PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

lar Cami` ve Sunenlerini bu as ırda tasnif ederek Kutub-i Sitte ad ıyle maruf
olan ve Kur'an' Kerimden sonra Islam' ııı en mühim kayna ğı sayılan alt ı sahih
kitaba viicild vermi şlerdir.
Biz, daha önce yapt ığımız gibi, burada da, hadis eserlerine, tasnif şekillerine
göre guruplara ay ırarak müellifleriyle birlikte i şaret edece ğiz. Bu kitapların
çoğu zamamm ıza kadar intikal etmemi ş olsa bile, zikredece ğimiz isimler,
müslümanlar ın hadise ne derece ehemmiyet verdiklerini gösterme ğe yetecektir.
Burada bir hususa daha i şaret etmekte fayda vard ır: Muhtelif şekillerde
tasnif edilmi ş hadis eserlerini, önceki bölümde yapt ığımız gibi, müelliflerinin
vefat tarihlerine göre bir s ıraya koyarak zikretme ğe çah şacağız. Bir as ıxlık
zaman ı, Hicri 100 senenin ba şlangıç ve bitimine göre ald ığımız için, üçüncü
asrın ilk senelerinde vefat etmi ş olan bir musann ıf, üçüncü as ır musannıfları
arasında yer almıştır. Oysa ki bu musanmf, ömrünün en uzun zaman ım ikinci
asırda geçirmi ştir; belki kitab ını da yine ikinci as ırda tasnif etmi ştir. Bu bakımdan
onu ikinci as ır musann ıfları aras ında zikretmek elbette ki daha do ğru
olurdu. Ancak böyle yap ıldığı takdirde, asırlar aras ında belirli bir hudud
tesbit etmek imkan ı kalmaz, iki as ır aras ında ya şamış olan bir musanmfın
asrım belirtmek güçle şmi ş olurdu. Biz, sadece as ırlar aras ında bir hudud tesbit
etmek maksad ıyle, kusurlu da olsa, di ğer yolu tercih ettik. Her musann ı-
fın vefat tarihi verildi ğine göre, onun ya şadığı asr ı tayin etmek elbette güç
olmayacakt ır.
a. Siyer ve ma ğaziler
İslam tarihinin ilk ve temel kayna ğını te şkil eden ve birinci asr ın ikinci
yarıs ından itibaren telifine ba şlanan siyer ve mağaziler, üçüncü as ırda da
ehemmiyetini muhafaza etmi ştir. Bu asr ın başlarında vefat eden Ebü
lah Muhammed İbn (Omer EL-VAKIDI (Ö. 207) 861 , Şam, Mısır, (Irak ve
Afrika gibi çe şitli ülkelerin fethi ile ilgili olarak telif etti ği eserler yan ında,
Kikibu'l-Mağaza ve Kitiibu's-Sire adh eserleriyle de şöhret kazanm ış ve bu
sahanın büyük üstadlarmdan biri say ılm ıştır. Muhammed İbn İshah' ın Maihtisar
ederek, yeni ilavelerle ona ayr ı bir değer kazand ıran Ebü
Muhammed cAbdu'l-Melik İBN HİŞ AM 'bn Eyyüb el-H ımyerI (Ö. 218) 862
ise,
Slret İbn HiStm denilen eseriyle şöhret kazanm ıştır. Bugün bu eser, kendi
sahas ında ba şvurulan en mühim kaynaklardan biri say ılır.
861 Bkz. İbn Said, Tab ıthitt, VII. 2. 77; İbn Kuteybe, el-Macgtrif, s. 226; İbnu'n-Nedim,
el- Fihrist, s. 150-151; el-Mesciidi, Murücts' z-zeheb, IV. 33; ibnu'l-cI ıncl, Sezerga, II. 18; el-Batib
el-Bağdüdt, TitrIhu Bağditd, III. 3-21; İbn Hallikân, Vafeygtt, III. 470-473; İbn Hacer, Tehzib,
IX. 363-368; İbn Ke şir, el-Bidaye, X. 261; el-Kettünt, el-Mustatrafa, s. 81-82; Fuat Sezgin,
GAS, I. 294-297.
862 İbn Ballik'an, Vafeygtt II. 349-350; Ibnu'l-cImFıd, Sezerga, II. 45.
232