PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

yönünden sebeb-i vüradundaki hikmetini ara ştırmak lüzumunu hissetmeden
reddetmi ş, sonra da hadisçilere hitaben "söylediklerinizi Peygamberinize izafe
ediyorsunuz" diyerek onlar ı yalanc ıhkla itham etmi ştir. Bugün bile sokaklarda
ba şıbo ş dola şan kedilerden çok köpeklerin toplan ıp öldürüldüğü düşünülürse,
asırlarca önce Hazreti Peygamberin köpekler hakk ında söylediği
sözleri, mutezile imami en-NaZiam' ın hangi Ali, muhakeme ile reddetti ğini
araşt ırmak, her halde lüzumsuz bir i ş olmasa gerektir.
Mutezile kelâmc ılarının, prensiplerine ayk ırı düşen hadisleri reddetmek
için râvileri kötülemelerini ve yalanc ıhkla itham etmelerini, asl ında, daha
önce de aç ıkladığımız gibi, Cemel vak'as ına karışmış bazı sahabileri nas ıl
fâsik olmakla itham ettiklerini gördükten sonra, a şırı bir cür'et saymamak
gerekir. Hatta me şhur bir mutezile imam ı olan Sumame İbnul-Esras' ın Cuma
günü namaza giden müslümanlar ı i şaret ederek "bak şu öküzlere, bak şu e şeklere"
demesi, sonra da Hazreti Peygamberi kasdederek "bu Arab halk ı ne
hale sokut" diye ilave etmesi yamnda 846, hadisçilerin yalanc ıhkla itham edilmeleri
çok daha hafif kalmaktad ır. Bütün bunlar, mutezilenin, sahih olduğunu
bilseler bile, Hazreti Peygamberden gelen bir hadise tâbi olmayacak kadar
dini kay ıddan uzak, buna mukabil kendi umdelerine s ıkı s ıkıya ba ğlı bir
mezheb oldu ğunu gösterir.
İbn Kuteybe, mutezilenin hadisçileri itham etmeleriyle ilgili olarak baz ı
sözlerini nakleder. Bu nakle göre mutezile der ki: "Hadisçilerin garib olan hallerinden
biri de, Yahya İbn Macin, Ibnu'l-Medini ve benzeri i ınamlar ın
cerhine 'uyarak yalanc ı olduğunu kabul ettikleri bir şeyhten maraf olan hadisleri
yazmamalar ıdır. Halbuki yine bunlar, hiç bir sahabinin muvafakat etmedi
ği, cOmer, (Osman ve ( İı'i " şe' ılin yalancı olarak ilan ettikleri Ebu Hurayra'n
ın hadislerini rivayet ederler ve delil olarak kullan ılar. Keza