PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

en-Neysiibarrden rivayet edilen, yeryüzünde Muslina'in kitab ında!' daha sahih
bir kitap yoktur, sözü ile baz ı Mağrib imamlarm ın Muslim'in kitabını el-
Buhârrnin kitab ından üstün sayan görü şleri, sadece, Muslim'in uslabu ile,
yaz ve tertibindeki güzelli ğe raci hususlar dolay ıslyledir... Zira el-Buharrnin
kitab ında s ıhhatin istinad etti ği s ıfatlar, Muslim'in kitab ında istinad edilen
sıfatlardan daha mükemmel ve daha şiddetlidir; el-Buharrnin s ıhhat için
ortaya koydu ğu şartlar, daha kuvvetli ve daha ser ttir."
"El-Buharrnin ittisal yönünden üstünlü ğü, ravinin hadis ald ığı kimse ile
millakat ının bir defa da olsa sabit olmas ını şart ko şması dolayısıyledir. Halbuki
Muslim, sadece muasaratla, yani râvi ile şeyhinin ayn ı as ırda ya şamış
olmalarlyle iktifa etmi ştir."
"Sahib-i Buha.rrinin adalet ve zabt yönünden üstünlü ğüne gelince, Muslim'in
ricali aras ında cerh edilenlerin say ısı, el-Buharrnin ricalinden cerh
edilenlerin sayıs ına nisbetle daha çoktur. Buna ilaveten el-Buhari, bu cerh
edilenlerin hadislerinden fazla say ıda nakletmemi ştir. Bunlar ın ço ğu, Muslimin
hilafina, kendilerinden ald ığı ve hadislerine kar şı alışkanlık kazand ığı kendi
şeyhlerindendir."
Buharrnin şâzz ve ılletten salim olmas ı yönünden üstünlüğüne
gelince, el-Buharrde tenkide u ğrayan hadis say ıs ı, Muslim'in tenkide u ğrayan
hadis sayısından daha azd ır. Buna ilaveten ulemâ, ilim yönünden el-Buharinin
Muslim'den daha üstün ve hadis sanat ı yönünden daha bilgili oldu ğunda
ittifak etmi şlerdir. Muslim onun tilmizi olup dizi dibinde yeti şmi ş, ondan
istifade etmi ş, onun eserlerine tâbi olmu ştur. Bu sebepledir ki, ed-Daralp ıtni,
eğer el-Buhari olmasayd ı, hadis ilminde Muslim ortaya ç ıkmaz ve bu mertebeye
ula şmazdı, demi ştir" (Nulıbet ıt'l-fiker şerhi, s. 37-38).
İşte, yukarıda zikredilen bu sebepler dolay ıs ıyle el-Buhârrnin el-Cümi`u' ş -
Şahih'i, başta Muslim olmak üzere di ğer bütün hadis imamlarm ın tasnif
etmiş oldukları kitaplara tercih edilmi ş ve daha önce de i şaret etti ğimiz gibi,
Kur'an Kerimden sonra, İslam dininin en mühim kayna ğı sayılım şt ır 96'.
f. Cüz'ler
Cüz, tek bir sahabinin veya daha sonrakilerden bir hadisçinin hadislerini
toplayan kitaplard ır. Bazan, belirli bir konuya tahsis edilmi ş hadisleri ihtiva
eden mecmualara da cüz denilmi ştir. Cüz'ler daha ziyade üçüncü as ırdan iti-
961 Bkz. Ibnu'n-Nedim, el-Fihrist, s. 336; el-Hatib el-BagdMi, T ı7r[hu BağdM, XIII.
100-104; İbn Eb# YacM, Tabalcrıtu'l-ljanübne, I. 337; İbn I allikân, Vafeyiit, IV. 280-282; eg-
Zehebt, Tezkire, I. 588-590; İbn Hacer, Tehgtb, X. 126-128; Tanribirdi, en-N ıteam, III. 33;
şezeriit, II. 144-145; Fuat Sezgin, GAS, I. 136-143.
260