımızca 

açılmış bulunan 6 ve açılacak olan 

12 proje yarışmasının devam edeceği ve bu 

yarışmalarda görev alacak veya yarışmalara 

katılacak olan TMMOB üyelerinin hakla, 

rınm mer'i kanunların teminatı altında bulunduğu 

ve konunun Bakanlığımızca izleneceği 

TMMOB üyelerine duyurulur. 

YARIŞMALARI HAKKINDA 

MİMARLAR ODASI AÇIKLAMASI 

na paralel olarak Odamızca hazırlanan tasarı, 

Bakanlığa iletilmiş ve işbirliğine hazır 

olduğumuz bildirilmiştir. Ancak bugüne kadar 

bu konuda bir dâvet vâki olmamıştır. 

Ayrıca, memurlarının olumsuz tutumunu 

açıklamak üzere Bakanla görüşme talebimiz 

de cevapsız bırakılmıştır. 

Bu nedenlerle Bakanlık yarışmaları durdurulmuş 

ve üyelerimize tebliğ edilmiştir. 

Usûlsiiz açılan yarışmaların iptâli için gerekli 

kanunî başvurmalar yapılacaktır. 

Meslek haklarına ve bir Anayasa kuruluşu 

olan Meslek Odalarının görüş'eri Bakanlıkça 

itibar edilmediği sürece durdurma 

kararı devam edecektir. 

Üyelerimizin hakları ve yetkileri Bakan, 

lığın değil, Odanın teminat; altındadır. -Tekrar 

ve önemle duyururuz. 

MİMARLIK ODASI 

ARKİTEKT'in Notu : Uzun süredenberi, 

Bayındırlık Bakanlığı ile Mimarlar Odası 

Yöneticileri arasında sürdürülen yarışmalar 

hakkındaki anlaşmazlık, elân devam 

etmekte ve bundan resmî sektör ve mimarlar 

zarar görmektedir. Her iki taraf, yayınladıkları 

bildirilerde, bibrirlerini suçlamaktadırlar. 

Bir çokları. Odanın, bu konudaki 

tutum ve davranışlarının hukukî olmaktan 

ziyade, kişlse' ve hissî olduğu, Bakanlıktaki 

Yöneticilerin de, mimarlık camiasına 

mensup kimseler olması itibarile, tarafların 

anlaşmamasına imkân olmadığı, kanaat 

indedirler.

W9Pa 

Hay ya m 

Oteli 

Sirkeci 

Mimarı 

Kâmil BAYUR D.G.S.A. 

Dekorasyon 

Kâmil BAYUR 

Y. Dekoratör: Sadi Faik İZLER 

İnşaatı Emaneten yapan Firma 

KESİN Taahüt ve Ticare-, İşleri LTD. 

Şantiye Şefi 

Mimar - Mühendis Saim GÜNER 

Eskidenberi, liman ve gara yakın olan 

Sirkeci semtinde Oteller, toplu bir halde 

bulunmaktadır. Halen mevcut otellerin he- 

.nen hepsi konforsuz eski binalardan ibarettir. 

Sirkecinin bu vasfını ve ticarî değerini 

düşünen malsahipleri. burada bir 

yolcu oteli inşasına karar vermişler ve Hoca 

paşa caddesi üzerine tesadüf eden parsele, 

altında iki kat pasajı bulunan bir otel, 

arka cadde üzerindeki kısma da bir büro 

binası inşa ettirmişlerdir. 

Otel 60 odalı, 120 yataklıdır. Zemin katta 

giriş, resepsiyon, müşteri salonu bulunmaktadır. 

Alttaki pasajda 22 dükkân vardır. 

Zemin kat planı

cephe detayı 

•SMANı PA'jA/ 0T£. K'SMINDAN 

Eina betonarme karkas olup toplam inşaat 

4000 M-' dir ve Üç Milyon T. lirasına ma! 

olmuştur. 

Bina iktisadî bir düşünce ile inşa edildiğinden 

kullanılan malzemede ve dekorasyonda 

sağlamlık, sadelik vc fonksiyon 

fikri hâkim olmuştur. 

Otelin girişinde gri mermer kaplama ve 

merdiven bej mermer kaplanmıştır. Pasaj 

vc dükkân zeminleri, famerit çinidir. Banyolarda 

tavana kadar mikrofavans kaplanmıştır. 

Banyo levazımatı Eczacıbaşı mamullerinden 

seçilmiştir. Yatak odaları duvarları 

mat plastik, koridorlar ve holler mat 

yağlı boyadır. Oteiin zemin kat doğraması 

alüminyumdur. 

Otel turistik tarifeye tâbidir. Sirkecide 

yeniliği vs konforu ile büyük bir ihtiyaca 

cevap vermektedir. Oteiin önünde veya ya 

kınında otomobilleri park cdeçek bir serbest 

saha bulunmaması tek mahzurdur. 

OTEL TIP YATAK KAT fl.AHı 8UR0 TIPKAT °LANı 

Norma! yatak kat planı 117

maket 

Şikago 

bir 

cami 

projesi 

da 

MİMARI : 

Mehmet Sâkib ALTAY, A.İ.A. 

Bir süre önce gündelik gazetelerde, «Şikago» 

da yaptırılacak bir cami projesi yayınlanmış 

ve bu teşebbüs hakkında bilgi 

verilmişti. 

Caminin projelerini yirmi yedi yıldan 

beri Amerika'da çalışmakta olan mimar 

Mehmet Sakıp Altay hazırlamıştır. Bu sayıda, 

cami hakkında kendisinden elde ettiğimiz 

dokümanları ve bilgileri yayınlamaktayız. 

Şikago'daki Türk ve İslâm kolonisi bir 

dinî ve sosyal merkezin yokluğundan daima 

şikâyetçi idiler. Bilhassa son yıllarda oldukça 

kalabalıklaşan bu toplum, bir müteşebbis 

heyet kurarak, cami avan projesini 

Sakıp Altay'a hazırlatmıştır. 

Projenin incelenmesinden anlaşılacağı 

gibi, cami tamamen modern anlamda 

inşa edilecektir. Mimarın ifadesine göre 

ilk hazırladığı eskiz, Mekke'de inşa edilen 

ilk cami anlayışında, dışı tamamen kapalı 

bir mütevazı dikdörtgen prizmadır. 

Fakat, cami yaptırma Komitesi üyeleri 

ve diğer Türkler, caminin mutlaka kubbeli 

olmasını, mimardan istemişlerdir. 

Proje bu isteğe uygun, tamamen yeni 

_

inşa malzemelerine göre hazırlanmıştır. 

Cami, Şikago'da Lincoln parkında, yolların 

kesiştiği bir kavşak üzerinde kubbe ve pencereleri 

dışarıda, alt kat ile diğer kısım 

toprak altında bulunacaktır. Minare İslâmm 

beş şartını sembolize eden muhtelif 

değerde beş ışıklı şutundan ibaret olup, 

klâsik minare şekilinden tamamen ayrılmıştır. 

Müh. Mimar: 

Mehmet Sâkib 

ALTAY, A.İ.A. 

Sâkib'm yapdiğı ilk proje 

kesit 

Cami ve ileride inşası düşiinü'en kütüphane, 

daire plânlıdır. Kubbe, halen Amerika'da 

çok revaçta olan paslanmaz çelikten, 

özel bir teknik ile inşa edilecektir. İnşaat 

B. Amerika'daki Türk ve İs'âm kolonilerinin 

yardımları ile yapılacaktır. Cami 

ortalama 300.-ÛJ3 dolara çıkacağı tahmin 

edilmektedir. 

Cami projesini hazırlayan mimar Sakıp 

Aitay'm kısa biyografisi : 

Sâkib Altav 1919 de İstanbul'da doğdu, 

eski Elâzığ meb'usu Fethi Aitay'm oğludur. 

Robert Kollejden diploma aldıktan sonra, 

Amerika'da mimarlık tahsili yaptı. 27 yıldanberi 

Amerika'da çalışmaktadır. İsmini 

taşıyan Clark . Altay and Associates Architeets'in 

ortağıdır. 7 çocuğu vardır. Büyük 

oğlu, Erol Altay İstanbul Robert KoFej 

Mühendislik Kısmında okumaktadır. 

kat planlan

yeşil 

imaret 

camii 

Tire 

Tülay ERGİL 

Sanat tarihçisi 

dışdan görünüş 

Ondordüncü yüzyılın başlangıcında Bizans'taki 

karışıklıktan faydalanan Türkmen 

beyleri ve kumandanları kısa zamanda Batı 

Anadolu'nun mühim bir kısmını işgal ettiler. 

Bu arada Germiyen ordusu subaşısı 

Mehmet beyde Birgi, Avasluğu (Selçuk), 

Tire ve hatta Sakız adasını ele geçirdi 

(13081. Daha sonra da İzmir'i zaptederek 

(1326), Birgi şehrini hükümet merkezi yaptı 

Zaptettiği yerlerin idarelerini oğullan arasında 

taksim etti. Tire'nin idaresini de Süleyman 

beye verdi. 1350 yılında ise Osmanlılar 

bütün batı Anadolu'yu dolayısıyle konumuz 

olan Tire'yidc idareleri altına aldılar. 

(1) 

Kapı tezyinatı 

Bu gün Batı Anadolu'nun henüz eski 

karakterini kaybetmeyen kasabalarından biri 

TİRE'dir. Burda Türk mimarisi bakımından 

dikkat çeken eserler mevcuttur. Bunlar 

arasında ayrı önem taşıyan ve Müze olarak 

kullanılmakta olan ve II. Murad'ın kumandanlarından 

Halil Yahşi Bey tarafından 

yaptırılan YEŞİL İMARET veya YAHŞİ 

BEY Camiidir. Tire tarih' boyunca kültür 

ve sanat merkezi olmuştur. Otuzdan fazla 

camii, türbeleri, bedesten; ve kütüphanesi 

bunu göstermektedir. Ancak bu kasabada 

bulunan ve Batı Anadolu mimarisinde 

önemli yeri olan bu yapılar şimdiye kadar 

gereğince incelenmemiştir. 

Tire'deki camiler plan tipleri, cephe tezyinatı, 

sütün başlıkları ve bilhassa minarelerindeki 

tuğla süslemeleri ile dikkati çekerler. 

Plan tiplerine göre genel olarak paveli 

cami, tek kubbeli cami, yan mekanlı 

cami ve avlusu medrese olarak kullanılan 

cami, olmak üzere gruplanabilir. Bunlardan 

başka değişik plan gösteren birkaç bina 

daha vardır. Ancak bunların tespiti, burada 

yapılacak daha geniş bir çalışma ile 

sağlanabilir. 

Biz burada üzerinde önemle durulmaya 

değer bir yapı olan Yeşil İmaret camiinden 

bahsedeceğiz. Yan mekânlı camilerin Tire' 

deki tek örneği olan bu bina Türk mimarlık 

varillinde varım kubbenin ilk defa bu 

binada kullamlmas' bakımından aynca 

önem taşımaktadır. Semahane olarak yapılıp 

sonra camii o'arak kullanılan bina 1441 

m (845 h) tarihinde yapılmıştır. (2) Uzun 

süre bakımsız kalmış olup 1945 yılında Müze 

haline getirilmiştir. Bina moloz taş ve 

tuğla ile inşa edi'miştir. Üstte binayı çepeçevre 

dolaşan çift sıra kirpi saçak görülmektedir. 

Minare çıkıntısı hariç bina 20.80 m 

genişliğine sahiptir. On kısımda 4.20 m genişliğinde, 

kalan sutünlardan ve duvardaki 

izlerden anlaşıldığına göre 5 bölümlü bir 

son cemaat yerine sahiptir. Her bir bölümün 

üzeri kubbe ile kaplıdır. Köşelerde 

düzgün taş işçiliği gösteren payeler vardır. 

Payelerin arasındaki 4 sütündan 3 granit 

sütun ayakta durmakta biri ise yıkılmıştır. 

Ön cephe sıva ile kaplanmıştır. Fakat 

sıva zamanla dökülmüş olup bugün bazı 

kısımları sıvasızdır. Oldukça dikkat çekici 

mukarnaslı bir girişi vardır. Yanlarındaki 

nişler de mukarnaslıaır. Devrine mahsus 

iyi bir işçilik gösteren kapı ise 1499 yılında 

İlyas Mahmut isimli birisi tarafından yaptırılmış 

olup, sanatkâr, motiflerin arasına 

kendi adını işlemiştir. Yıldız, bitki, ve geometrik 

motifler arasında palmet ve rumilere 

rastlanıyor Mermer söveli bir kapı ile 

camie girilir. Ortada 6.60X6.80 m ölçüsünde 

üzeri kubbe ile örtülü esas mekan ve iki 

yanında 4.30X4.50 m ölçüsünde yan mekanlar 

yer alır. Bu mekanların da üzeri kubbe 

ile örtülüdür. Kubbenin alt yapı ile bağlantısı 

Türk üçgenleri iledir. Türk üçgenleri 

denilen geçiş usulu küçük ölçüde pandantif 

esasına istinat eden bir metottur. (3) 

Türk üçgenleri ile kubbe arasında 8 pencere 

ve bunların araları girinti çıkıntı teşkil 

eden üçgenlerle kaplıdır. Mihrap tarafında 

ise esas mekandan bir kemerle ayrılan 

üzeri dilimli yarım kubbe ile örtülü bir 

plan

mekan yer alır. Köşelere isabet eden dilimlerin 

altında kabartma motifler görülür. 

Bunların herbirindc ayrı desen görülmektedir. 

Mihrap oldukça derindir ve dışa çıkıntı 

teşkil eder. Normal mihraplara benzememektedir. 

Daha çok tekkelerde rastlanan 

şeyhlerin oturma yeri olarak ayrılan 

kısımları andırmaktadır. (4) "Yarım kubbe 

ile örtülü olan bu mekanın bir tanesi mihrap 

duvarı olmak üzere 5 köşe'idir. Her 

cephesinde 1 pencere vardır. Mihrabın bulunduğu 

cephesindeki pencere diğerlerinden 

farklıdır. Daha üst seviyede ve yuvarlak kemerlidir. 

Diğer cephelerdckilcr ise sivri kemerlidir. 

Bunlardan başka yan mekânların 

doğu ve batıya bakan cephe'erinde pencere 

görmekteyiz Minare tarafında bulunan 

pencerede, sağ tarafta tezyinatlı bir Bizans 

mimari parçası devşirme malzeme olarak 

kullanılmıştır. Böyle devşirme malzeme 

başka vapılardada kullanılmaktadır. Çift 

sıra sivri kemerli pencere alınlığında tuğla 

tezyinat görülmektedir. Bu pencerenin 

yanında kuzey doğuda oldukça yüksek bir 

kürsü üzerinde yükselen minare ilk bakışta 

görülmektedir. Silindirik gövde üzerinde 

çimen yeşili, früze ve yer yer de patlıcan 

renkli sırlı tuğlaların kullanılmasından meydana 

ge'.en baklava şeklinde süslemeler görülür. 

Bu minare Birgi (5) ve Manisa Ulu 

camilerinin ve İznik'teki Yeşil Camiin minaresi 

ile benzerlik gösterir. 

Yapının içi sonra onarımlar sırasında 

badana ile örtülmüştür. Müze olarak kullanıldığından 

duvar yüzleri çeşitli eserlerle 

kaplıdır. Detaylar rahatça görülemiyor. Yarım 

kubbenin dilimleri içerisinde ve yarım 

kubbe ile esas mekanı ayıran kemerde bitki 

tezyinatlı kalem işleri yer alır. Yine bu 

mekanın duvarlarındaki, dilimli kemerli 

nişler içerisinde de kalem işleri vardır. Bun. 

lar kemerde bulunanlarla aynı zamana ait 

değildirler, rozet halindedir. Mihrabın sağ 

yanında dairevi yuvarlağa uyan serviler vardır. 

Diğerlerinde de olması gerekmektedir. 

Bu devre ait kalem işlerinin az oluşu ve 

çoğunun zamanla değişmesi yüzünden bu 

camin kalem işleri ayrı önem taşımaktadır. 

Yarım kubbenin ilk örneğini tanıtmaya 

çalıştığımız Yeşil imaret camiinde gördük- 

(devamı 124. sahifede) 

minare — dıs görünüş — devşirme bizans taşlarile yapılmış bir pencere

yurdumuzda 

işlenen 

yap» 

günahHan 

Seyfi SONAD, Mimar 

D.G.SA. 

Arkitekt okuyucularile, bu defa kültürel 

bir temas üzerinde dertleşmek ihtiyacını 

duymaktayım. 

Eski dokümanlarımı tasnif ederken, 

Sultanahmet meydanının, havadan alınmış 

renkli bir resmi elime geçti. Cami vc eski 

eserleri parmaklarımla kapattığım zaman, 

geri kalan kısmın Hiroşimamn atom bombardımanından 

sonraki durumundan hiç 

farkı yoktu. 

Muhacir barakalarını andıran bir çokları 

yeni yapılmış, bir sürü bina!. Bu acıklı 

durumu daha fazla görmemek için, gözlerimi 

kapadığım zaman gelmiş geçmiş eski 

belediye reisleri ve başta Prost olmak 

üzere Jansen, Jean Walter, Öelsner, Holzmeislcr'i 

hatırladım. Avrupa'da gece lokallerinde 

tanışılıp mütehassıs diye getirilen 

işsiz profesörler, yerli ve yabancı mütehassıslar, 

kafamın içinde bir suçlular resmi 

geçitı yaptılar. 

Dokümanları tasnife devam ederken; 

daha kuruluşu 25 - 30 yılı geçmeyen İsrail'e 

ait resimler arasında yepyeni Hayfa'nm da 

fotoğraflarını buldum. , 

ikinci dünya harbinde yerle bir edilen 

Berlinin imarından sonra, gidip gördüğüm 

Hansa - Virtel bölgesine ait yine havadan 

çekilmiş resimleri, her bakımdan iman ön 

planda gelmesi gereken Sultanahmet meydanının 

fotoğrafları ile karşılaşdırdım. Aradaki 

korkunç farktan nerede ise aklımı kaçıracaktım. 

Tekrar, şehirlerimizin bozuk 

düzenleri, bilhassa İstanbul'un hali, gözlerimin 

önünden geçti. Gece kondular ve salaş 

gibi resmî gece kondular! Hiç bir şehircilik 

kaidesine uymayan meydanlar. 

Eminönü meydanında, yayaların geçmesi 

için yer altı geçidi yerine yapılan iniş ve 

çıkış'ı ucuz! bir buluş olan demir merdivenler, 

yol kavşaklarında, dünyanın hiç bir 

yerinde rastlanmıyan diş macunu ve konserve 

reklâmı kutular içinde, düdüklerile 

trafik konseri veren ve etrafla şakalaşan 

trafik polisleri, geçit resimleri ve törenlerin 

ciddiyetini kaçıran takma sakal ve bıyıklı 

mehter takımları, geç saatlerde iskeleleri, 

garları ve meydanları dolduran seyyar lokantalar 

... velhasıl medenî bir memleketle 

Birkaç eski eserden gayrisi, gece konduları andıran Sultan Ahmet 

çevresi havadan bir sefalet mahallesi manzarası göstermektedir. 

bağdaşmıyacak bir sürü gerilik örnekleri 

bir turistik film gibi gözümün önünden 

geçti! 

Bütün bunların nedenlerini bir sözcük 

içine sığdırabiliriz. Kültürsüzlük! Kültürsüzlüğü 

ise aşağıdaki misaller ile açıklıvabiliriz. 

, Yurdumuzda değil yüksek öğretim, lise 

ve ilk öğretim sistemi bile gereği gibi kurulamamış, 

daha öğretmenleri bile yetiştirmeğe 

başlamış değiliz. Nerede kaldı ki gençleri 

uzay çağı icaplarına göre hazırlayalım. 

Batı memleketlerinde, lise mezunları, yüksek 

tahsile başlamadan önce, seçecekleri 

mesleklere göre, en azından bir yıl staj yapmak 

mecburiyetindedirler. Gençler liselerde 

o derecede iyi yetiştirilmektedirler ki, açılan 

memuriyet ve proje yarışmalarında en 

iyi dereceyi kazananlarına rastlanır. 

İsviçre'de mimarlar arasında açılan proje 

yarışmalarında bir yıllık staj devresinden 

sonra birincilik kazanan lise mezunlarına 

bile, tesadüf edilmektedir. Esasen İsviçre' 

de lise ve yüksek tahsil yapmak, şahsî arzuya 

tabi olmayıp, sınıf hocasının takdir ve 

tayinine bağlıdır. İlk okulda öğrencinin durumu, 

istidadına göre takip edilerek, hangi 

bilim ve meslek okuluna devam edebileceği 

test ile tayin ve tesbit edilip, ailesine bildirilir. 

Bu suretle gençler, istidatları olmayan 

branşlarda vakit kaybetmeden hayata 

atılırlar. Dersleri takip edemiyecek derecede 

geri olanlar ise, özel okullara gönderilir. 

İkinci dünya harbinden önce, yüzde ellisinden 

fazlası, okuma yazma bilmeyen Sovyet 

Rusyamn, bugün ilim ve teknikte ön planı 

işgal etmesi, öğrencilerin daha ufak sınıflarda 

test usullerile istidatlarına göre mesleklere 

ayrılmalarındandır. 

Halbuki, bizde hala, gençler hiç bir kabiliyet 

testine tabi tutulmadan, gelişi güzel, 

meslek seçmektedirler. Hatta Üniversitelerin, 

yüksek okulların yetersizliği yüzünden, 

gençlerimiz, bile bile, hiç arzulamadıkları 

Fakültelere girmekte ve buralardan diploma 

almaktadırlar. 

Ve işte bundan sonra da bütün hayat 

bu diplomaya dayanmakla geçer! 

Bunun neticesi çok defa mimarlıktan 

malzeme tüccarlığına, doktorluktan otelciliğe, 

avukatlıktan keresteciliğe, generallikten 

çiftçiliğe geçtikleri görülür ve işitilir.

Hayfa limanı : İdareci ve şehircilerimizin ibretle incelemeleri gereken 

yeni bir şehir, titizlikle uygulanan plan ve korunan yeşil sahalar 

Bu Kişiler nihayet zoraki seçtikleri mesleklerden, 

imkân bulup istidatlarına uygun 

işlere geçmesini başarmışlardır! 

Ama, resmî görev kabul etmiş olan idareciler 

içinde, bu işe hiç merak ve istidatları 

olmayanların direndikleri ve görevlerini 

sürdürdükleri görülür ve daima şehirlerimizin 

başına gelenler de, hep bu tip idarecilerden 

gelir. 

Son kırk elli yıllık geçmişte, yurdumuz 

bu tip Vali, Kaymakam gibi İdare âmirlerinden 

çok zarar görmüştür. 

İmârcı olarak geçinen bir çok Valinin 

İmar ve Bayındırlık namına ne büyük hatalar 

işlediklerini hatırlarız. Manisa'da yol 

açmak bahanesile, Fatih'in okuduğu medreseyi 

yıkdıran, Antalya'da park yapmak 

bahanesile birer anıt değeri olan yüz yıllık 

ağaçları kestiren, keza Mersin'de 1000 kişilik 

toplantı salonu olan halkevinin, hela ve 

vestiyerleri düşünmeden planlarını kendisinin 

hazırladığını övünerek ilân eden Valileri 

unutmak kabil midir 

İstanbul Belediyesi İmâr bürosunda çalışırken, 

o günkü talimatnamelere uymayan 

bir kat ilâvesi isteğini yerine getirmediğim, 

için bu işi sonradan yukarıdan idari 

baskı gören bir meslekdaşm, şu mütalâa 

ile olumlu hale sokduğunu, hep hatırlarım : 

«İstek her ne kadar talimat'a uygun 

değilse'de, mal sahibi ilâve edilecek 

katın ön tarafında bir teras yaparak, burasını 

saksılarla süsleyeceğine dair bir taahhütname 

verecektir. Bu suretle şehirin bu 

köşesine ayrı bir güzellik vereceğinden, 

müsaade edilmesinde bir mahzur görülmediği!... 

Bu idareyi maslahatçı zihniyetten dolayı 

Eelediyeden ayrıldım. Profesör Holzmeister'in 

bürosunda Büyük Millet Meclisinin 

projelerinin tatbikat ve detay planlarında 

çalıştım. O zaman büyük işler, şehircilik 

planları âdeta yabancıların tekelinde idi. 

Prof. Eğli Edirne, Çal, Acı payam imâr 

planlarını yapıyordu. O sırada Denizli İmar 

plânı eksiltmeye çıkarıldı Bakanlık imâr 

bürosunu şosecilikten, şehircilik otoritesi 

haline gelenler idare ediyorlar bu işi 

de bilhassa yabancılara vermek için, âdeta 

çırpmıyorlardı. Denizli imâr plânı eksiltmesine 

iştirak için, ehliyet almak üzere 

şehircilik dairesine müracaat ettiğimde, 

âdeta istihza ile karşılandım. Bana 

hangi şehir plânını yaptığımı sordular ve 

vesika almak için mutaka bir şehir plânı 

yapmış olmam icab ettiğini söylediler. 

İki yıl şehircilik tahsili yaptığımı ve seminerlere 

iştirak ettiğimi, İstanbul nâzım 

plânında çalıştığımı söyledi isem de müracaatımı 

reddettiler! 

Bu şebekenin hakkından ancak o zamanın 

Nafıa Vekili, inkılâpçı Sayın Ali 

Çetinkava gelebilirdi. Merdivenleri çifter 

çifter atlıyarak Vekilin yanına girdim. 

Bütün açıklığı ile durumu soluk soluğa anlattım. 

Bana yardım etmeleri lâzımken 

kasden müşkülât çıkardıklarını söyledim. 

Vekil, beni oturtarak ilgilendi, ben 

kahvemi içerken, Müsteşar ehliyet vesikasını 

getirdi ve özür dilemeği de ihmal etmedi. 

Bu suretle şosecilerin kurmuş oldukları 

yabancı mütehassıs işbirliği de 

bozulmuş oldu. 

Denizli'nin plânını hazırlarken, o zaman 

İstanbul'un plânlarını yapmakta olan şehirci 

Prost'un çalışmalarını görmek ve onlardan 

fayda'anmak için, İstanbul İmâr 

Bürosuna müracaat ettim. Bana çalışmaları 

göstermediler, Prost hiç bir suretle yabancılara 

tatbikat plânlarının gösterilmesine 

izin vermiyor, dediler. Ben ne bir 

emlâk komisyoncusu ne de bir mülk sahibi 

idim, bir şehir plânı yapan meslekdaşdım, 

plânlar bektaşi sırrı gibi saklanıyordu. 

Halbuki, başka memleketlerde, şehircilik 

plânlan, halkın bilgisine arzedilmeden, 

hiç bir şekilde kesinleşmediğini, Prost bilmekte 

idi. Sonradan bu çalışmaların, şehircilik 

çizim baremlerine uymadığı, yetersiz 

olduklarını öğrendim. Halbuki, Bayındırlık 

Bakanlığındaki şoseci şehircilcr, 

benim yaptığım Denizli plânında en hurda 

tafsilâtı istedikleri halde, şehircilik talimatını 

Prost'un yaptığı İstanbul plânına 

tatbik etmedikleri anlaşılıyordu. 

.Uzun seneler sonra, İstanbul'a geldiğimde, 

Prost plânının kötü tatbikatını üzülerek 

gördüm. Gerekli yeşil sahalar muhafaza 

edilmemiş, binbir türlü entrikalarla gece 

kondu misali binalarla dolmuştu. 

Sahil şehirlerinin en değerli yerleri, limanların 

civarıdır. Havfa'da bu gibi yerler 

titizlikle korunmuştur. Ankara plânını 

yapan Jansen bir münasebetle; Atatürk'e: 

Ekselans, imâr plânlarını herkes tanzim 

edebilir, fakat tatbikat az kişinin yapabileceği 

bir iştir. Bu bazan harpleri kazanmaktan 

bile, güçtür, demişti. Atatürk'ün 

sağlığında Ankara plânı titizlikle tatbik 

edildi ve medenî harb kazanılmıştı. 

İstanbul'da bu harp kaybedilmiştir ve 

edilmekte devam etmektedir. Hayfa'da ise, 

İsrail, bu medenî harbi kazanmıştır, darısı 

bizim başımıza.

KOLIEKTİF ŞİRKETİ İNŞAAT TESİSAT TAAHHÜT 

Y.MUH. RASİN DEMİRSOY ve ORTAKLARI — 

• ERZURUM 400 YATAKLI VEREM HASTAHANESİ 

• ERZURUM ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ KÜTÜPHANE BİNASI 

• ERZURUM ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ YURT BİNASI 

• KARAMÜRSEL ETERNİT FABRİKASI 

• İSTANBUL VELİEFENDİ HİPODROMU BETONARME TRİBÜN İNŞAATI 

• İZMİR TURYAĞ FABRİKASI 

• İZMİT ÇELİK HALAT VE TEL FABRİKASI 

• ERENKÖY GENOTG MONTAJ FABRİKASI 

• ŞEKER SİGORTA UMUM MÜDÜRLÜK BİNASI 

• ERZURUM ÇİMENTO FABRİKASI 

• İZMİT BASTAŞ TESİSİ İNŞAATI 

• TOPTAŞ (FİAT) OTOMOBİL FABRİKASI 

• ÜNYE ÇİMENTO FABRİKASI 

Adres : Meclisi Meb'usan caddesi No. 7, Salıpazarı Ham kat : 9, Karaköy - İstanbul 

Telefon : 49 70 20 - 49 70 21 Telgraf Adresi: İSİNTES - İstanbul 

ARK. — 78 

(baş tarafı 121. sahifede) 

ten sonra, bunun İstanbul'daki örneklerini 

ele alırsak 1757 . 77 tarihinde yeniden yaptırılan 

Fatih caminin planında değişik şekilde 

görmek mümkündür. Yapının planı, 

ortada bir kubbe ile kible tarafında yarım 

kubbe ve iki tarafında üçer yan kubbeden 

ibarettir. Önde 5 bölümlü son cemaat yeri 

vardır. Bu plan 1473 tarihli Üsküdar'da 

Rum Mehmet Paşa camiinde tekrar görülmektedir. 

Yine İstanbul'da Atik Ali Paşa 

camiinde de bu plana rastlıyoruz 

İstanbul'daki yapıların dışında Konyada 

1512 - 20 tarihli Selimiye camiinde çok 

az farkla aynı plan görülmektedir. Yunanistanda 

da 1458 tarihli Fethiye camiinde de 

bu plan tatbik edi'miştir. (öt 

Yeşil İmaret camiinin yan mekanlı plana 

göre inşa edildiğini yukarda belirtmiştik 

Bu plan tipinde olan yapılar İznik'te Yakup 

çelebi zaviyesi ( 

), Nilü 

fer Hatun İmareti (13S8 ) ve son kazılarda 

incelenen Sultan Ortuuı ,7) camii öc 

yan mekanlı bir camidir. Ş'mdıyı; kadar bu 

tipin İznikte 1388 tarihli Nilüler Halan imareti 

ile 55 yıl sonra haşladığı kabul edilmekte 

idi. Yan mekanlı plân tipinin gelişmiş 

şeklini Bursa'da I. Murat caminde 

(1360 - 1389), Yıldırım camiinde (1389 - 1403), 

Yeşil camide 1413 - 21) ve II. Murat camilerinde 

1421 . 51) görülmektedir. Yine bu 

plan tipini gösteren Edirnedeki II. Murat 

camiidir. () 

Tire'de Yeşil İmret'te başlayan varım 

kubbe gerek Beyazıt, Süleymaniye ve Kılı; 

Ali Paşa camilerinde (9) ve gerekse dört 

yarım kubbeli yapılarda mekan ge'işiminds 

önemli rol oynamıştır. 

Tülay ERGİL 

1 — ALİ Kızıltan, Anadolu Beyliklerinde 

cami ve mescitler, İstanbul 1958, s. 95 

2 — E. Diez - O. Aslanapa, Türk sanatı, İstanbul. 

s. 302, Şek. 549; R. Anheqqer, 

cEski Fatih cami'i meselesi», Tarih Dergisi 

Sayı. 9 s. 155 

3 — D. Kuban, Osmanlı dini mimarisinde 

iç mekan teşekkülü, İstanbu 1 , 1958, s. 13 

4 — S. F.yice, Zaviyeler ve zaviyeli camilcr, 

İstanbul İktisat mecmuası 1963, s. 40 

5 — R. Rıefsthal, Turkısh areluteetare m 

soutwestern Anatolıa. Cambridge, 1931, 

s. 32 - 35 

6 — S. Eyice, Yunanistanda Türk mimari 

eserleri, Türkiyat mecmuası, cild IX, 

İstanbul, 1954, Res. 7 

7 — 1964 9 - 17 temmuz arası Sanat tarihi 

Enstitüsü burada kazı yapmıştır. («Oktay 

Aslanapa» Sanat tarihi yıllığı, Sanat 

tarihi Enstitüsü, 1964 - 65). 

8 — D. Kuban, Aynı eser, S. 17 

9 — Tahsin Öz, İstanbul calileri, İstanbul, 

1964, şek. 36, 53, 74

asperıdos 

tiyatrosu 

Arkeolog - GÜLDEM YÜĞRÜM 

Küçük Asya'da en iyi bir şekilde zamanımıza 

kadar gelen Roma tiyatrosu Pam. 

phylia'daki Aspendos tiyatrosudur. Pamphylia 

adını taşıyan bu bölge Anadolu'nun 

güney sahillerinin ortasında yer almakta 

okıp bugünkü Antalya vilâyetinin düzlük 

kısımlarına tekabül etmektedir. (I). 

"liyatro, şehrin üzerine yayıldığı tepelerdedir 

Küçük tepenin doğu yamacında 

inşa edilmiştir. Şehir harcbeleri içinde tek 

esaslı ve sağlam kalmış yapıdır. Sahne binasının 

güney duvarında bir konsol üzerinde 

görülen kitabede binanın mimarı 

olarak Aspendos'lu Theodoros'un oğlu Zcnon 

zikredilmektedir. Tiyatro'nun bütün 

masrafları A Curtius Crupinus Arruntianus 

ve A. Curtius Auspicatus Titinnianus tarafından 

karşılanmış olup bu yapı memleketin 

yerli tanrılarına ve imparator ailesine ithaf 

edilmiştir. Bunlar, Lâtince ve Grekçe 

yazılar sahnenin iki tarafında bulunan yan 

kanatlardaki kuzey ve güney kapılarının 

üzerindeki kitabede anlatılmaktadır. 

Kitabede şunlar yazılıdır (II) : 

«Memleketin tanrıları ve imparatorluk 

adına Acurtius Crispinus Arruntianus ve 

Acurtius Auspicatus Titinnianus Acurtius 

Crispinus'un vasiyetname emri mucibince 

bu âbideyi inşa ettirdiler 

Diğer taraftan sahne duvarının üst sütun 

dizisinin kaidesindeki kısa kitabede, ise 

bu iki kişiyi binayı yaptıranlar olarak belirtilmektedir. 

Gerek bu isimlerin ve gerekse 

«Domui Augustorum» kelimesinin gösterdiğine 

göre tiyatro imparator Antoninus 

Pius'un saltanatı zamanında (13S - 164) inşa 

edilmiştir. Üç kısımdan ibarettir. 1) Cavea, 

2) Orkestra, 3) Skerie . sahne 

(Cavea - Teatron) . Oturma kademeleri: 

Akropolis'in doğu yamacı oyulmak suretiyle 

yapılmıştır. Tiyatro sahne binası 

ve cavea olarak tam bir bütün teşkil eder. 

Seyirciler mahallinin taban çapı 95, 4S m. 

olan yarım daire biçimindedir. Oturma sıralarının 

sayısı 40 olup bunlar dairevî bir 

kuşak (praecinctio - diazoma) ile iki bölüme 

ayrılmıştır. Üst bölümde 19, altta ise 

20 oturma sırası ihtiva eder. Diazoma üzerine 

müstakil koltuklardan ibaret bir sıra 

konmuştur. Radial merdivenlerin sayısı 

alt bölümde 10, üstte ise 21'dir. Diazomadan 

(Ana koridora A) 6 tane küçük çift merdivenle 

220 cm. yükseklikteki üst kata çıkılmaktadır. 

Seyirciler mahallinde 0,50 cm. 

eninde, orkestra hariç 7000 kişilik yer vardır. 

Caveanm en üst kısmında kemerli bir 

galeri mevcuttur. Binaya kullanılan malzeme 

Akropolis'in doğu yamacında bulunan 

çok kaba konglemera taşlarıdır. Seyirciler 

mahallindeki oturma yerleri, zemin ve geçitlerin 

duvarları, diazomanm duvarları 

için ince kireç taşı seçilmiştir, ilk bakışta 

hiç harap olmamış gibi görüner. caveanm 

bazı kısımlarının yenilenmiş olduğu anlaşılır. 

Bu yenilenme bilhassa alt kısımdaki 

kademelerde yapılmıştır. Üst kısımdaki kademeler 

sağlamdır. Altlarında bulunan tonoslu 

galeri sayesinde iyi bir şekilde kalmışlardır. 

Diazoma'nm etrafım çeviren ve 

kapılarla bağlı olan bu galeri ışıksızdır, 

sonlarında çıkışları yoktur, amacı yığma 

taşlardan yapılmış oturma basamaklarının 

alt duvarlarına dayanak vazifesi görmektir. 

Cavea'yı en üst noktadan çeviren kemerli 

galeri 53 kemerden müteşekkildir. Diğer 

kısımlar daha yeni bir inşaat devrini 

gösterir. Bu kemerli galerinin eski binaya 

ait olmadığını dış duvarda bulunan pencere 

delikleri ispat etmektedir. Zira yarı 

dairenin her bitiminde 7 adet olan bu delikler 

ga'erinin aks taksimatına uymadıklarından 

ötürü duvarla örülmüşlerdir. Bu 

koridorun üstünün kapalı olduğu dışarda 

ikinci yontma taş tabakasında görülen ve 

yağmur suyunu dam dışına akıtmağa yaı-ıyan 

su borularından anlaşılmıştır. Seyirciler 

mahallinin iki yanında yer alan ince 

merdivenlerden kemere ve dama çıkılmaktadır. 

Ayrıca bu merdivenlerde bize bu 

galerinin üstünün kapalı olduğunu göster- 

Tiyatronun elevasyonu ve kesiti 

mektedir. Bu damı taşıyan payeler dar ve 

ince olup, yontulmuş kireç taşından yapılmış 

ve önlerine de yarım sütunlar konmuştur. 

Birçok payelerdeki bu sütunlar harap 

o'duğu için bunlar tuğla ile yenilenmişlerdir. 

Bu şöyle yapılmıştır; Payelerin üst 

kısımları silindir şeklinde oyularak tuğladan 

tam yuvarlak bir sütun nıeydana getirilmiş 

ve bu yarıya kadar açılan oyuğa sokulmuştur. 

Payelerin üzerinde kemerlere 

impost vazifesi gören bir korniş vardır. Bu 

korniş üzerinde yer alan bu yarım sütunların 

ne kaideleri ne de başlıkları mevcut 

değildir Bun'arın üzerinde arşivoltlar vardır. 

Sonuncuların üç kısımlı profili süssüzdiir. 

İkinci kemer üzerinde arşitravda 

Bizans - Arap sitilinde bir yazı vardır. Dışarıdan 

seyirciler mahalline iki büyük geçit 

ile girilir. (Parados) Bunlar Cavea'nın 

bitiminde oturma basamaklarının altında 

bulunurlar ve buradan başlarlar. 

En üstte daire biçiminde dış duvarda 

bulunan iki yan geçit ise (F) Akropolis'den 

tiyatroya girişi sağlamaktadır. Sahne binasından 

da seyirciler mahalline girilebilir 

Birincisi diazoma'da son bulan ve (E) diye 

gösterilen kapılarla, ikincisi üst geçidi duvar 

üstündeki koridorla merdivenlere bağlıyan 

((G) diye işaret edilen kapılarla, Ana 

girişlerin, (Paradoşlar) üzerinde yer almış 

(I) Mansel. A. M. İlk Çağda Antalya 

Bölgesi (s. 3). 

(II) Lanckronski, G.K. - Niemann, G 

Petersen, E. Stadte Pamphyliens und Pisidiens 

I-Bd (s. 91). 

Texies C. The Principal Ruins of Asia 

Minör (s. 49). 

Description de L'asie Mineure Bd. III, 

(s. 218).

olan localara (I) ise giriş sadece sahne binasından 

mümkündür. Bunlar ana koridor 

üzerindedir. Alt kademeler 0,59 metre yükseklikte 

bir kaide üzerinden başlarlar. Bu 

kaideden 1,99 metre mesafede taş içinde 

işlenmiş bir iz vardır. (A) 0.25 metre eninde 

ve 0,04 metre derinliğinde bir oyuğun 

içinde bu'.unan bu izin mahiyeti anlaşılmıştır. 

Buna göre 1,09 m. eninde orkestra boyunca 

uzanan bir koridorun (C) mevcudiyeti 

ortaya çıkmıştır. Buna daha birçck tiyatrolarda 

rastlanır. Kaide üzerindeki e; 

alt oturma basamakları, orkestrada oturanların 

başlan üzerinden seyircilerin sahneyi 

görebileceği şekilde düzenlenmiştir. 

Yan girişler (E) ve (F) giriş ve çıkışlar 

için ikinci derecede önemlidir. Seyirciler 

daha ziyade yanlardaki girişlerden giriyorlardı. 

Orkestra - Çapı 23,88 m. olan bir yarım 

dairedir. Etrafı parmaklıklarla çevriliydi, 

zemini taş levhalarla kaplanmıştı 

Bu kaplama sahnenin arka duvarına yanlardan 

ise kemerli ana girişlerinin kapılarına 

kadar uzanmaktaydı. 

Sahne - Skene - Aspendos'daki tiyatronun 

en önemli kısmı sahne binasıdır. 

62,48 m. uzunlukta ve 6,4 - 10 m. derinliktedir. 

Çok katlı bir yapıdır. Sahne binasını 

iki yandan çeviren yan kanatlar ileri doğru 

uzanarak purodosları örtmektedir. Bu yüzden 

paradoslar kapalı bir geçit halinde Logeionun 

altından sahne binası ile irtibat 

kurarlar. Sahne binasının uçlarında bulunan 

merdivenler muhtelif katlar arasındaki 

gidiş gelişi temin etmektedirler. Logeion 

tahtadan inşa edilmiş olup yüksekliği sahnenin 

arka duvarını taşımakta olan alt yapının 

üst kenarı kadardır. Orkestra üzerindeki 

yüksekliği 1,60 m dir. Bunu sahne 

duvarından öne doğru çıkan ve logeion zeminine 

destek vazifesi gören kornişlerden 

anlıyoruz. Sahne 7 metre derinliktedir ve 

skene duvarının dibinden başlayıp girişlerin 

(L) kısmına kadar devam eder. Burada 

tahta ile örtülmüş olan duvar kireç 

taşı ile değil de daha kıymetli olan konglemera 

taşından yapılmıştır. Tahtadan olan 

sahnenin altında taştan bir döşeme yer 

alır. Bu döşeme kapıların alt kısmını da 

örtmektedir. Bu kapılar her iki tarafta yer 

alıp sahne binasının iki kanadından (versuraeler) 

tiyatroya girişi sağlamaktadırlar. 

Eşikleri orkestranın yüksekliğindedir. 

büyük kornişten başka hiçbir şey kaybolmamıştır. 

ve bu dış cephe antik pencere mimarisinin 

bulunan yegâne örneğidir. Duvarlar 

büyük breccia yonta taşlarından inşa 

edilmiştir, yalnız pencere ve kapı söveleri 

diğer kısımlar karanlık olan duvar yüzeylerine 

aydınlık veren kireç taşından yapılmıştır. 

Fasadın görünüşü bazı küçük tahribatlar 

ve ortaçağda yapılmış olan bazı 

ilâve yapılar (meselâ orta kapı değişmiş) 

neticesinde değişmiştir. Yalnız sol kanat 

eski hali ile durmaktadır. Bu cephede Röne. 

sans saraylarını karakterize eden prensip 

bulunuyor, bu prensip bina kitlesini parçalara 

ayırarak bir kısmını geri çekip esas 

katı belirtmektedir. Esas kat oldukça yüksek 

5 kapı ve bir çok pencereli alt kısmın 

üzerinde pencereleri 2 m. yükseklikte olan 

kattır. Pencereler bu kata ihtişam vermen 

ve daha tesirli bir manzara elde e mek nıak 

sadı ile büyük yapılmış olup ; i.ıe kendilerinden 

iki misli büyük olan niştenniçersine 

yerleştirilmişlerdir. Bunlann üzerinde vine 

iki sıra halinde aralıklar vardır. Esas v» 

onun üzerindeki katlardaki pencerelerin sayısı 

9 - 9 dur. Koridorların, merdivenlerin 

aydınlatılmasına yanyan bu pencerelerin et 

rafı kireç taşından yapılmış ve bazı küçük 

parçaları gayn muntazam bir şekilde duvarın 

içine girmiştir. En yukarda ise 17 

aralığı olan bir sıra yer almıştır ki bunlar 

kireç taşından yapılmamıştır. Bu bahsettiğimiz 

aralıkların gerek üstünde gerekse altında 

duvara yerleştirilmiş destekler vardır. 

Bunlar caveanm üzerine gerilen tentenin 

iplerini bağlamaya yarayan tahta direkleri 

taşımağa yarıyorlardı. 0,65 m. genişlikte ve 

0.50 m. yüksekliğindeki bu destekler bütün 

tiyatronun dış cephesinde yer almışlardır. 

Dışta seyirci yerleri ile sahnenin yan taraflarında 

iki geniş kapı bulunmaktadır. Bunların 

seyirciler için yapılmış giriş kapıları 

olması muhtemeldir ki üzerinde daha önce 

muhtevasını gördüğümüz kitabeler vardır. 

Skene Frons : (Sahnenin yüzü) — Caveanm 

karşısında sahne binasının iç kısmında 

skene duvarı yer alır. Skene frons şahane 

bir şekilde üst üste iki sıra halinde 40 sütun 

ile süslenmiştir. İki katta da ayrı nizam 

kullanılmıştır. Üstte korint, altta İon nizamıdır. 

Sütunların 10 çifti alt katta, diğer 10 

çifti ise üst katta yer almıştır. Alt kattaki 

sütunlar postamentler üzerinde ikişer ikişer 

gruplar halinde sıralanırlar Postamentler 

fasadın önünden ileriye doğru çıkmışlardır. 

Alt kat sütunları üzerinde ufki kornişler 

vardır. Bu sütun çiftleri arasında yer 

alan 5 kapıda fasadı süslemektedir. Kapıların 

yanlarından öne doğru çıkan yüksek 

postamentler Aspendost'da yer alan Nympheum 

postamentleri ile aynı olmalıdır. 

Eğer tiyatroda da oradaki gibi postamentlerin 

üzerinde 0,20 m. kalınlığında bir örtücü 

tabakanın bulunduğunu kabul edersek 

bunun neticesi olarak postamentlerin 

üzerinde yer almış olan sütunların yüksekliği 

5,50 m. olarak çıkmaktadır. Fasadı süsleyen 

sütunlara ait başlıklar ve kaideler 

günümüze kadar gelmemiştir. Ancak alt 

Sahne yeniden yapılırken ön duvar 

(I-Iyposkenion duvarı) 5 kapı ile çerçevelenmiştir 

(termessos da olduğu gibi). Sahnenin 

iç kısmı alçak olup sonradan inşa 

edilmiş yontma taş duvarlarla bölünmüştür. 

Bu gün ise burası yüksek ve dar bir 

tek oda şeklinde olup ufki hat taksimatı 

kaybolmuştur. Odalarda basamaklar yoktur. 

Sahnenin dışı : Sahnenin dış kısmında 

Tiyatronun planı

kat sütun başlıklarının İon tarzında olduğu 

tahmin edilmektedir. Sütun çiftleri arasında 

yer almış olan kapıların yükseklikleri 

belli değildir. Duvarın boş kalan yüzeyi ise 

küçük nişlerle dekore edilmiş olup, burada 

heykellerin mevcudiyetleri bilinmemekle 

beraber o devir geleneğine uygun olarak 

nişler içinde yer aldıkları söylenebilir. Nişlerin 

üst kısımım meydana getiren alınlıkların 

küçük sütunlar tarafından mı yoksa 

karyatitler tarafından mı taşındığı belli değildir. 

Sütunlar sandık biçiminde arşitravlar 

taşımaktadırlar. Arşitrav blokları duvarda 

s tunların ileriye doğru yaptıkları çıkıntıları 

tahrip etmişler ve dolayısıyla sandık 

biçiminde bloklar meydana getirmişlerdir. 

Arşitrav blokları gayet zengin bir korniş 

taşırlar. 

Bu sandık şekilleri üç arşitrav b'.okunun 

uçlarda birleşmesiyle meydana gelmiştir. 

İki tanesi duvarın içine giriyor, üçüncü 

parça ise duvara paralel bir şekilde yalnız 

sütunlara dayanarak duruyordu. Bu yüzden 

sütunların devrilmesi ile üçüncü parça da 

düşmüştür. Arşitrav gayet yüksek olup Yunan 

mimarisinin bütün özelliklerini gösterir. 

Arşitravı süsliyen friz bukraionlar ile 

bezenmiştir Aynca Ibukraioniar arasında 

çelenkler, rozetler, rölief şeklinde işlenmiştir. 

Yumurta, boncuk ve denticula dizileri 

arşitravın tezyinatım tamamlar. Bu tezyinat 

alışılmamış bir derecedede derine yapılmıştır. 

Birleştikten sonra sandık şeklini 

alan arşitrav blokları bir takım kasetler 

meydana getirmişlerdir. Kasetlerin yüzeylerinde 

insan portreleri kabartma halinde işlenmiştir. 

Alt sıranın arşitravı üzerinde üst 

sütun sırasının stylobatı vardır. Bu yüzeyinde 

sütun kaidelerinin raptolduğu delikleri 

taşımaktadır. Bu delikler 0,35 m. lik 

kare şeklindedir. 0.06 m. derinlikte olup 

aşağı yukarı 0,36 m. kadar da kaidenin kenarından 

uzaktadır. Stylobatta arşitrav gibi 

meyilli olup valmz orta sütunlar arasında 

düz bir çizgi halindedir. Ve burada ithâf 

kitabesi yer almaktadır. Bu kitabenin orta 

parçası eksiktir. Yalnız geri kalan beş ve 

son kısımlarına bakılırsa bir kitabenin mevcudiyeti 

anlaşılır. 

Üst kattaki sütun sırasıda Korint tarzında 

başlıklar ihtiva edip aşağı yukarı alttaki 

sıra ile aynı şekilde tanzim edilmiştir. 

Sütunların yüksekliği 4,97 m. dir. Buraya 

ait granitten bir sütun parçası ele geçmiştir. 

Bunun en alt kısmı 0,524 m. kalınlıktadır. 

Buna uyarakta sütunların 91/2 çap yüksekliğinde 

olmaları lazım geldiği hesaplanmıştır. 

Skene fronsun üst katı yapı ihtiva etmemekle 

beraber alt katın karakterini taşımaktadır. 

Burada yer alan sütun çiftleri 

alt kattakilerle aynı düşey doğrultudadır. 

Yalnız başlıkları zamanımıza kadar gelmemiştir. 

Bu sütunlarda alttakilere benzer 

arşitrav blokları taşımaktadırlar. Arşitrav 

burada da yüksektir ve friz devam eden 

bir kenar süsü tarzında olup çelenkler çiçekler, 

nebati motiflerle süslüdür. Geison 

altında diş sırası vardır. Bütün silmelerde 

kimatyon görülür. Bunlar arasında yumurta 

motifi, boncuk diziside zikredilir, alt kattaki 

sütunların üzerindeki ufki korniş yerine 

sütun çiftlerinin üzerinde bir takım 

alınlıklar yer almıştır. Bu alınlıklar üçgen 

veya daire şeklinde olup 9 tanedirler. Ve sütun 

çift'eri üzerinde münavebe ile kullanılmıştır 

Sahne duvarının son uçlarındaki sütun 

çiftleri ise üzerlerinde tek taraflı yarım 

üçgen alınlıklar taşımaktadırlar. Bu kısımda 

arşitrav tümü ile mevcut olduğu için aşa. 

ğı yüzeyinde gözüken delikler sayesinde en 

son sütunun yeri tesbit edilmiştir. Ortada 

yer alan iki çift sütun sırası üzerindeki büyük 

üçgen alınlık ise tam ortasından beşgen 

teşkil edecek şekilde duvarın gerisine doğru 

çekilmiştir. Bunun köşeleri alttaki sütunlar 

üzerinde çıkıntı teşkil eder. Orta kısmı 

geride kalır, bu bir bütün olarak binaya uygundur. 

Bütün alınlık rölief ile süslenmiştir, 

alınlığın meyili kenarları konvekstir. Alınlık 

orta kısımda bir bakiis figürü ile dekore 

edilmiştir. Ve burası duvara yerleştirilmiş 

bir çok plâkalardan meydana gelmiştir. Bu 

alanın üst kısmı ile alınlığın tepesi bir tek 

parça üzerine işlenmiştir. Dikkati çeken bir 

husus alınlıkları süsliyen denticulaların 

oransız oluşudur. Üst katta ayrıca bir takım 

küçük nişler ve bunlara ilâveten alt katta 

rastlanmıyan küçük pencereler yer almıştır. 

Nişlerin üst kısmını meydana getiren alın. 

lıklarm küçük sütunlar tarafından mı yoksa 

karyatitler tarafından mı taşındığı belli 

değildir. 

Kapı ve duvar kaplamaları : Muhtemelen 

beş tane skene kapısının üst kısımlarını 

ve yüzeylerini kaplıyan kaplama duvarlardaki 

aralıklara yerleştirilmişti. Öyleki bu 

aralıklar, şimdikine nazaran daha küçüliiyorlardı. 

Böylece kapılar öne doğru çıkık 

örtme tahtaları ile sütun postamentlerinin 

arasında yer alıyorlardı. Sütunların arkasında 

bunlara ait payeler vardı. Duvar arşitravınm 

ve buna göre duvar önündeki payenin 

çıkıntısı 10 cm. di. Payeler duvarlara 

çakılmış olan mermer levhalardan müteşekkil 

olabilirdi. Fakat çivi delikleri halen 

mevcut değildir. Buna karşılık aşağı yukarı 

yarım sütun yüksekliğinde olup öne 

çıkık her arşitravın altında duvarın içine 

yerleşmiş bazı oyuklar vardır ki bunların 

bu levhaları tesbit etmeğe yaradıkları anlaşılmıştır. 

Bu oyuklar sonraları kısmen 

küçük taşlar ve sıva ile, kısmen de mermer 

ve kireç taşı tabakalarından müteşekkil 

parçalar ile doldurulmuştur. Bunlarda kimi 

az kimi daha fazla dışarı doğru çıkmaktadır 

Skene frons ise mermer levhalarla 

kaplanmıştır. Buraya ait diğer süsleri nişlerdeki 

ve alınlıkların köşelerinde bulunan 

heykeller teşkil etmektedir. Ayrıca Skene 

frons da asma levhalarda kullanılmış fakat 

çoğu günümüze kadar gelmemiştir. Sahne 

arka duvarının bu ihtişamına ve zenginliğine 

mukabil yan kanatlar (versuraeler) ve 

bunun yanındaki seyirciler mahallinin sadeliği 

göze batmaktadır. Paraskenion duvarları 

üzerinde yer almış olan kireç taşm-

dan yapılmış küçük duvar destekleri kapı 

ve pencere aralıklarından başka bu duvardaki 

-yegane süsü teşkil etmektedirler. Bu 

taşlar 0.24 m. yükseklikte, 0;20 m. genişliğindeclirler 

ve 0.10 m. kadar öne çıkıktırlar. 

Bu destekler bir destek, bir konsol değil yani 

taşıyıcı bir unsur olmayıp sadere geç 

antik yapılarda sık sık görülen bir süstürler. 

(3) 

Çatı : Sahne tesisatının en önemli kısımlarından 

biri de logeyonun bütün uzunluğunca 

ve genişliğince örten dam tarzındaki 

saçaklıktır. Her iki paraskenion duvarının 

üzerinde en yukarı noktalarında zayıf olup 

dümdüz bir çizgi halinde oyularak meydana 

gelmiş meyilli kanal bunu yani damı ispatlamaktadır. 

Bu kanal avnı zamanda bize 

damın meylinide izah etmektedir. Dam paraskenion 

duvarlarına her iki taraftan gelip 

dayanmakta ve damın tepesi bir kaç cm. 

sahne üzerinde kalmaktadır. Yukarıda söylediğimiz 

bu kanal sahnenin üzerinde bir 

dam bulunduğunu gösteren yegâne belgedir. 

Çünkü sahne duvarının üst kısmında 

bulunan çeşitli deliklerin dam ile ilgisi 

yoktur. Alt sıralar dar olup sık bir şekilde 

yan yana dizilmiş ve kısmen sıva ile doldurulmuş 

olan bu delikler ancak çatının 

orta parçasının kaldırılmasıyla incelenebilmiştir. 

Aspendosdaki sahne duvarı orta çatının 

tepesini 0,20 m. kadar aşmaktadır. 

Bundan sonra 3,50 m. yükseklikte 17 tane 

gayri muntazam sıralanmış payeler başlamaktadır. 

Bu payelerin aşağı kısımları 

1.75 m. yüksekliktedir. Yontma taş ile gelişi 

güzel yapılmıştır. Üst kısımları ise tuğla 

ve taştan müteşekkildir. Sahnenin çatısını 

taşıyan ana direkler dış duvara kadar uzanmakta, 

iç duvardaki payeler üzerinde bir 

dayanak noktası bulmaktaydılar. Dam orta 

çatının tepesi üzerinde yer alabilirdi. Bu 

damın su yolunun dış duvarının üst pencere 

benzeri deliklerinde bulunduğu muhtemeldir. 

(4) 

Gerek bu süs ve gerekse Kuzey paraskenion 

duvarının büyük resimli, boyalı armasının 

kalıntısı Orta Çağın sonlarına işaret 

etmektedirler. Seyirciler mahallinin duvarının 

dış kısmındaki yapılar ve nihayet 

bazı emareler bize binanın yeni devirde de 

kullanıldığını göstermektedir. Meselâ önceden 

çatıdan bahsetmiş olduğumuz sık sık 

sıralanmış dar delikler, söylenilebilir. Yine 

sahne duvarının üzerinde duran payelerdeki 

delikler; Bunların mevcudiyeti o'dukça 

kaba bir şekilde yapılmış bir damın varlığını 

ispat etmektedir. Bundan başka alt sıranın 

öne çıkık olan arşitravında meydana 

gelen aralıklardan bazılarının üzerlerinde 

ince olan taşdan levhalar köprü teşkil çimektedirler 

ki bunlarda devam eden bir girişin 

teşekkülü için lüzumludur. Selçuklular 

tarafından ikâmetgâh olarak kullanılmış, 

olan binada sahnedeki odalar renk'i çinilerle 

kaplanmıştır. Bunların kalıntılarına 

muhtelif yerlerde rastlanmaktadır. 

Aspcndosda sahne binasında hareket 

edebilen bir dekorasyonun sağlandığına dair 

hiç bir tesisat yoktur. (5) Harap olmasına 

rağmen yinede çok muhteşem olan sahne 

duvarında oyun esnasında saklanabilecek 

böyle bir tesisatın bulunduğu düşünülemez, 

güneş ışığı ve gölge altında oynanan oyun 

esnasında plâstik mimarinin seyirciye yanıltıcı 

resimden daha etkili olduğu düşünülerek 

böyle bir tesisata lüzum görülmediği 

anlaşılmaktadır. 

Yapısını vc özelliklerini incelediğimiz 

Aspendos tiyatrosu bir Roma tiyatrosunun 

bütün vasıflarına sahiptir. Orkestrası, Caveası 

ve Skenesiyle tam bir Roma tiyatrosu 

karakteri taşımaktadır. Geniş bir diazoma 

ile ikiye ayrılmış Caveası ve Skene fronsu 

Termessos, Sagalassos, Mvra, Patara tiyatrolarının 

Skene fronslarma ve Cavealarına 

benzemektedir. 

İnşa tarihi : Bu tiyatro Zenon tarafından 

yapılmıştır. İmparator Antoninus Pius 

zamanına aittir. Yani II. ci asrın sonlarına 

tarihlenir. 

(3)-(4) Lanckronski, G.K, - Niemann, G- 

Petersen. E. Stadte Pamphyliens und Pisidiens 

Bd. 1 (s. 117 - 118) 

(5) Lanckronski, G. K - Niemann, G . Peter. 

sen, E. Stadte Pampyliens und Pisidiens 

Bd. I (S. 120) 

BİBLİYOGRAFYA 

Anti, C Teatri greci arcaici da minosse a 

Pericle Padova, 1947 

Bieber, M The History of the Greek and 

Roman Theater New Jersey 1961 

Beafort, F Karamania, or a brief of deseription 

of the south coast of Asia Minör 

and of the remains of Antiquity 

London 1817 

Bozkurt, O Açık Hava Tiyatroları İstanbul, 

1960 

Fiechter, E, R. Das Römische Theater 

München, 1914 

Lancronski, G, K - Niemann, G-Petersen, E. 

Stadte Pamphyliens und Pisidiens 

I - II BD Wien, 1892 

Mansel, A, M İlk Çağda Antalya Bölgesi 

İstanbul, 1956 

Modona, A, N Gli Edifici Teatrali Greci o 

Romani Firenze, 1961 

Texier, C The Principal Rulns Of Asia Minör 

London, 1865 

Texier. C Description de L'asie Mineure 

III Bd Paris, 1849 

Vitrivius, P, M TER : J, Prestel Zehn, Büche 

Über Architectuı- IV . V Strassburg, 1912 

Vitrivius, P, M TER : August Rode Baukunst 

Leipzig, 1796 

RESİMLER: 

I — Aspendos tiyatrosunun genel görünüşü 

II — Aspendos tiyatrosunun planı 

III — Aspendos tiyatrosunun oturma basamakları 

ve sahne binasına ait kesiti 

En kesinlikle tesbit edilen nokta paraskenionların 

tavanları ile üzerlerinin sivri 

bir çatı ile örtülü olmasıdır. Sonuç olarak 

şunu söyliyebiliriz ki, Aspendos tiyatrosunun 

üzerinde bir çatı vardı, bu 7 m. derinliğinde 

olup gayet kalın tahtalardan inşa 

edilmişti. Ve tahta kalasların arasında taş 

kasetlerde yer almışdı. Bina Orta Çağ ve 

daha sonraki devirlerde kullanılmıştır. Meselâ 

orta çatının öne doğru çıkmış olan pervazının 

kırılmış olan yüzeyinde solda 3, 

sağda 1 olmak üzere 4 kafa büyük bir ihtimalle 

Bizans menşeli aziz başlarıdır. Bugün 

bile sahne duvarının büyük bir kısmını 

ve daha bir çok yerlerini kaplayan sıvanın 

aynı, nişlerin kenarlarında ve kaidede 

olduğu gibi harçsız olduğu görülür. Sahne 

binasının dış duvarında da görüldüğü gibi 

sıva burada yer yer zikzak tarzda ve kırmızı 

renkte bir süs ile boyanmıştır. 

evsaf, 

bol ışık ve en son modern 

tipleri ile aydınlatma 

mevzuunda daima 

emrinizdedir. 

NURİ AKDEMİR 

Necatibey Cad. 66 Galata TELEFON : 44 M 24 • 49 4e «e 

Fabrika: Bakırköy Haznedar Tel: 71 52 87 Telgral; Nurakdemir - İstanbul

• ESKİ KONUTLARI 

YENİLEMEK USULLERİ 

HAKKINDA 

(İ. N. L. Bulletin D'İnformation'dan) 

Fransa nüfusu 2000 senesinde, 70 milyonu 

bulacaktır. Bunun 60 milyonu şehirlerde 

oturacaktır. 

Bu durumda yeni konut yapımının bu 

nüfus artış temposuna ayak uyduramayacağı 

aşikârdır. 

Fransa Taşınmaz Mallar Sendikaları 

Birliği büyük çapta eski konut yapılarının 

ıslâhı prensibini kabul etmiştir. 

Zira Fransa'nın bir çok şehirlerinde bugünkü 

yaşayışa uymayan çok sağlam konutlar 

vardır. Bunların tâdil edilerek yeni 

yuvalara elverişli hale getirilmeleri pek 

âlâ mümkündür. İslâhat üç nevi yapıya göre 

ayarlanmıştır: 

1 — Çok geniş eski daireleri bölmek suretiyle, 

günün taleplerine uygun daha küçük 

daireler meydana getirilmesi. 

2 — Vaktiyle dairelere mahsus hizmetçi 

yatak odalarından ibaret çatı katlarını 

3 odalı konforlu lüks daireler haline sokulması. 

3) Bodrum katlarının garaj haline getirilmesi. 

Bu İslâhat iki yönlü fayda sağlayacaktır. 

a) Blok konut sahibi için daha rantabl 

olacaktır. 

b) Konut talebi süratle cevaplandırabilir 

hem de sosyal konut kira fiyatları seviyesi 

aşılmamış olunur. 

Prensibin süratle uygulanabilmesi için, 

Hükümetin desteği şarttır. Düşük uzun vâdeli 

kredi, vergi indirimi gibi hususlar teşvik 

edici faktörler olabilir. 

• ÇİZİM MALZEMESİ KARABORSA 

FİYATINA SATILIYOR! 

Son zamanlarda mimarlık ve teknik 

büroların ihtiyacı olan aydınger kâğıdı 

ve diğer çizim malzemesine 23. kotaya gerektiği 

kadar tahsis verilmediği için, ou 

malzeme, karaborsaya düşmüştür. 

Evvelce 50 - 60 liraya satılan 80 gramlık 

aydıngerlerin topu 200 liraya, 100 - 110 gr. 

toplar, 275 liraya satılmaktadır. Bu anormal 

fiyat artışı bilhassa, genç mimarlık 

büroları ile, öğrencileri etkilemekte, malî 

takatlannın üzerinde bir masraf yüklemektedir. 

Öğrencilerin 1 m 2 aydıngere 12 . 15 lira 

ödemesi korkunç bir şeydir. Diğer taraftan 

çizim âletleri de birkaç firmanın tekelindedir. 

Mimarlar bu hayatî ihtiyaçları 

ile meşgul olması için, Mimarlar Odasına 

müracaat etmeğe karar vermişlerdir. 

Durum bu şekilde devam ettiği takdirde, 

Odanın bir ekonoma kurması \'e bu 

malzemeyi doğrudan doğruya getirterek, 

normal fiyatlarla mimarlar ve bilhassa öğrencilere 

dağıtmasını teklif etmekteyiz. 

Daima «Toplum Hizmetinde» 

olduğunu iddia eden Odamızın, üyelerine 

hizmet etmesini haklı olarak beklemekteyiz. 

• YAŞLILAR İÇİN YURD 

PLANLARINI YAPARKEN 

LUZUMLU SOSYAL 

BİLGİLER ! 

Mainz (DaD) — Endüstri devletlerinde 

halen insanların ortalama yaşama süresi 

70 yılı aşıyor. Bu sürenin gittikçe artması, 

tabiatıyla yaşlı insanların tüm nüfus içindeki 

oranının da devamlı surette artmasına, 

bu ise çeşitli sosyal problemlerin ortaya 

çıkmasına sebep oluyor. Şimdiye kadar 

bu problemlere tatminkâr bir çözüm yolu 

bulunamamıştır. Federal Almanya'da halen 

65 yaşından yukarı insanların sayısı 6 milyon 

800 bini aşmaktadır ki, bu, bütün nüfusun 

yüzde 12'si demektir. Halbuki asrımızın 

başlarında bu oran yüzde 5'e dahi 

varmıyordu. Yapılan hesaplara göre, Federal 

Almanya'daki yaşlıların tüm nüfus içindeki 

oranı, 1980 yılma kadar yüzde 15'e yükselecektir. 

Rheinland - Pfalz Eyaletinin Sosyal İşler 

Bakanı Dr. Heinrich Geissler, bu durumu 

dikkate alarak, bundan belli bir süre 

önce, Kolonya'daki Ampirik Araştırmalar 

Enstitüsünü yaşlı insanların bu günkü durumu 

hakkında sosyolojik bir araştırma 

yapmakla görevlendirmişti. Gelecekte yaşlılara 

yardımda bulunmak üzere alınacak 

tedbirlerde, bu araştırmanın sonuçlan göz 

önünde tutulacaktır. 

Sözü geçen araştırma, bu konuda yapılan 

ilk bilimsel araştırmadır. Alman sonuç, 

yalnız sürpriz teşkil etmekle kalmamış, aynı 

zamanda yaşlılara yardım sorunuyla 

meşgul olan bütün resmî daire ve enstitülerde 

büyük hayret uyandırmıştır. Araştırma 

sonucunu kısaca şu şekilde özetlemek 

mümkündür: 65 yaşından yukarı insanlar, 

genellikle zannedildiğinden çok daha iyi ve 

şuurlu bir hayat sürüyor ve hallerinden 

memnun bulunuyorlar. Nitekim, düzenlenen 

bazı araştırma ve anketlerden anlaşıldığına 

göre, özel yurtlarda kalmağa muhtaç 

durumda bulunan yaşlıların, bütün yaşlı 

nüfus içindeki oranı yüzde 36 veya 25'e ve 

hatta yüzde 12'ye değil, sadece yüzde 2,4'e 

varıyor. 

Yaşlıların kendilerini ne derece iyi veya 

fena hissettikleri, Alman sosyologlarının 

ilgili Anglo . Amerikan müesseselerinden 

aldıklan, oldukça karışık bir sisteme göre 

tesbit edilerek, bu hususta bir endeks hazırlanmıştır. 

«Hayattan memnuniyet endeksi» 

adı verilen bu endekse göre, münferit 

cevaplar üzerinde yapılan tahliller, ankete 

katılanların yüzde 85'inin verdiği cevabı teyit 

ederek, bunların, halihazır durumlanndan 

memnun olduklarını ortaya koymuştur. 

Yaşlıların hayatlarından memnun olmaları 

üzerinde rol oynayan en önemli etken, onlann 

sağlık durumlarıdır. İkinci derece 

önemli etken, ikamet şartlan olup, bunu, 

medenî hal, çocuk sayısı, yaşlılık derecesi 

ve mensup olduklan sosyal tabaka gibi, 

yaşlıların toplum içinde tecrit edilme derecelerini 

tayin eden, değişik faktörler izlemektedir. 

Kolonya'daki Ampirik Araştırmalar Enstitüsü 

tarafından yapılan araştırmada 

özellikle, ne kadar yaşlı yurduna ihtiyaç olduğu 

sorusu üzerinde de durularak, yaşlıların 

hangi şartlar altında bu gibi yurtlarda 

kalmağa ihtiyaç duyduklan konusunda 

8 ayrı sebep ortaya çıkanlmıştır. Bunlann 

başında sağlık faktörleri gelmekte, 

bunu yalnızlık, yardıma muhtaç durumda 

bulunma, hayatından memnun olmama, 

mesken şartlarının fena olması, yeter derecede 

gelire sahip bulunmama ve nihayet, 

çocuk veya akrabalarla birlikte ikamet etme 

zorunluğu gibi faktörler izlemektedir. 

Ayrıca, yaşlıların özel yurtlarda kalmayı isteyip 

istemediklerini de dikkate almak gerekir. 

Yapılan araştırmaya göre, 65 yaşından 

yukarı insanlar arasında, yaşlı yurtlarında 

kalmak için gerekli bütün şartlara 

sahip bulunanların oranı ancak yüzde 2,4'e 

varmaktadır. Söz konusu şartlann bir veya 

bir kaçma sahip bulunmayan yaşlılann karşılaştıkları 

problemler ise, bunla,nn yaşlı 

yurtlarına alınmalarından daha başka metodlarla 

çözümlenmesine çalışmak lâzımdır. 

Her ne olursa olsun, yaşlılara yapılacak 

yardımın, onların şahsî ve 'özel durumlarını 

nazarı dikkate alması ve bu sebeple de farklı 

bir nitelik taşıması gerekir. 

Esasen, araştırmada şikâyete yol açan 

en önemli mesele de yine bu noktaya dayanmaktadır. 

Şöyle ki, yaşlılar ve yaşlanmağa 

yüz tutmuş olan kimseler arasında 

hiç bir fark gözetilmeksizin, bu fertler toplum 

nazarında götürü olarak değerlerini 

kaybetmektedirler. 

Hatta, kendilerini gerek bedenen, gerekse 

fikren zinde hisseden ve bunu psikolog 

ve hekimler tarafından alacakları raporlarla 

tevsik edebilenlere dahi, en geç 60 

yaşından itibaren, genç kuşak tarafından 

artık «kocamış» gözüyle bakılmaktadır. Bu 

sebeple de, bu gibi kimseler meslek ve toplum 

hayatında mağdur duruma düşmektedirler. 

(7542) Ito Ulrich

CAĞIN SIHHÎ 

TESİSATINDA 

ÇIÇEK 

GIBI 

BÎR 

MALZEME 

m i mmsî .n 

sert PVG100 pis su 

tesisatı boru ve ek 

parçaları 50,70,100 ve 

125mm. çaplarında 

yapılmakta yapıştırma 

veya conta sistemi ile 

eklenmektedir kalafatlama ve salmastra 

gibi işlemlere ihtiyaç yoktur hiç bir 

zaman su ve koku sızdırmaz 

PLÂSTİK 

İNŞAAT MALZEMELERİ A.S. 

DURSUN HAN KAT 3-4-7 TED490195 SALIPAZARI 

İSTANBUL 

• 

ARK -I»

• 1 9 6 8 de 

YURDUMUZDA YAPILAN 

ARKELOJİK 

KAZILAR 

Her yıl olduğu gibi, geçen 1968 de de, 

Türk bilim Kurulları tarafından 29, yabancı 

bilim Kurumları tarafından 21 ki, toplam 

olarak 50 kazı, ayrıca 4 yerde plân ve rölovc 

çalışmaları yapılmıştır. 

Bunlardan başka, Keban barajı çevresinde 

Türk bilim Kurumları beş, yabancı 

Kurumlar keza beş kazı yapmışlardır. 

Bu kazıların hangi bilim Kurumları ve 

hangi yabancı memleket Heyetleri tarafından 

yapıldıklarım gösteren cetvelleri aşağıda 

yayınlıyoruz. 

Yurdumuzdaki bu yoğun çalışmalar, bir 

çok zengin arkeolojik bilgilerin toplanmasına 

ve tarih bakımından aydınlanmasına, 

büyük fayda sağlamaktadır. 

1968 yılında Türk bilim kurumlarının 

yapdığı kazılar : 

1 — Acemhüyük (Niğde) Prof. Dr. Nimet 

Özgüç 

2 — Adilcevaz (Bitlis) Prof. Dr. Emin 

Bilgiç 

3 — Ahlat (Bitlis) Doç. Dr. Halûk Karamağaraiı 

4 — Akhisar Tepe Mezarlığı (Manisa) 

Rüstem Duvuran 

5 — Akkuzulu (Ankara) Raci Temizer 

6 — Altmtepe (Erzincan) Prof. Dr. Tahsin 

Özgüç 

7 — Alacahüyük (Çorum) Dr. Hâmit Z. 

Koşay 

S — Bayraklı (İzmir) Ord. Prof. Dr. Ekrem 

Akurgal 

9 — Çavuştepe (Van) Prof. Dr. Afif Erzen 

10 — Çifte Minareli Med. (Sivas) Doç. Dr. 

Halûk Karamağaralı 

11 — Eskivapar (Çorum) Raci Temizer 

12 — Gebze - Kutluca K. (Kocaeli) Ord. 

Prof. Dr Arif M. Mansel 

13 — Göllüdağ (Niğde) Burhan Tezcan 

14 — Hacıbektaş (Nevşehir) Prof. Dr. Kemal 

Balkan 

15 — İznik (Bursa) Prof. Dr. Oktay Aslanapa 

16 — Kadmören (Muğla) Doç. Dr. Yusuf 

Boysal 

17 — Karain (Antalya) Prof. Dr. Kılıç 

Kökten 

18 — Kara tepe (Adana) Prof Dr. Hâlet 

Çembel 

19 — Kaunos (Muğla) Doç. Dr. Bâki Öğün 

20 — Kültepe (Kayseri) Prof. Dr Tahsin 

Özgüç 

21 — Perge (Antalya) Ord. Prof. Dr. Arif M. 

Mansel 

22 — Selçikler (Uşak) Dr. Nezih Fıratlı 

23 — Tilmen H. . Gedikli H. (Gaziantep) 

Prof. Dr. Bahadır Alkım 

24 — Tusan Oteli (Kuşadası) Efes Müzesi 

25 — Üçayak (Kırşehir) Prof. Dr. Semavi 

Eyice 

26 — Yarımburgaz (İstanbul) Ord. Prof. Dr. 

Şevket Aziz Kansu 

27 — Zeytinlik (Kocaeli) Dr. Nezih Fıratlı 

28 — Karahüvük (Konya) Ord. Prof. Dr. 

Sedat Alp 

29 — Kululu (Kayseri) Ord. Prof. Dr. Sedat 

Alp 

1963 YILINDA KEBAN BARAJI 

SAHASINDA YERLİ VE YABANCI 

HAFİRLERİN KAZILARI 

KAZI YERİ 

1 — Ağın (Elazığ) Ord. Prof. Dr. Ekrem 

Akurgal - Dr. Ümit Serdaroğlu 

2 — Kalaycık (Tunceli) Dr Ümit Serdaroğlu 

3 — Pertek (Tunceli) Dr. Cevdet Erder 

4 — Pulur (Elâzığ) Dr. Hamit Z. Koşay 

5 — Tepecik (Elazığ) Prof. Dr. Hâlet Çambcl 

. Doç. Dr. Ufuk Esin 

1 — Adsıztepe (Elâzığ) Prof. Dr. R. Wolan 

Prof. Dr. H. Wright (USA) Güner Hak. 

kıbevoğlu 

2 — Aşvan (Elâzığ) Dr. French (İng) Oya 

Kozaman 

3 — Korucutepe (Elâzığ) M. Van Loon 

(USA) Ayfer Aker 

4 — Norşuntepe (Elâzığ) Prof. Dr. R. 

Naumann Prof. Dr. H. Hauptmann 

(Alm) Hikmet Takaz 

5 — Pağnık (Elâzığ) B. Harper (İng). Muhsin 

Yenim 

1963 Yılı 

Yabancı Bilim Kurumlan Tarafından yapılan kazılar. 

KAZI YERİ 

1 — Alahan (İçel) 

2 — Anamur (İçel) 

3 — Aphrodisias (Aydın) 

4 — Arsemeia (Adıyaman) 

5 — Aslantepe (Malatya) 

6 — Bayramtepe (Malatya) 

7 — Bergama (İzmir) 

8 — Boğazköy (Çorum) 

9 — Ephessos (İzmir) 

10 — Iassos (Muğla) 

11 — Knidos (Muğla) 

12 — Letoon (Antalya) 

13 — Miletos (Aydın) 

14 — Pessinus (Eskişehir) 

15 — Porsuk H. (NİĞDE) 

16 — Sardes (Manisa) 

17 — Semahüyük (Antalya) 

18 — Su altı Çalışmaları 

19 — Topraklı (Nevşehir) 

20 — Didyma (Avdın) 

21 — Hierapolis (Denizli) 

KAZI BAŞKANI 

Dr. M. Gough (İng) 

Prof. Dr. E. Alföldi (İng) 

Prof. Dr. K. T. Erim (USA) 

Prof. Dr. F K. Dörner (Alm) 

Prof. Dr. S. Puglisi (İtal) 

Prof. Dr. S. Puglisi (İtal) 

Prof. Dr. E. Boehringer (Alm) 

Prof. Dr. K. Bittel (Alm) 

Prof. Dr. F Eichler (Avus) 

Prof. Dr. D. Levi (İtal) 

Prof. Dr. I. Love (USA) 

Prof. Dr. H. Metzger (Fr.) 

Prof. Dr. G. Kleiner (Alm) 

Prof. Dr. P. Lambrecht (Belç) 

Prof. Dr. O. H. Pelon (Fr) 

Prof. Dr. Haufmann (USA) 

Prof. Dr. M. Mellink (USA) 

G. Bass (USA) 

Prof. Dr. P. Meriggi (İtal) 

Dr. K. Tuchhelt (Alm) 

Prof. Dr. P. Verzone (İtal.) 

KAZI TEMSİLCİSİ 

Nihâi Koloğlu 

Orhan Gürman 

Sümer Atasov 

Selâhattin Asım 

Mehmet Turgut 

Mehmet Turgut 

Yaşar Cerit 

Fatma Yıldız 

Ali Özgür 

Sevil Tunç 

İhsan Tunay 

Hakkı Nalbanloğlu 

Güner Hakkıbeyoğlu 

Savaş Savcı 

Yüksel Taş 

Osman Aksov 

Mehmet Yılmaz 

Oğuz Alpözen 

Şemsettin Koksal 

Şakire Erkanlı 

Nihâi Koloğlu 

Plan ve Röleve çalışmaları yapılan yerler : 

1 — Dereağzı (Antalya) 

2 — Phasalis (Antalya) 

3 — Selge (Antalya) 

4 — Ayasofya (İstanbul) 

J. Morgenstein (USA) 

Dr. Schlager (Alm) 

Prof. Dr. A. Machatscek (Avus) 

R. Von Nice (USA) 

Ali Özgür 

Ali Özgür 

Veysel Dombaz

YTONG YAPI ELEMANLARI 

FİAT LİSTESİ 

HB Harçlı Bloklar 

AB Asmolen BI. 

Kalınlık 

IP. izolasyon PI. 

Kalınlık 

ÇP Çat! Pl. 

Kalınlık 

DP Döşeme Pl. 

Kalınlık 

Techizatlı 

DD — YD — BP 

Duvar elemanı 

7,5 cm. 

10 cm. 

12,5 cm. 

15 cm. 

20 cm. 

7,5 

10 

12,5 

15 

17,5 

20 

22,5 

25 

15 

17,5 

20 

22,5 

25 

27,5 

30 

35 

TL./m 2 

cm. 14.50 

cm. 

cm. 

cm. 

cm. 

cm. 

cm. 

cm. 

cm. 

cm. 

cm. 

cm. 

cm. 

cm. 

cm. 

cm. 

18.50 

23.00 

28.00 

31.00 

35.00 

40.00 

44.00 

28.00 

31.00 

35.00 

40.00 

44.00 

50.00 

54.00 

62.00 

5 cm. 13.00 

7,5 cm. 16.50 

10 cm. .21.50 

12,5 cm. 27.00 

15 cm. 33.00 

17,5 cm. 38.00 

20 cm. 43.00 

7,5 cm. 42.00 

10 cm. 49.00 

12,5 cm. 62.00 

15 cm. 70.00 

17,5 cm. 80.00 

20 cm. 90.00 

10 cm. 49.00 

12,5 cm. 62.00 

15 cm. 70.00 

17,5 cm. 80.00 

20 cm. 90.00 

22,5 cm. 100.00 

25 cm. 111.00 

27,5 cm. 122.00 

DİĞER MAMULLER FİAT LİSTESİ 

Ytong Tutkalı kg. 

Ytong Curufu m 3 Tip A 

Ytong kireci (Torbada sönmüş toz) 

A Tipi 300.— TL./Tonpj 

B Tipi 260— TL./Ton^, 

Kuvarsit Unu Ton 150.005 

Kuvarsit Mıcırı 

Kuvarsit Balastı 

Su saatleri : 

Eviye çelik 

Eviye çelik 

Eviye (çelik 

Döküm Kal. 

5 — 10 m 2 

11 — 20 m 2 

20 — 30 m 2 

Ton 

Ton 

1/2 parmak 115 

70.00 

25.00 

3/4 » 145 » 

1 »> 190 » 

Sıhhî tesisat malzemesi 

TL. 

Renkli banyo (yerli) 1000.— TL. 

Kare banyo (yerli) 154x70 550 — 

Kare banyo (yerli) 105x70 550— 

Dökme 170x70 600— 

Saç 160x70 350— 

Duş teknesi (beyaz) 0.80x0.80 310— 

Duş teknesi renkli » 500.— 

Duş teknesi (Emay . saç) » 180.— 

ARÇELİK 

Otomatik termosifon 1800.— 

Klozet kapağı (Baka) lüks 50— 

» » (Baka) standart 35.— 

(Plâstik) 32.50 

» » (Ahşap) 40— 

50 X 130 1000— 

60 x 200 1300— 

pres) 50x1.00 500— 

50x1.20 700— 

50x1.70 900— 

kazanları : 

TL. 

440 — 500 TL/m 2 

425 — 440 TL/m 2 

400 — 450 TL/m 2 

Helâ taşı (Dökme emaye) 160— TL. 

Termosifon Bakır (ocak ile) 350.— 

Galvaniz depo 25.— 

Sabunluk B. 20 - 25 

Kâğıtlık B. 20 - 30 

Havluluk 25 

Etajer porselen 40 

Etajer baka 25— 

Şofben Yünker 10 Ltr. 1250.— 

Şofben Yünker B. G. 13 Ltr. 1300 

Şofben Yünker (Renkli) 1300 

Şofben Yünker (Beyaz) 850 

Banyo baterisi Krome 120.— 

Lavabo sifonu » 

Yeı sifonu 20— 

Musluk 1/2 P. » 10 - 12— 

Musluk 3/4 P. » 14— 

Zarb musluğu »• 16.— 

Fabrika 

TÜRKİYE ÇİMENTO SANAYİİ 

teslimi: 

FABRİKALARI 

a) İlk dayanımı yüksek 

tosu (İPÇ 600) 

Ambalâjlı 

Çıplak 

Portland 

190— Ton/TL. 

180— Ton/TL. 

b) Normal Portland çimentosu (NPÇ 350) 

Ambalâjlı 

170— Ton/TL. 

Çıplak 

160— Ton/TL. 

c) Normal Demir Portland çimentosu 

(NDPÇ 350) 

d) 

e) 

Cinsi 

Ambalâjlı 

Çıplak 

(NİĞDE) 

Ambalâjlı 

Çıplak 

NİĞDE 

Tip 14 

Tip 18 

Beyaz çimento 

Tip 20 

Tip 32 

Tip 42 

Tip 60 

Tip 72 

Tip 80 

Tip 100 

160— Ton/TL. 

150— Ton/TL. 

Traslı çimento 

165— Ton/TL. 

155— Ton/TL. 

PINARHİSAR 

İ Z O C A M 

FİAT LİSTESİ 

Kalınlık 

3 cm 

4 cm 

5 cm 

6 cm 

7 cm 

8 cm 

9 cm 

10 cm 

3 cm 

4 cm 

5 cm 

6 cm 

7 cm 

8 cm 

9 cm 

10 cm 

3 cm 

4 cm 

5 cm 

6 cm 

2 cm 

3 cm 

4 cm 

5 cm 

6 cm 

2 cm 

2,5 cm 

3 cm 

1 cm 

1,5 cm 

2 cm 

2,5 cm 

1 cm 

1,5 cm 

2 cm 

2,5 cm 

1 cm 

1,5 cm 

2 cm 

2,5 cm 

1 cm 

1,5 cm 

2 cm 

2,5 cm 

570— Ton/TL. 

Eb'at TL/m 2 

120 X 1000 cm 8.50 

120 x 1000 cm 

120 x 1000 cm 

10.50 

13.50 

120 X 500 cm 15.75 

120 X 500 cm 18.45 

120 X 500 cm 21.10 

120 X 500 cm 23.70 

500 cm 26.30 

120 X 

120 x 1000 cm 

120 X 1000 cm 

120 x 1000 cm 

120 x 500 cm 

120 X 

120 X 

120 x 

120 X 

120 X 

120 X 

60 X 

60 X 

60 X 

60 x 

60 X 

60 X 

60 X 

60 X 

60 X 

60 X 

60 X 

60 x 

60 X 

60 X 

60 X 

500 cm 

500 cm 

500 cm 

500 cm 

1000 cm 

1000 cm 

120 X 1000 cm 

120 X 500 cm 

60 X i 00 cm 

60 X 100 cm 

60 x 100 cm 

60 X 100 cm 

60 X 100 cm 

60 X 100 cm 

60 X 100 cm 

60 x 100 cm 

60 X 100 cm 

100 cm 

100 cm 

100 cm 

100 cm 

100 cm 

100 cm 

100 cm 

100 cm 

100 cm 

100 cm 

100 cm 

100 cm 

100 cm 

100 cm 

100 cm 

10.20 

13.55 

16.95 

20.30 

23.75 

27.15 

30.50 

33.90 

13.65 

17.80 

22.20 

25.50 

12— 

çimen- 

18.- 

24— 

30— 

36— 

15.75 

19.75 

23 70 

11.25 

16.90 

22.50 

28.15 

13.50 

20.25 

27— 

33.80 

15— 

22.50 

30— 

37.50 

18 75 

28.15 

37.50 

46.90

ibliografya 

DÖKME CAMYÜNÜ 

1 kj 

Tip 65/R TELLİ 

20 mm 

30 mm 

40 mm 

50 mm 

60 mm 

70 mm 

80 mm 

90 mm 

100 mm 

100 X 

100 x 

100 x 

100 x 

100 x 

100 X 

100 X 

100 x 

100 X 

Tip 65/M - MUKAVVALI 

30 mm 

40 mm 

50 mm 

50' X 

50 x 

500 cm 

500 cm 

500 cm 

500 cm 

250 cm 

250 cm 

250 cm 

250 cm 

250 cm 

7.5Ü 

25.75 

30.65 

36.25 

41.15 

46.05 

50.75 

55.65 

59.90 

64.30 

1000 cm 24.50 

1000 cm 29 25 

50 X 1000 cm 34.15 

TL/m 2 

Cinsi Kalınlık Eb'at 

60 mm 50 x 500 cm 

70 mm 50 x 500 cm 

80 mm 50 X 500 cm 

90 mm 50 x 500 cm 

100 mm 50 X 500 cm 

39.05 

44.80 

50— 

55.80 

60.75 

Not: Alıcıya ait olan vasıtamızla ödenen 

Gider Vergisi fiatlara dahildir. 

Hususî imalâtlar % 10 farka tabidir. 

Fiatlarımız Türkiye'nin her tarafında 

muteberdir. 

Teknik Müşavirlik Bürolarımız : 

Merkez : Bankalar Cad. Türkeli Han Kat 3 

Karaköy - İstanbul. Tel: 49 84 51 . 52 

Ankara: Ulusmeydam Koç Han 

Tel: 10 62 18 

İzmir: Gazi Bulvarı 13 - 15 Tel: 35739 

Trafjzon : Meydan Cad. 11 - E Kat 2 

Tel: 6044 - 1376 

Adana : Kızılay civarı 4.6-8 Tel: 2830 

1.8.1967 tarihinden itibaren muteberdir. 

Lira 

Kazma sapı adet 

2 50 

Metal depluaye (kalın) m 2 3.00 

Kızılcık sap 

5.00 Lira 

Kazma (yerli) 

Kazma adet Av. 

Kürek adet yerli) 

1/2 par. Su hortumu 

12.50 . 15.00 

27.00 

5.00 - 6.00 

Mt. 

Lira 

Lira 

Lira 

3.75 

3/4 par. Su hortumu Mt. 

5.00 

1 par. Su hortumu Mt. 

6.50 

1/2 par. Plâstik hortum 

3/4 par. Plâstik hortum 

Kürek, Av. 

Tavlı tel 

Saç el arabası 

1.25 

1.75 

9.50 

3.00 

70— 

El arabası lâstik tekerlekli 

95.— 

Elek teli m 2 

Balyoz kg 

Galvanize tel 1,5-4 

20 27,5 

5.00 

3.50 

Metal depluaye (ince) m 2 

2.00 

Karfiçe çivi kg 

3.50 

Hırdavat malzemesi: 

Otomatik kapı yay; 

Otomatik kapı yayı 

Otomatik kapı yayı 

TL. 

2 No. 370 TL. 

3 No. 450 TL. 

4 No. 525. TL. 

Kapı kolu (yerli) Nikel 15.— 18— 

» » sarı 17.50 

» » aluminyum 9.0'0 - 10.00 

» yerli eloksal 12.00 - 15.00 

Kapı kilit gömme yerli 650 - 7.00 

Kapı kilit gömme silindirli 65.00 

Kapı kilit dıştan 27.50 

İspanyolet 4.50 

İspanyolet çubuğu 1.20 

yarım gömme 4.50-7.50 

tam gömme 7.50 

Çekme nikel 20 cm. 8.10 

Çekme nikel 30 cm 20.— 

Çarpma aluminyum Vasistas Y. 3.30 

Dış kapı kilidi dıştan (yale) 28— 

Dış kapı kilidi dıştan gömme 80.00 

Sürme 20 cm. gömme 3.12 

Sürme 30 cm. 18-20 4.25 

Demir vida (grosa) 20/30 6.40 

Pirinç vida (grosa) 23/70 8— 

Alman menteşe 10 cm. 0.75 

Alman menteşe 12 cm. (yerli) 0.95 

Alman menteşe 14 c. ((yerli) 1.15 

Yaylı menteşe No. 30 Y. 26.00 

Vazistas takım 3.70 

Pomel menteşe 0.90 

Dış kapı kilidi 

75.— TL. 

Demir kapı kilidi 80 - 85— TL. 

IZSAL DÖKÜM 

RADYOTÖRLERİ : 

220 x 900 mm. 90.-- TL./M 2 

220 X 500 » 94.-- TL./M 2 

220 x 350 » 110-- TL./M 2 

160 X 900 » 96-- TL./M 2 

160 x 500 » 100.-- TL./M'- 

Yuvarlak demir (Karabük) 

YUVARLAK: 

TON TL. 

6 m/m. 1880— 

8 1860— 

10 1810.— 

12 »> 1780.— 

14 » 1770.— 

16 ilâ 22 » 1760— 

24 ilâ 28 1790— 

32 - 40 » 1840— 

NP. 8 ilâ 12 İ 2140— 

NP. 14 ilâ 38 İ 2030— 

NP. U 5 ilâ 10 2160— 

NP. U 12 X 55 2060— 

NP. U 14 ilâ 30 2040— 

Köşebendler 

TON/TL. 

20 X 20 x 3 — 4 2460— 

25 X 25 X 3 — 4 2360— 

30 X 30 X 3 — 4 2260— 

35 X 35 x 4 — 5 2160— 

40 X 40 x 4 — 7 2010— 

50 X 50 x 5 — 7 1990— 

60 X 60 X 6 — 14 1980.— 

80 X 80 x 7 — 14 1980.— 

2510.— 

30 X 45 X 5 2410— 

S T A H L I R E P P E N 

Kurt Hoffmann, Helga Griese 

Cild II 

Yayınlayan 

Julius HOFFMANN 

Stuttgart 

Çelik Merdivenler 

Fiyatı: 54 D.M. 

19 6 9 

Son yıllarda çeliğin yapıda aldığı geniş kul. 

lanma imkânları arasında, merdivenler de 

mühim yer tutmaktadır. 

Meskenden umumî binalar ve fabrikalara 

kadar her çeşit yapıda tatbik edilen çelik 

merdiven konstrüksiyonları, sürat, mukavemet 

ve tatbikatta kolaylık sağlamaktadır. 

Kitap, iyi etiid edilmiş formlarla, estetik 

değer taşıyan çelik merdiven örnekleri vermektedir. 

Misaller, muh'elif memleketlerde yapılan 

orijinal tatbikattan alınmıştır. Detay planları 

ve fotoğraflarile, hal suretleri gösteren 

istifadeli bir eserdir, tavsive ederiz. 

Arkitekt'i ve 

Teknik Kitaplarınızı 

B. oğlu Tünel Meydanı 

S e r g i y a d e s 

temin 

edebilirsiniz. 

kitapevinden 

İSTANBUL'UN TURİZM 

TEŞKİLÂTININ MERKEZİ 

OLMASI İSTENİYOR 

Geçtiğimiz ay içinde Sofya'da toplanan 

ve 15 gün devam eden Hükûmetlerarası 

Turizm Konferansında, Birleşmiş Milletlere 

bağlı hükûmetlerarası seviyede «Milletlerarası 

Turizm Teşkilâtı (İTO) kurulması 

yolunda alman temenni kararı ile 

birlikte İstanbul'un kurulacak teşkilâtın 

merkezi olması teklif edilmiştir. 

56 ülke temsilcisinin katıldığı bu konferansta 

İstanbul'un turizm merkezi olması 

teklifini Meksika, İspanya, Afganistan, 

Pakistan, İran, Uruguay söz alarak desteklemişlerdir. 

Birleşmiş Milletler Ekonomik 

ve Sosyal Konseyi, teşkilâtın kurulması 

konusunda Temmuz'da Cenevre'de toplanarak 

bir karara varacaktır. Teşkilâtın kurulması 

ile birlikte İstanbul'un merkez olarak 

kabul edileceği sanılmaktadır. 

50 X 40 X 4 — 7 

50 x 65 X 5 — 9 

Yivli betonarme 

çubuğu 16 . 18 mm. 

T Demirleri 

20 X 20 x 3 

30 x 30 x 4 

40 x 40 X 5 

50 X 50 X 6 

2000.— 

1990.— 

Ton/TL. 

1780.— 

2800.— 

2600.— 

2400— 

2200—

ibliografya Yapı gereçleri fiyat cetveli 

P E S S A C ECZACIBAŞI «Vitra» Banyo ve mutfak 3" 24,85 26,90 

DE mamulleri 4" 35,15 37,60 

LE CORBUSİER Lavabo 45 x 60 extra 125.— T.L. 5" 47,00 49,75 

Par » » stand. 107.5 » 6" 54,70 57,85 

Philippe B O U D O N » 40 x 50 extra 99.— » GALVANİZLİ 

Neşreden : DUNOD, Editeur » » stand. 89.— » 

92, Rue Bonaparte » 41 x 49 extra 95— » Pus Dişsiz Dişli 

Paris 6 eme » » stand. 85— » 

40 sene evvel Bordeaux'va bağlı Pessac' » 45 x 56 extra 117.5 » V4" — 5,20 

da. Le Corbusier, mimarî ve şehircilik ala- » » stand. 107.5 » vs" — 5.20 

nında çığır açacak ilk düşüncelerinden bi- » 27 x 35 extra 42.5 » 5,25 5,50 

rini tatbike imkân bulmuştu. » » stand. 35.— » 3/ " 

6,40 6,70 

's 

Beyaz, filizi, kestane renklerine bürün- » 28 X 44 extra 60— » 1" 9,20 9,65 

müş 100 kadar konut yapısı sade, oturaklı » » stand. 50.— » 1 V," 11,65 12,15 

kübik hacimlerin, lüzumlu boşluklar ara- Köşe lavabo : 1 V2" 13,45 14,05 

sında, göze hoş görülen ahenkli bir komşu- » 36 x 44 extra 87.5 T.L.

Yapı gereçleri fiyat cetveli 

Serpantin (Bilecik) 

Albatr (Kırşehir. 

Turhal) 

Gri (Şile) 

Parke fiyatları: 

220— 

85— 

200.— 290.- 

350.- 

120.- 

Kavın parke birinci (Ayancık) 38— 

Kayın parke ikinci 33— 

Kayın parke üçüncü 27— 

Meşe (yerli) birinci (Ayancık) 75— 

Mese parke ikinci (Ayancık) 55— 

Ahşap parke : 

Mese desenli 40 TL/M 2 

Meşe Standard 33 TL,/M 2 

Meşe sanayi 30 TL/M 2 

KAPLAMA (0.008) 

Meşe M 2 8-15 T.L. 

Dişbudak M 2 7-7,5 » 

Maun M 2 10.00 >» 

Ceviz M- 5-8 » 

Formika ((İngiliz) M 90 » 

Formika (Alman) M 2 60-70 » 

Pik boru ve aksamı 

Boru 100/1000 30.75 TL. 

» 100/ 500 18.15 » 

» 100/ 250 11.SO » 

» 70/1000 19.75 » 

» 70/ 500 11.50 » 

» 70/ 250 7.50 » 

Çatal 100/1000 23.95 » 

» 70/ 100 9.10 » 

Sifon 100 lük 25.50 » 

» 70 lik 20.95 » 

Red. boru 100/70 9.10 >» 

Kampın 100 lük 0.60 >» 

» 70 ük 0.50 » 

Dirsek 100/45° 12.35 » 

» 100/90° 14.35 » 

OO 

•VJ 

KAS TL./ad. 

A 8.75 11.00 13.85 19.80 

B 12.50 16.00 21.00 28.75 

C 15.00 19.00 24.00 29.75 

KAR TL./ad. 

70/ 7.00 

100/ 8.00 6.50 

125/ 11.00 11.00 

KAC 45° TL./ad. 

50 6.50 

70/ 8.50 8.75 

100/ 13.00 13.00 15.00 

K\C 87° 

125/ 21.00 22.00 23.00 24.00 

TL./ad 

50/ 9.00 

70/ 9.50 11.00 

100/ 15.00 15.00 17.50 

125/ 23.50 24.00 26.50 27.50 

KACC 45° TL./ad. 

50/ 15.00 

70/ 16.50 16.50 

100/ 24.00 24.00 24.00 

125/ 40.00 40.00 46.00 46.00 

KACC 87° TL./ad. 

50/ 15.00 

70/ 16.50 16.50 

100/ 24.00 24.00 24.00 

125/ 40.00 40.00 46.00 46.00 

KAPC TL./ad. 

100/ 52.00 

125/ 59.00 

KAEC TL./ad. 

70/ 4.60 

100/ 7.00 11.40 

KAMA TL./ad. 

1 1/4' 2.00 

1 1/2' 

2" 2.20 

KASD TL./ad. 

P İ M A Ş 1 1/4" 3.30 

PİS SU PROGRAMI 1 1/2" 3.30 

PERAKENDE FİYAT LİSTESİ 2" 3.30 

50 70 10D 125 KAK i TL./ad. 

KAM TL./ad. 128 11.25 

150 3.00 3.50 4.50 8.50 238 17.20 

250 3.50 3.75 5.00 9.50 KAKB TL./ad. 23.20 

500 6.00 6.50 9.00 12.50 K'ıDB TL./ad. 

750 8.00 8.75 13.00 17.00 188 27.40 

1000 8.50 9.50 17.00 22.00 438 42.50 

2000 16.50 18.50 33.00 42.00 KADA TL./ad. 8.40 

KAMM TL./ad KAPA TL./ad. 2.80 4.40 9.30 17.75 

2000 17.50 20.00 34.50 44.00 KAAA TL./ad. 11.40 16.25 

3000 25.50 29.90 52.00 68.00 KAUM TL./ad. 2 75 5.60 10.50 15.10 

KAD TL./mt. KADM TL./ad. 6.90 16.40 

7.50 9.00 16.00 20.50 KAMT TL./ad. 1.80 2.70 5.50 9.00 

KAB TL./ad. KATP TL./ad. 5.50 11.80 17.50 21.20 

30° 4.00 4.35 7.80 13.00 KASM TL./ad. 2.00 3.75 7.50 10.50 

45° 4.00 4.35 7.80 13.00 KAGY TL+/

ALTIN FİYATI : 

Cumhuriyet 

Kiilçe 24 ayar 

BETEBE (Cam) 

128.50 

18.90 

129— 

18.95 

MOZAİKLERİ FIATLARI 

Renklere göre 1 yaprak fiatı TL. 

Tip m/m A-B C-D E F-Fsp 

20 x 20 3.95 4.50 12.50 20— 

15 X 30 4.50 4.90 lS- 20.50 

20 X 40 4.20 4.60 ll.50 21 — 

50 X 50 karo 4.90 5.40 14— 25— 

Üçgen 4.90 5.25 12.50 20— 

Palladiano 4.20 4.50 11.50 17— 

Hegza 4.80 5.20 12.50 21.60 

30x30 Piramidal 6— 6.50 15.— 27— 

30x50 Piramidal 6— 6.50 15— 27— 

Tiplere göre 1 m 2 deki yaprak adetleri 

20 X 20 m/m 

15 x 30 m/m 

50 x 50 m/m karo 

Üçgen 

Palladiano 

Hegza 

20 x 40 m/m 

30 x 30 m/m 

Piramidal 

35 x 50 m/m 

Piramidal 

10 Yaprak 

10 

11 » 

11 

12 » 

12.5 » 

12.5 » 

10 » 

10 

SIHHİ TESİSAT GEREÇLERİ : 

Döküm üzerine emaye 

170x77x52 ve 168x73x42 

Gömme Banyo Küvetleri 

Beyaz 

Sarı, Mavi, Yeşil, 

Pembe, Eflâtun 

Gri 

Siyah 

Muhtelif ecnebi renkler 

Pembe ecnebi renkler 

154 x 70 x 42 banyo ve 105 

Oturma Banyo Küvetleri: 

Beyaz 

Sarı, Mavi, Yeşil 


Gri 

Siyah 



80 x 80 X 15 Duş teknesi : 

Beyaz 

Sarı, Mavi, Yeşil 


Gri 

Siyah 



m- 

m 2 

m 2 

m 2 

m 2 

m 2 

m 2 

1 m 2 

1 m 2 

Alkalilere 

mukavim 

TL./Ad 

550— 

800— 

1.050,— 

900,— 

1.150,— 

1.000,— 

1.150 — 

X 70 X 58 

500,— 

725,— 

950,- 

825,— 

1.075,— 

925,— 

1.075 — 

260,— 

375,— 

425,— 

400,— 

450,— 

450,— 

475 — 

60 X 44 lavabo 122,— 

48 x 38 lavabo 90 — 

70 x 60 alaturka helâ taşı 150,— 

68 X 50 Alaturka helâ taşı 140,— 

55 X 45 x 23 Eviye 120,— 

91 X 45 X 17 Damlalıklı Eviye 175,— 

91 x 45 x 17 Damlalıklı Eviye renkli 250,— 

Konsol (Çift) 16,— 

Banyo Ayağı (Takım) 15,— 

Saç üzerine emaye 

50 X 40 X 13 Evive 45,— 

100 X 40 X 13 Çift gözlü eviye 150,— 

53 X 43 Damlalık 35,— 

32 X 18,5 X 21 Dışı beyaz, 

içi siyah emaylı 90,— 

paslanmağa müsait parçası bulunmayan 

9 Lt. ilk rezervuar 

Banyo küveti Süpaptropleni 30,— 

Banyo küveti Süpaptropleni 

(kendinden esli) 40,— 

Duş sifonu 25,— 

Lastik banyo paspası 25,— 

KALORİFER SAÇ KAZANLAR 

(SUNGURLAR.) 

m 2 

m 2 

10 m 2 

12 m 2 

15 m 2 

20 m 2 

25 m 2 

30 m 2 

Sıcak Su Boylerler : 

Litre 6 Atmosfer 

500 1.500— TL. 

1000 2.000— TL. 

1500 2.750— TL. 

2000 4.500— TL. 

GORBON — IŞIL SERAMİK : 

Fayans Beyaz ekst. 15 X 15 0,95 TL. 

Fayans Beyaz ekst. 

Fayans Renkli 

15 

7,5 

15 

15 

1,30 

0,42 

Siiterkal tutkal: 

1 kg. Naylon amb. 

5 kg. Teneke amb. 

15 kg. Teneke amb. 

5,70 

M 2 

6,10 

5,90 

YARIMCA PORSELEN FABRİKASI 

MAMULLERİ : 

Porselen lavabo : 

Fiyatı 

700— TL. 

650,— » 

550— » 

525— » 

500— »> 

490— » 

4.75 » 

460— » 

8 Atmosfer 

1.650— TL. 

2.200— TL. 

3.000— TL. 

4.900— TL. 

Extra 45 x 55 105— 

49 x 50 85— 

Standard 45 X 55 85— 

49 x 50 70— 

Eviye : 

Extra 40 X 50 x 10 90— 

40 X 50 x 12 100.— 

Yandan klozet: 

Extra 41 X 50 125.— 

Standart 41 x 50 100.— 

TL/kg. 

TL/kg. 

TL/kg. 

TL. 

TL. 

TL. 

TL. 

TL. 

TL. 

TL. 

TL. 

İLLER BANKASI KAPLICALARIN 

İMAR PLÂNLARINI YAPTIRIYOR 

iller Bankası tarafından aşağıda adları 

yazılı ılıca ve kaplıcaları termalizm plânlama 

raporlarının etüdü ve tanzimi ihaleye 

çıkarılmıştır. 

Bu raporların tanziminden sonra bu 

kaplıcaların imar plânları yapdırılacaktır. 

Bilindiği gibi Türkiye'de küçük, büyük 

400'den fazla ılıca ve kaplıca ve şifalı içmeleri 

mevcuttur 

Aşağıda adı ve ili yazılı şifalı sulara ait 

düzenlenmesi öngörülen Termal istasyon 

yerleşme plânları için

7juuqlcı VE 

Olihmut 

FABRİKALARI 

O ASMOLENLERİ 

O TUĞLALARI 

O KİREMİTLERİ 

O ATEŞ TUĞLASI 

• PİŞKİNLİK 

• DÜZGÜNLÜK 

• STANDARD ÇAP 

• SUYA VE DONA AZAMÎ MUKAVEMET 

BAKIMINDAN RAKİPSİZDİR. 

FABRİKAMIZIN ÎMAL ETTİĞİ ÇEŞİTLER : 

• CİLÂLI DOLU TUĞLA • PRES TUĞLALARI 

• DELİKLİ TIRTILLI TUĞLALAR • DELİKLİ Cİ- 

LÂLI TUĞLA • ASMOLENLER • AHIR VE KABLO 

KÜNKLERİ n HER ŞEKİL VE TÜRDE ATEŞ TUĞ- 

LALARI • KLİNKER TUĞLALARI. 

SİPARİŞ ÜZERİNE HER ÇEŞİT TUĞLA YAPILIR. 

KILIÇOĞLU SANAYİ ve TİCARET LTD. ŞÎKKETÎ - ESKİŞEHİR 

Tel: 1364

s h j r a p a r 

PLASTİK TECRİT 

MANTARI 

yegâne izolasyon maddesi 

DÜŞÜK ISI GEÇİRME HASSASI, HAFİFLİĞİ, MİKROORGANİZMALARDAN ARÎ OLUŞU VE DİĞER FİZİKÎ 

VE KİMYEVÎ ÖZELLİKLERİ İLE PLASTIPOR TECRİT MANTARI MODERN MİMARİNİN EN ÖNEMLİ ELE- 

MANLARINDAN BİRİDİR. İNŞAAT, SOĞUK HAVA DEPOLARİ, AKUSTİK PROBLEMLERİ VE DEKORAS- 

YON İŞLERİNİZDE DAİMA PLASTIPOR'u TERCİH EDİNİZ. 

PLASTEL PLASTİK ve KAUÇUK SANAYİİ A. S. Meclis-i Mebusan Cad. Orya Han No. 323 Kat 4 

Tel. : 44 94 87 — 44 35 93 

Dizgi Baskı : Dilek Matbaası : Tel : 26 63 78 — 29 - 9 - 969 ARK. — 82

MjMARLIK, ÅEHÄ°RCÄ°LÄ°K TURÄ°ZM DERGÄ°S i l i - Mimarlar OdasÄ± ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

MjMARLIK, ÅEHÄ°RCÄ°LÄ°K TURÄ°ZM DERGÄ°S i l i - Mimarlar OdasÄ± ...