PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

Ola ğan üstü bir hafızaya sâhip olan el-Buhar ı, hadis toplama ğa ba şladığı
küçük ya şından itibaren i şittiği bütün hadisleri isnadlar ıyle birlikte hıfzediyordu.
1.1a şid İbn ismacil anlat ır: Eb ıl `Abdillah Muhammed İbn İsmacil
bizimle birlikte Basra şeyhlerini dola şırd ı. O s ıralarda henüz çocuk denecek
bir ya şta bulunuyordu. Ancak o, hadis i şittiğimiz şeyhlerden i şittiği hadisleri
yazmazd ı ve biz ona yazmamasm ın sebebini sorar durard ık. Aradan on alt ı
gün geçmi şti ki, bize: Art ık çok oldunuz; siz yazd ıklarınızı getirip gösterin
bakal ım, dedi. Ona yazd ıklar ımız ı okuduk. O bize on be ş bin fazlas ıyle hepsini
hafızas ından tekrarlay ıverdi. O zaman anlad ık ki o, hiç kimsenin önüne
geçemeyece ği bir insand ır.
El-Buharryi imtihan etmek ve onun haf ıza kudretini ölçmek maksad ıyle
Ba ğdad muhaddis ve fukahas ın ın tertip etti ği bir meclisin hikayesi de çok
şöhret kazanmıştır. El-ljatib el-Ba ğclad ı'nin de nakletti ği gibi, Ba ğdad muhaddisleri,
el-Bukar ı'nin Ba ğdad'a geldi ğini haber ahnca, yüz hadis seçerler
ve bunlar ın metin ve isnadlar ım deği ştirerek bir metnin isnad ını diğer bir
bir metne, bu metnin isnad ını da bir ba şka metne eklerler ve bu suretle metin
ve isnadları maklab yüz hadis meydana getirirler. Sonra bu hadisleri onar onar
on kişiye da ğıt ırlar ve bir mecliste el-Bul ıarIye bunlar ı sormalarını tenbih ederler.
Meclis toplan ır; on ki şiden birisi, elinde bulunan on hadi ı i birer birer el-
Buhari'ye sormağa başlar. El-Buhar', her hadisin sorulmas ından sonra daima
"bilmiyorum" cevab ını verir. On hadis tamamland ıktan sonra, mecliste haz ır
bulunan muhaddislerden baz ıları birbirlerine bakarak el-Bulıari'nin aciz,
kusurlu ve anlay ışının ku olduğuna hükmederler. Bundan sonra ikinci şahıs
elindeki on hadisi sorar; el-Buhar ı bunlar hakk ında da ayn ı şekilde "bilmiyorum"
cevab ını verir. Böylece on ki şi tarafından yüz maktab hadisin sorulmas
ı tamam olur. El-Buhar ı soru i şinin bittiğini anlayınca, ilk soran şahsa
döner ve "senin birinci hadisin şöyle, ikinci hadisin şöyle; üçüncü dördüncü
ve onuncu hadisin de şöyle olacak" diyerek, her metni ait oldu ğu isnada, her
isnad ı da ait oldu ğu metne ba ğlar. Sonra ikinci şahsın on hadisini ve s ıras ıyle
diğer şahısların hadislerini düzeltir. Böylece Ba ğdad muhaddislerinin önünde
hadis bilgisini ve hafıza kudretini isbat eder.
El-Buhar', gerek akranlar ının ve gerekse şeyhlerinin hudutsuz senalarma
mazhar olmu ştur. Ahmed İbn 11anbel, llorasan' ın, onun gibi birisini
yeti ştirmedi ğini söylemi ş ; 'Ali İbnu'l-Medinı de "el-Buhar ı, kendisi gibi birisini
görmemi ştir" demi ştir. Ahmet İbn Hamdiin ise, İmam Muslim'in el-
Buharrye gelip aln ından öptüğünü, sonra da ona şöyle dediğini ileri sürmüştür:
"B ırak da ayaklar ını öpeyim, ey üstadlar ın üstad ı, muhaddislerin efendisi,
hadis ıPletlerinin tabibi". Bundan sonra Muslim bir hadis hakk ında sual
sormu ş, cevab ını ald ıktan sonra da ona şöyle demi ştir: "Sana, yaln ız hased
edenler dü şman olur; şehadet ederim ki, dünyada senin bir e şin daha yoktur".
252