PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı
PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı
lar Cami` ve Sunenlerini bu as ırda tasnif ederek Kutub-i Sitte ad ıyle maruf olan ve Kur'an' Kerimden sonra Islam' ııı en mühim kayna ğı sayılan alt ı sahih kitaba viicild vermi şlerdir. Biz, daha önce yapt ığımız gibi, burada da, hadis eserlerine, tasnif şekillerine göre guruplara ay ırarak müellifleriyle birlikte i şaret edece ğiz. Bu kitapların çoğu zamamm ıza kadar intikal etmemi ş olsa bile, zikredece ğimiz isimler, müslümanlar ın hadise ne derece ehemmiyet verdiklerini gösterme ğe yetecektir. Burada bir hususa daha i şaret etmekte fayda vard ır: Muhtelif şekillerde tasnif edilmi ş hadis eserlerini, önceki bölümde yapt ığımız gibi, müelliflerinin vefat tarihlerine göre bir s ıraya koyarak zikretme ğe çah şacağız. Bir as ıxlık zaman ı, Hicri 100 senenin ba şlangıç ve bitimine göre ald ığımız için, üçüncü asrın ilk senelerinde vefat etmi ş olan bir musann ıf, üçüncü as ır musannıfları arasında yer almıştır. Oysa ki bu musanmf, ömrünün en uzun zaman ım ikinci asırda geçirmi ştir; belki kitab ını da yine ikinci as ırda tasnif etmi ştir. Bu bakımdan onu ikinci as ır musann ıfları aras ında zikretmek elbette ki daha do ğru olurdu. Ancak böyle yap ıldığı takdirde, asırlar aras ında belirli bir hudud tesbit etmek imkan ı kalmaz, iki as ır aras ında ya şamış olan bir musanmfın asrım belirtmek güçle şmi ş olurdu. Biz, sadece as ırlar aras ında bir hudud tesbit etmek maksad ıyle, kusurlu da olsa, di ğer yolu tercih ettik. Her musann ı- fın vefat tarihi verildi ğine göre, onun ya şadığı asr ı tayin etmek elbette güç olmayacakt ır. a. Siyer ve ma ğaziler İslam tarihinin ilk ve temel kayna ğını te şkil eden ve birinci asr ın ikinci yarıs ından itibaren telifine ba şlanan siyer ve mağaziler, üçüncü as ırda da ehemmiyetini muhafaza etmi ştir. Bu asr ın başlarında vefat eden Ebü lah Muhammed İbn (Omer EL-VAKIDI (Ö. 207) 861 , Şam, Mısır, (Irak ve Afrika gibi çe şitli ülkelerin fethi ile ilgili olarak telif etti ği eserler yan ında, Kikibu'l-Mağaza ve Kitiibu's-Sire adh eserleriyle de şöhret kazanm ış ve bu sahanın büyük üstadlarmdan biri say ılm ıştır. Muhammed İbn İshah' ın Maihtisar ederek, yeni ilavelerle ona ayr ı bir değer kazand ıran Ebü Muhammed cAbdu'l-Melik İBN HİŞ AM 'bn Eyyüb el-H ımyerI (Ö. 218) 862 ise, Slret İbn HiStm denilen eseriyle şöhret kazanm ıştır. Bugün bu eser, kendi sahas ında ba şvurulan en mühim kaynaklardan biri say ılır. 861 Bkz. İbn Said, Tab ıthitt, VII. 2. 77; İbn Kuteybe, el-Macgtrif, s. 226; İbnu'n-Nedim, el- Fihrist, s. 150-151; el-Mesciidi, Murücts' z-zeheb, IV. 33; ibnu'l-cI ıncl, Sezerga, II. 18; el-Batib el-Bağdüdt, TitrIhu Bağditd, III. 3-21; İbn Hallikân, Vafeygtt, III. 470-473; İbn Hacer, Tehzib, IX. 363-368; İbn Ke şir, el-Bidaye, X. 261; el-Kettünt, el-Mustatrafa, s. 81-82; Fuat Sezgin, GAS, I. 294-297. 862 İbn Ballik'an, Vafeygtt II. 349-350; Ibnu'l-cImFıd, Sezerga, II. 45. 232
Ebâ Ahmed (Elin MUHAMMED İBN c.L=V İZ İbn Ahmed el- Kura şi (Ö. 233) 868 nin Kittıbu'l-Mağiizrsi de üçüncü as ırda telif edilen eserler aras ında yer al ır. b. Musnedler Üçüncü as ırda ortaya ç ıkan ve hadisleri, di ğer hadis eserlerinden farkl ı bir şekilde tasnife tâbi tutan kitaplar, Musnedlerdir. Sunen, musannaf ve cami' ad ı verilen eserlerde hadislerin konular ına göre tasnif edildi ğini, her müstakıl konuya "kitab" denildi ğini ve "kitab" ın da, konunun geni şliğine göre muhtelif say ıda "bâb"lara ayr ıldığını önceki bölümde zikretmi ştik. İlk defa üçüncü as ırda ortaya ç ıkan ve Musned denilen hadis eserlerinde ise, biraz önce de i şaret etti ğimiz gibi, farklı bir tasnif yolu takip edilmi ştir. Bu eserlerde, hadislerin konular ı nazara dikkata al ınmamış, fakat, kitaba al ınması düşünülen hadisler, ya onlar ı rivayet eden sabah'', yahutta sahabiden sonraki ravilerden birinin ismi alt ında biraraya getirilmi ştir. Bu suretle, mesela, Eba. Hurayra'n ın Hazreti Peygamberden rivayet etti ği hadisler, konuları ne olursa olsun, Ebu Hurayra ismi alt ında, İbn (Abbas' ın rivayet etti ği hadisler de, keza İbn
- Page 181 and 182: Ez-Zuhrrnin sözünde "bilinmeyen v
- Page 183 and 184: Mutevatir haber, bizâtihi kesinlik
- Page 185 and 186: aziz ve garib çe şitlerini içine
- Page 187 and 188: duğunu biliyoruz. Hele Allah' ın
- Page 189 and 190: hangilerinin yaln ız amell hangile
- Page 191 and 192: galattan, unutkanl ıktan ve hatada
- Page 193 and 194: aç ıklamamıştır. Bununla berab
- Page 195 and 196: Görüldüğü gibi, mutezilenin il
- Page 197 and 198: fasik olanlar ın haberiyle huccet
- Page 199 and 200: larıyle İslam tarihinde büyük b
- Page 201 and 202: men devvenel-hadIse İbn Sihabin" (
- Page 203 and 204: Her halde z ıt görünüşlü bu h
- Page 205 and 206: kat Halife el-Velid İbn Yezid öld
- Page 207 and 208: ayr ı ayr ı faaliyetlerden ibaret
- Page 209 and 210: 103) 787, Ebü Bekr Muhammed İbn M
- Page 211 and 212: İbn 'Abdirralıman İbni'l-Muğire
- Page 213 and 214: t ır. Bununla beraber şuna da i
- Page 215 and 216: teslim edilmi ştir. Hazreti Peygam
- Page 217 and 218: şu görüşü nakletmi ştir: "Mal
- Page 219 and 220: dir. Allah, kullarma Rasülünün d
- Page 221 and 222: s ıfatlar isbat edildi ği takdird
- Page 223 and 224: yönünden sebeb-i vüradundaki hik
- Page 225 and 226: Hazreti Peygmaberden, Allah Ta'alâ
- Page 227 and 228: larda mutezile imamlar ına a şır
- Page 229 and 230: Emiru'l-mu'minin eliyle katletti ğ
- Page 231: Kutub-i Sitte'nin zuhuru dolayısiy
- Page 235 and 236: Ebü Zekeriyy' YAHYA İBN cABD İLH
- Page 237 and 238: HÂRi el-Cdfi (Ö. 256) 893 ; Ebü
- Page 239 and 240: Ahmed İbn Hanbel ve Musned'i Büy
- Page 241 and 242: erler hariç 30 bine yak ın hadis
- Page 243 and 244: `ABDU'L-VAHHAS İbn `Ata' EL-HAFKF
- Page 245 and 246: az ı hadislerin malül oldu ğunu,
- Page 247 and 248: terdiğine karde şi için de r ız
- Page 249 and 250: Et-Tirmizrnin kitab ı, en-Nesa'i v
- Page 251 and 252: Ebü Bekr (ABDURRAZZAK İbn Hemnı
- Page 253 and 254: El-Buhari, fıkıh sahas ında ve s
- Page 255 and 256: onların mıulrızİara karşı bir
- Page 257 and 258: Bu açıklamadan anla şıld ığı
- Page 259 and 260: tekrars ız olarak vermeyi gaye edi
- Page 261 and 262: aren ortaya ç ıkmağa başlamış
- Page 263 and 264: Kitdbu'l-Edeb ve Kitdbu't-Tefslr'i;
- Page 265 and 266: ikinci isnad, şüphesiz, o hadisi
- Page 267 and 268: Üçüncü as ırda, başta sababe
- Page 269 and 270: BİBLİYOĞRAFYA Ahmed Emin, Fecru'
- Page 271 and 272: İbn Ebi Hatim er-Razi, (Ilelu'l-ha
- Page 273: INDEKS 1. Yer, Şahıs ve Tabirler
- Page 276 and 277: Bid`at 171 Bidcat ehli 171 hasene 1
- Page 278 and 279: Ebü Ndaym 90, 91, 92, 94, 96, 146,
- Page 280 and 281: Hubeyb İbn Mesleme 87 Ilubeyb (İb
Ebâ Ahmed (Elin<br />
MUHAMMED İBN c.L=V İZ İbn Ahmed el-<br />
Kura şi (Ö. 233) 868 nin Kittıbu'l-Mağiizrsi de üçüncü as ırda telif edilen eserler<br />
aras ında yer al ır.<br />
b. Musnedler<br />
Üçüncü as ırda ortaya ç ıkan ve hadisleri, di ğer hadis eserlerinden farkl ı<br />
bir şekilde tasnife tâbi tutan kitaplar, Musnedlerdir. Sunen, musannaf ve<br />
cami' ad ı verilen eserlerde hadislerin konular ına göre tasnif edildi ğini, her<br />
müstakıl konuya "kitab" denildi ğini ve "kitab" ın da, konunun geni şliğine<br />
göre muhtelif say ıda "bâb"lara ayr ıldığını önceki bölümde zikretmi ştik. İlk<br />
defa üçüncü as ırda ortaya ç ıkan ve Musned denilen hadis eserlerinde ise, biraz<br />
önce de i şaret etti ğimiz gibi, farklı bir tasnif yolu takip edilmi ştir. Bu<br />
eserlerde, hadislerin konular ı nazara dikkata al ınmamış, fakat, kitaba al ınması<br />
düşünülen hadisler, ya onlar ı rivayet eden sabah'', yahutta sahabiden<br />
sonraki ravilerden birinin ismi alt ında biraraya getirilmi ştir. Bu suretle, mesela,<br />
Eba. Hurayra'n ın Hazreti Peygamberden rivayet etti ği hadisler, konuları<br />
ne olursa olsun, Ebu Hurayra ismi alt ında, İbn (Abbas' ın rivayet etti ği<br />
hadisler de, keza İbn