PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

at ılmış oldu. 22 nci senede Azerbeycan 367, 23 de Kirmân, Sicistân 368 ve (Aska-
1âri369 müslümanlar ın eline geçti. Şarkta Çin'e do ğru ilerlemeler devam ederken
Hiscretin 27 nei senesinde Afrika `Abdullah İbn Satd İbn Ebi Serli'in
eliyle fethedildi 370. Stratejik ınevkii daha o zamanlar anla şılan K ıbrıs, bir
görüşe göre ayn ı sene içinde, di ğer baz ı görüşlere göre 28 de veya 33 de 3"
müslümanların bir ikmal merkezi haline geldi.
48 senesinde Halife Mdâviye, karadan ve denizden Kustantiniyye ( İstanbul)
nin fethini sa ğlamak için Sufyân İbn (Avf kumandas ında büyük bir
ordu techiz etti. Kumandanla birlikte, (Abdullah İbn (Alibâs, 'Abdullah İbn
`O ıner, 'Abdullah İbnu'z-Zubeyr ve Ebâ Eyyfib el-En şâri gibi sahabenin baz ı
ileri gelenleri de bu sefere Jcat ılmışlard ı. Ordu, İstanbul önlerine kadar geldi;
müslümanlarla rumlar aras ında şiddetli çarp ışmalar oldu. Ancak şehir surlar
ın ın mukavim ve stratejik mevkiinin emin olmas ı dolayısıyle şehre girmek
mümkin olmad ı. Muhasara esnas ında me şhur sahabi Ebii Eyyilb el-Enşâri
şehid düştü; şehir dışında surlara yak ın bir yerde defenedildi. Müslümanlar
asker ve gemi olarak büyük kay ıplar verdikleri için Şam'a geri dönmek
zorunda kald ılar 372 .
Tarihleriyle birlikte zikretti ğimiz bu fetih hareketleri, Hazreti Peygamberin
parmakla say ılabilecek kadar az ashabiyle Mekke'den Medine'ye hicret
edip orada ilk Şehir Devletini kurduktan sonra geçen 50 sene gibi k ısa bir
zaman içerisinde islânı'm kazand ığı zaferlerin tarihe geçmi ş belgeleridir.
Fetihler bundan sonra da devam etmi ş, Mâverâunnehr ve tlirizm'in fethi
93 senesine kadar tamamlanm ış, 96 senesinde ise Çin hududuna gelinmi ştir.
Garpta ise, 92 senesi Şaban ayından itibaren Târ ık kunı.andasırıdaki müslümanlar,
Afrika sâhillerinden dört gemi ile İspanya fethi için harekete geçmi
ş bulunuyorlard ı373.
Hicretin birinci asr ı boyunca, Avrupa'n ın bat ıdaki en uzak noktas ından
doğudaki Çin hududuna kadar bir şerit halinde uzanan topraklar ın büyük
İslam Imparatorlu ğu hudutlar ı içerisine girmesinde dikkati çeken en mühim
husus, bu fetih hareketlerinden büyük bir k ısm ının bilhassa genç sahabilerin
çoğunlukla hayatta bulunduklar ı bir devirde gerçekle şmiş olmasıdır. Bu,
tabii olarak, fetih için merkezden do ğuya, bat ıya ve kuzeye ç ıkart ılan sefer
367 Aynı eser, III. 235.
368 Aynı eser, III. 255-256.
369 Aynı eser, III. 304.
370 Aynı eser, III. 312.
371 Aynı eser, III. 315.
372 Hasan İ. Hasan, T(trihu'l- İslıjm, I. 302
373 Ay ın eser, I. 337.
85